Rząd powinien przeprowadzić analizę zgodności statutów młodzieżowych rad gmin z obowiązującymi przepisami prawa oraz podjąć działania mające na celu ujednolicenie standardów funkcjonowania tych jednostek. Pismo w tej sprawie trafiło do Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Na problem zwróciła uwagę Wanda Nowicka, poseł Lewicy (interpelacja nr 7725). Wskazuje, że w 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.), która wprowadziła szczegółowe regulacje dotyczące powoływania i funkcjonowania młodzieżowych rad gmin. Zgodnie z nowymi przepisami organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego, tworząc młodzieżową radę, nadają jej statut określający szczegółowe reguły jej funkcjonowania. Chodzi o zasady działania, tryb i kryteria wyboru jej członków, szczegółowe reguły zwrotu kosztów oraz delegowania przedstawicieli młodzieżowej rady na zorganizowane wydarzenia. W celu ułatwienia tworzenia nowych młodzieżowych rad rząd udostępnił nawet przykładowe statuty. Mimo to w dokumentach przyjmowanych przez gminy organy nadzorcze punktują liczne błędy.

– W latach 2022–2024 w różnych województwach odnotowano rozstrzygnięcia nadzorcze stwierdzające nieważność uchwał gmin w sprawie statutów młodzieżowych rad z powodu istotnych naruszeń prawa. Niestety, nadal w wielu miejscowościach na terenie kraju statuty te zawierają nieprawidłowe zapisy – zauważa Wanda Nowicka.

Dodaje, że taka sytuacja prowadzi do niejednolitości w funkcjonowaniu młodzieżowych rad oraz może skutkować naruszeniami prawa. Posłanka wylicza, że najczęstsze błędy dotyczą:

  • ograniczania ich składu wyłącznie do uczniów uczęszczających do szkół na terenie gminy, z pominięciem młodzieży zamieszkałej w gminie, lecz uczącej się poza jej obszarem,
  • pomijania części zadań nałożonych ustawą o samorządzie gminnym na młodzieżową radę, co narusza ich prawo do podejmowania określonych inicjatyw,
  • braku standardów ochrony małoletnich oraz nieprzeprowadzania odpowiednich procedur weryfikacyjnych wobec opiekunów młodzieżowych rad, co może naruszać obowiązujące przepisy dotyczące pracy z dziećmi i młodzieżą,
  • niedostatecznej transparentności w zakresie dokumentacji oraz jej publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej, co utrudnia kontrolę społeczną i dostęp do informacji publicznej,
  • nieuregulowania kwestii finansowania działalności młodzieżowych rad, co może ograniczać ich efektywne funkcjonowanie i realizację celów statutowych.

– Konieczne jest podjęcie działań na szczeblu centralnym w celu zapewnienia spójności i zgodności funkcjonowania młodzieżowych rad z obowiązującymi przepisami – apeluje posłanka. Sprawa trafiła na biurko ministra edukacji oraz ministra spraw wewnętrznych. ©℗