Pożyczka z BGK: w uchwale o jej zaciągnięciu trzeba wskazać przeznaczenie

W myśl art. 89 ust. 1 u.f.p. jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

• pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
• finansowanie planowanego deficytu budżetu;
• spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;
• wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Z kolei z art. 91 u.f.p. wynika prawny obowiązek uzyskania przez jednostkę opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania. W myśl zaś ust. 2 tego artykułu „zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązania z tytułu:

1) kredytu lub pożyczki na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 (wskazany wyżej – red.) i art. 90 (chodzi tutaj m.in. o pożyczki zaciągane w państwowych funduszach celowych oraz w państwowych i samorządowych osobach prawnych zaliczanych do sektora finansów publicznych),

2) innego niż wymienione w pkt 1, zaliczanego do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 (kredytów i pożyczek – red.),

3) emisji papierów wartościowych na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 i art. 90

– wymaga uzyskania przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania.

Z kolei z art. 91 ust. 3 wynika, że ww. ust. 2 pkt 2 nie stosuje się do:

1) zobowiązania krótkoterminowego, jeżeli podlega ono spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zostało zaciągnięte lub wyemitowane;

2) zobowiązania o wartości nieprzekraczającej 0,5 proc. planowanych dochodów bieżących, o ile suma zaciągniętych zobowiązań z tego tytułu w roku budżetowym nie przekroczyła 1 proc. planowanych dochodów bieżących.

Pożyczkę z BGK można zaciągnąć na różne cele, ale trzeba działać zgodnie z przepisami

Warto odnotować nadal aktualne stanowisko zawarte w orzeczeniu Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z 17 października 2013 r. (BDF1/4900/47/52/RN-14/13/RWPD-461). Wynika z niego m.in., że „wykładnia art. 89 ust. 1 u.f.p. nie wyklucza zaciągania przez organy jednostek samorządu zobowiązań łącznie na więcej niż jeden z celów określonych w art. 89 ust. 1. Ewentualne zaciąganie przez jednostkę zobowiązania na podstawie więcej niż jednego z przepisów wskazanych w art. 89 ust. 1 pkt 1–4 ustawy musi mieć odzwierciedlenie zarówno we właściwym wskazaniu podstawy prawnej (kumulatywnym przywołaniu wszystkich właściwych przepisów), jak i w obowiązku spełnienia przez podejmujący taką czynność organ wszystkich wymagań formułowanych przez prawo dla zobowiązania zaciąganego dla każdego z typów zobowiązań. Wyraźne rozróżnienie przez ustawodawcę reżimu prawnego dokonywania poszczególnych typów czynności musi prowadzić do wniosku, że w przypadku dokonywania czynności łączącej dwa różne reżimy, czynność ta musi być dokonywana z uwzględnieniem łącznie wszystkich stawianych przez poszczególne przepisy wymagań”.

Błąd, za który RIO może unieważnić uchwałę

Na temat treści uchwały w sprawie pożyczki wypowiedziała się niedawno Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie w wystąpieniu pokontrolnym z 10 czerwca 2025 r. (Nr 14.215.2025). RIO zakwestionowała uchwałę rady miasta w sprawie zaciągnięcia pożyczek z BGK wspierających zieloną transformację miast ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności z powodu istotnego naruszenia art. 89 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Izba zaznaczyła, że nie kwestionuje zasadności pozyskania pożyczek z BGK ze środków KPO, lecz jedynie formalno-prawny aspekt podjętej uchwały. Jak stwierdziła, rada miejska nie określiła w treści tego aktu przeznaczenia poszczególnych pożyczek na cele, które określa art. 89 ust. 1 u.f.p. RIO wskazała jednoznacznie: „badaną uchwałą Rada Miejska w (……) wyraziła zgodę na zaciągnięcie czterech pożyczek, a więc w przypadku każdej z nich powinna wskazać jej przeznaczenie, zgodne z art. 89 ust. 1 u.f.p.”. W efekcie RIO stwierdziła nieważność rozpatrywanej uchwały. ©℗