Gmina nie może żądać od mieszkańca dowodów wnoszenia opłat za śmieci w innej miejscowości

Urząd gminy próbuje uszczelnić system gospodarowania odpadami komunalnymi. Czy rada może w uchwale wprowadzić wymóg, by do deklaracji na odpady komunalne mieszkańcy dodawali załączniki, np. oświadczenie o zamieszkaniu poza gminą oraz kopię dokumentu potwierdzającego uiszczenie opłaty w innym miejscu zamieszkania?

Deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – zgodnie z art. 6m ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.) – muszą złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta m.in.:

• właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy;
• właściciele nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, jeżeli rada gminy podjęła uchwałę o odbieraniu od nich odpadów komunalnych, a oni nie złożyli skutecznego oświadczenia o wyłączeniu ich z systemu.

A ponadto:

• właściciele lokali w budynkach wielolokalowych, w których ustanowiono odrębną własność lokali,
• osoby, którym służy tytuł prawny do lokalu w budynkach wielolokalowych; osoby faktycznie zamieszkujące lub użytkujące te lokale lub
• osoby faktycznie zamieszkujące lub użytkujące lokal należący do spółdzielni mieszkaniowej

– jeżeli rada gminy podjęła uchwałę o objęciu ich systemem indywidualnego rozliczania obowiązku segregowania odpadów.

Wzór deklaracji

We wzorze deklaracji, w myśl art. 6m ust. 1b u.c.p.g., rada gminy może wymagać podania takich informacji, jak:

• imię i nazwisko lub nazwa właściciela nieruchomości oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby;
• adres nieruchomości;
• dane stanowiące podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
• numer telefonu właściciela nieruchomości;
• adres poczty elektronicznej właściciela nieruchomości;
• inne informacje niezbędne do wystawienia tytułu wykonawczego;
• informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne.

Przepisy u.c.p.g. nie określają, czy w deklaracji na odpady można ustanowić wymóg przedłożenia oświadczenia o zamieszkaniu poza gminą wraz z kopią dokumentu potwierdzającego uiszczenie opłaty w odpowiednim urzędzie czy też innych załączników.

Co określa rada

Istotnych wskazówek dostarcza orzecznictwo nadzorcze, w tym przede wszystkim najnowsze rozstrzygnięcie nadzorcze z podanego zakresu przedmiotowego, a mianowicie uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 30 grudnia 2024 r. (nr XXXI/1618/2024). RIO weryfikowała legalność uchwały rady miejskiej w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W pozycji G postanowiono, że do deklaracji należy złożyć oświadczenie o zamieszkaniu poza granicami gminy oraz kopię dokumentu potwierdzającego uiszczenie opłaty w miejscu zamieszkania.

RIO uznała to za nieprawidłowe. W ramach argumentacji przytoczyła m.in. art. 6n ustawy. W myśl jego ust. 1 „rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego:

1) wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b (określają one dane, które muszą być zawarte w deklaracji – przyp. red.), obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia, informacje wskazane w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (…) (chodzi tu m.in. o informacje na temat przetwarzania danych osobowych oraz o administratorze – przyp. red.) oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego; uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji;

2) warunki i tryb składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej”.

Nadto, w myśl art. 6n ust. 2 u.c.p.g. rada gminy w uchwale może określić wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

RIO stwierdziła, że nałożenie na właściciela nieruchomości zamieszkałej, składającego wspomnianą deklarację, obowiązku przedkładania dokumentów o przebywaniu osób pod innym adresem (w przypadku wykazania w deklaracji innej liczby mieszkańców niż według zasobów informacyjnych gminy), „nie służy potwierdzeniu danych zawartych w deklaracji, a tym samym wykracza poza kompetencję ustawową określoną w ww. art. 6n ust. 2 ustawy w zw. z art. 6m ust. 1a”. Izba podkreśliła, że w świetle obowiązujących przepisów nie można żądać potwierdzenia okoliczności związanych z nieprzebywaniem na terenie nieruchomości niektórych osób, gdyż nie ma to podstawy w art. 6n ust. 2 u.c.p.g. Dodała, że dokumenty wymagane przez radę gminy na potwierdzenie danych zawartych w deklaracji muszą potwierdzać tylko te dane, które zawarte są w deklaracji, a więc np. liczbę osób faktycznie zamieszkujących daną nieruchomość.

Podsumowując: gmina nie może wymagać dodawania do deklaracji na odpady komunalne załączników potwierdzających zamieszkiwanie poza gminą, bo nie ma do tego podstawy prawnej.

Dokumenty potwierdzające przebywanie poza miejscem stałego zameldowania nie są bowiem konieczne do ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. ©℗