Lista leków zagrożonych brakiem dostępności. Oficjalny wykaz MZ z 10 grudnia 2025 (insuliny, ADHD, astma)

Wiele z leków to terapie, których nie można zastąpić z dnia na dzień. Co to oznacza dla pacjentów w praktyce? I dlaczego lista z 10 grudnia jest jedną z najdłuższych w ostatnich latach?

Leki z najnowszej listy mogą zniknąć szybciej, niż myślimy – skala obejmuje choroby przewlekłe i terapie ratujące życie

Jak wynika z oficjalnego załącznika do obwieszczenia Ministra Zdrowia z 10 grudnia 2025 r. (wykaz ważny od 16 grudnia 2025 r.) na liście znajdują się setki preparatów, w tym leki stosowane każdego dnia przez pacjentów z cukrzycą, chorobami płuc, ADHD, padaczką i zaburzeniami psychicznymi. To nie tylko jednostkowe braki – to systemowy sygnał ostrzegawczy, zauważalny w całym kraju.

Najbardziej niepokoi, że część z tych leków wymaga ciągłości terapii, a przerwanie leczenia może prowadzić do natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia.

Insuliny i leki na cukrzycę: najliczniejsza i najbardziej alarmująca część wykazu

W wykazie zajmują one kilka stron — i nie jest to przypadek. Z dokumentu wynika, że zagrożone są zarówno insuliny bazowe, szybko działające, jak i mieszanki.

Według załącznika obejmuje to m.in.:

• Abasaglar, Lantus, Levemir, Tresiba, Toujeo,
• szybkie insuliny: NovoRapid, Fiasp, Humalog, Apidra,
• mieszanki: Gensulin (M30, M40, M50, N, R), Polhumin, Mixtard, Humulin.

Na liście umieszczono też Ozempic – lek stosowany w cukrzycy typu 2, ale również w terapii otyłości. Jego globalne niedobory były sygnalizowane od miesięcy, jednak umieszczenie na liście potwierdza, że w Polsce sytuacja również jest napięta.

Inhalatory w astmie i POChP: bez nich wielu pacjentów nie może normalnie oddychać

Równie długa jest grupa leków stosowanych w chorobach układu oddechowego. Na liście są m.in.:

• Anoro Ellipta, Atimos, Atrovent, Berodual, Budiair,
• DuoResp Spiromax, Formodual, Fostex, Spiriva, Srivasso, Braltus.

To preparaty, które dla pacjentów z astmą i POChP stanowią różnicę między dniem bez duszności, a koniecznością interwencji pogotowia. W ostatnich miesiącach pulmonolodzy zgłaszali rosnącą liczbę pacjentów przechodzących na alternatywne inhalatory z powodu braku możliwości wykupienia dotychczasowych.

Leki przeciwpadaczkowe: tu nie ma miejsca na przerwy, nawet kilkudniowe

Lista obejmuje m.in.:

• Absenor, Depakine (Chrono, Chronosphere), Finlepsin, Tegretol, Sabril, Diacomit, Gabitril.

W przypadku padaczki przerwanie terapii może prowadzić do nagłego powrotu napadów. Neurolodzy ostrzegają, że już pojedyncze braki w aptekach są dla części pacjentów sytuacją kryzysową.

Co to oznacza w praktyce:

• Napady mogą się nasilać.
• Potrzebne bywają pilne hospitalizacje.
• Pacjenci często nie mają „bezpiecznego zamiennika”.

Leki psychiatryczne i preparaty na ADHD: lista dotyka dzieci i dorosłych

Na wykazie znajdują się zarówno preparaty przeciwpsychotyczne, jak i methylfenidat dla pacjentów z ADHD. Wśród nich m.in.:

• Abilify Maintena, Rispolept Consta, Trevicta, Paliperidone Teva,
• Atenza, Concerta, Medikinet, Symkinet MR – w wielu dawkach.

Preparaty długodziałające w psychiatrii są podstawą stabilizacji leczenia. Ich niedobór może w ciągu tygodnia doprowadzić do nawrotu objawów. Podobnie w ADHD – dla wielu uczniów i dorosłych brak odpowiedniej dawki oznacza spadek funkcjonowania w pracy, szkole i codziennym życiu.

Opioidy, czyli leki stosowane w bólu nowotworowym – jedna z najbardziej wrażliwych grup

W obwieszczeniu znajdują się m.in.:

• OxyContin,
• MST Continus,
• Vendal retard,
• Sevredol,
• plastry Matrifen (fentanyl, różne moce).

To preparaty stosowane w opiece paliatywnej i onkologii. Brak ich dostępności oznacza, że pacjenci z bólem nowotworowym mogą zostać bez skutecznej terapii – a dla tej grupy nie ma czekania na dostawę.

Hormony i leki dla kobiet – menopauza i antykoncepcja też na liście

Zagrożone są m.in.:

• Activelle, Angeliq, Estrofem, Femoston conti, Rigevidon,
• systemy transdermalne Systen Conti i Systen Sequi.

Brak tych preparatów może utrudnić terapię menopauzalną, regulację cyklu lub stosowanie antykoncepcji. Dla wielu kobiet są to leki stosowane regularnie i brak ich ciągłości odbija się natychmiast na samopoczuciu i zdrowiu.

Immunoglobuliny – jedna z najbardziej krytycznych grup leków w medycynie

Wykaz obejmuje m.in.:

• Kiovig, Hizentra, Cuvitru, Flebogamma DIF, HyQvia, Ig Vena, Privigen, Octagam.

To leki stosowane w niedoborach odporności i rzadkich chorobach autoimmunologicznych. Nie mają prostych zamienników, a globalne braki surowca sprawiają, że sytuacja może się pogłębiać.

Co mogą zrobić pacjenci? Najważniejsze kroki w praktyce

Choć MZ nie zaleca wykupywania leków „na zapas”, wielu lekarzy podkreśla, że pacjenci powinni działać rozsądnie i prewencyjnie:

• Realizuj receptę kilka dni wcześniej, nie w dniu wyczerpania blistra.
• Poproś farmaceutę o sprawdzenie zamienników – ale tylko jeśli lekarz potwierdzi możliwość zmiany.
• Skontaktuj się z lekarzem, gdy w aptece słyszysz: „brak dostaw”.
• Śledź komunikaty MZ i aptek – braki bywają lokalne.

Pacjenci relacjonują, że w niektórych miejscowościach insuliny są dostępne, a w innych – nie ma ich przez wiele dni. To pokazuje, że problem nie jest jednorodny i bywa zależny od łańcucha dystrybucji.

Najczęściej zadawane pytania o dostęp do leków

Podstawa prawna

• Obwieszczenie Ministra Zdrowia z 10 grudnia 2025 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych zagrożonych brakiem dostępności na terytorium RP (Dz.Urz. MZ, poz. 95)
• Prawo farmaceutyczne z 6 września 2001 r. (Dz.U. 2025, poz. 750, 905, 924, 1416, 1537).