Niezbędne stypendium
Z opłat za drugi kierunek zostaną zwolnieni tylko ci, którzy spełnią kryteria do otrzymywania stypendium rektora. Może zostać przyznane za wysoką średnią ocen albo osiągnięcia naukowe, sportowe czy artystyczne. Wyznacza je każda uczelnia. Co ważne, nie trzeba takiego wsparcia faktycznie dostać, wystarczy spełniać kryteria do jego otrzymywania. To istotne, bo przepisy dopuszczają pobieranie go tylko na jednym kierunku (np. może być wypłacane na pierwszym). Nie wolno też dostawać tego świadczenia, jeśli ukończyło się już jedne studia. Dlatego ci, którzy kształcą się na kolejnym fakultecie, muszą pamiętać, aby złożyć podanie o ustalenie, czy spełniają kryteria do jego otrzymywania bez względu na to, czy stypendium to będzie im rzeczywiście przysługiwało.
Zatem po pierwszym roku nauki szkoła wyższa sprawdzi, czy student będzie musiał za odbytą naukę zapłacić i czy dalej może się uczyć za darmo. Jeśli nie, zostanie zmuszony do zwrócenia pieniędzy wydziałowi i wniesienia opłaty za kolejny semestr, jeżeli zdecyduje się na kontynuowanie studiów. To, ile będzie kosztował drugi kierunek, zależy od uczelni. Każda ustala własne stawki. Często odpowiadają one cenom za studia niestacjonarne, czyli semestr (w zależności od wybranego kierunku to nawet kilka tysięcy złotych). Zatem kształcenie na kolejnym kierunku może być drogie.
Decyzje dotyczące prawa studenta do korzystania z zajęć bez wnoszenia opłat podejmuje rektor, na wniosek studenta zaopiniowany przez kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni.
Prawo do bezpłatnego podjęcia drugiego fakultetu jest jednorazowe. Jeśli student zdecyduje się na naukę np. na kolejnym kierunku i po miesiącu z niego zrezygnuje, za kształcenie nie zapłaci, ale już nie będzie miał możliwości wyboru następnych studiów z prawem do zwolnienia z opłat. Przy podejmowaniu nauki student musi złożyć oświadczenie, w którym zaznaczy, czy już z tego prawa skorzystał.
Są wyjątki
Przepisy w jednym wypadku dopuszczają odejście od powyższych reguł. Studia związane z dyscyplinami artystycznymi, które ze względu na swoją specyfikę i poziom wymagają wiedzy i umiejętności uzyskanych w drodze wcześniejszego ukończenia studiów drugiego stopnia, można studiować stacjonarnie w uczelni publicznej jako drugi kierunek bez wnoszenia opłat. Są to:
● dyrygentura,
● kompozycja i teoria muzyki,
● konserwacja i restauracja dzieł sztuki,
● reżyseria,
● scenografia.
Za kształcenie na kolejnych fakultetach nie zapłacą też absolwenci, którzy ukończyli naukę przed 1 października 2012 r. Studia zakończone przed tą datą nie są brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do bezpłatnego kształcenia. Oznacza to, że jeśli osoba ukończyła studia np. na prawie i psychologii w 2007 r., nadal może podjąć kolejny fakultet i uczyć się za darmo.
Liczą się punkty
Każdy student studiów stacjonarnych na uczelni publicznej otrzymuje limit punktów ECTS, w ramach którego może bezpłatnie korzystać z zajęć. Wynosi on odpowiednio:
w 180 punktów na studiach pierwszego stopnia (np. licencjackich);
w 90 punktów na studiach drugiego stopnia (magisterskie);
w 300 punktów na pięcioletnich jednolitych studiach magisterskich;
w 360 punktów na sześcioletnich studiach.
OŚWIADCZENIE STUDENTA
o spełnianiu warunków do podjęcia i kontynuowania studiów stacjonarnych
w uczelni publicznej bez wnoszenia opłat
Ja, niżej podpisany(-na) ........................................ (imię i nazwisko)
|__|__| – |__|__| – |__|__|__|__| (data urodzenia dd/mm/rrrr) |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__| (PESEL)
– w przypadku braku numeru PESEL – rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość: ...................., po zapoznaniu się z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) oświadczam, że:
1) studia stacjonarne pierwszego stopnia/drugiego stopnia/jednolite studia magisterskie w uczelni publicznej: .................... (pełna nazwa uczelni)
na kierunku: .................... są studiami, na które otrzymałem(-łam) do wykorzystania liczbę punktów ECTS, o których mowa w art. 164a ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym, uprawniających mnie do studiowania bez wnoszenia opłat;
2) w trakcie zajęć dydaktycznych na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia/drugiego stopnia/jednolitych studiach magisterskich w uczelni publicznej/uczelniach publicznych: .................... (pełna nazwa uczelni)
na kierunku/kierunkach: .................... w latach .................... wykorzystałem(-łam) bez wnoszenia opłat łącznie .................... punktów ECTS;
3) jestem studentem(-tką) pierwszego kierunku studiów stacjonarnych w uczelni publicznej: .................... (pełna nazwa uczelni)
na kierunku: ...................., które rozpocząłem(-częłam) w roku ...................., oraz chcę skorzystać z jednorazowego uprawnienia do podjęcia studiów bez wnoszenia opłat na drugim kierunku studiów stacjonarnych w uczelni publicznej: .................... (pełna nazwa uczelni)
.................... (pełna nazwa kierunku studiów);
4) jestem absolwentem(-tką) pierwszego kierunku studiów stacjonarnych w uczelni publicznej: .................... (pełna nazwa uczelni)
na kierunku: ...................., które ukończyłem(-łam) w roku .................... i na których uzyskałem(-łam) tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera lub równorzędny, oraz chcę skorzystać z jednorazowego uprawnienia do podjęcia studiów bez wnoszenia opłat na drugim kierunku studiów stacjonarnych w uczelni publicznej: ....................(pełna nazwa uczelni)
.................... (pełna nazwa kierunku studiów)
.................... (miejscowość) .................... (data i czytelny podpis)
PRZYKŁADY
1. Czy za nadwyżkę zajęć trzeba płacić
W tym roku kończę studia licencjackie. W ostatnim semestrze nie miałem wielu zajęć obowiązkowych, dlatego uczęszczałem na przedmioty fakultatywne. Okazało się, że zebrałem więcej punktów, niż przewiduje program studiów. Dowiedziałem się, że jeśli przekroczę przyznany mi limit, za te dodatkowe zajęcia będę musiał zapłacić. Czy to prawda
Student studiów stacjonarnych w uczelni publicznej, poza przyznanym limitem punktów ECTS, otrzymuje dodatkowe punkty ECTS, które może wykorzystać na zajęcia bez wnoszenia opłat. Na studiach licencjackich dostaje ich 180 i 30 zapasowych. Te ostatnie mogą zostać przeznaczone na korzystanie przez studenta z zajęć fakultatywnych, nieobjętych programem studiów. Jeśli łączna wartość punktów przekracza 210, za te nadwyżkowe będzie musiał zapłacić.
2. Czy drugi stopień kosztuje
Ukończyłam studia licencjackie na socjologii. Teraz planuję podjęcie nauki na studiach drugiego stopnia, ale na innym kierunku. Czy będę musiała za naukę zapłacić?
Student ma prawo za darmo studiować na studiach pierwszego i drugiego stopnia. Nie ma znaczenia to, czy są to te same kierunki, czy też inne. Zatem można studiować socjologię na studiach licencjackich, a starając się o magistra – wybrać zupełnie inny kierunek. Jeśli jednak ucząc się w celu uzyskania tego ostatniego tytułu, osoba zrezygnuje z wybranej specjalności na rzecz innej, np. ponownie socjologii, wówczas musi się liczyć z tym, że taka zmiana będzie uznana już jako podjęcie drugiego fakultetu w rozumieniu przepisów o odpłatności za kształcenie.
3. Czy zapłacę za pięcioletnią naukę
W tym roku kończę studia pierwszego stopnia. Zdobędę tytuł licencjata. Planuję podjąć naukę na prawie. Są to pięcioletnie jednolite studia magisterskie. Czy mam prawo do kontynuowania bezpłatnego kształcenia na takim kierunku?
Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego każdorazowe podjęcie po studiach pierwszego stopnia jednolitych studiów magisterskich w świetle przepisów ustawy jest traktowane jako wybór kolejnego kierunku, za który pobierana będzie odpłatność, o ile student nie spełni warunków uprawniających do otrzymywania stypendium rektora. Resort wyjaśnia, że na zasadzie kontynuacji bezpłatne mogą być wyłącznie studia w ramach drugiego stopnia.
4. Czy termin podjęcia nauki ma znaczenie
Rozpoczęłam drugi kierunek studiów stacjonarnych na uczelni publicznej 1 października 2010 r. Z powodów finansowych byłam zmuszona do przerwania nauki. Czy po zaliczeniu kilku semestrów tych studiów, przerwie i następnie ponownym przyjęciu w poczet studentów od 1 października 2013 r. na odpowiednio wyższy, następny semestr tracę nabyte wcześniej prawo bezpłatnego ukończenia kierunku i muszą w pełni opłacać pozostały okres nauki na żądanie uczelni?
Ponowne przyjęcie w poczet studentów 1 października 2013 r. oznaczało będzie (przy założeniu, że po 1 października 2012 r. osoba ta nie podejmowała kształcenia), że dla wspomnianej osoby podejmowany kierunek studiów będzie pierwszym w rozumieniu przepisów o odpłatności. Oznacza to, że nie poniesie, zgodnie z przepisami ustawy, kosztów kształcenia (niezależnie od żądania uczelni).
Podstawa prawna
Art. 99, art. 170 a, ust, 3, 4 ustawy z 25 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.). Art. 1, pkt 120 ustawy z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 84, poz. 455 z późn. zm.). Załącznik 1 rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 29 września 2011 r. w sprawie wzoru oświadczenia studenta o spełnianiu warunków do podjęcia i kontynuowania studiów stacjonarnych w uczelni publicznej bez wnoszenia opłat (Dz.U. nr 207, poz. 1235). Par. 1 rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 8 sierpnia 2011 r. w sprawie wykazu kierunków związanych z dyscyplinami artystycznymi, na których można studiować w uczelni publicznej na studiach stacjonarnych drugi kierunek bez wnoszenia opłat (Dz.U. nr 173, poz. 1033).