Subskrybuj nas na Youtube
TEZA: Kodeks wyborczy nie określa, w jakiej formie należy złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się funkcji, jednak należy przyjąć, że musi to nastąpić w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż oświadczenie o zrzeczeniu dotarło do wiadomości adresata. Wybór sposobu doręczenia (złożenia) oświadczenia o zrzeczeniu należy do radnego, który ponosi konsekwencje tego wyboru.
Sygn. akt II OSK 670/16, WYROK NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO z 22 kwietnia 2016 r.
STAN FAKTYCZNY
J.K., radna Rady Gminy Jonkowo, złożyła ślubowanie 1 grudnia 2014 r. Wcześniej jednak została wybrana na ławnika Sądu Okręgowego w Olsztynie na kadencję 2012–2015. Wojewoda warmińsko-mazurski wydał zarządzenie zastępcze w sprawie wygaśnięcia mandatu radnej Rady Gminy w Jonkowie. W uzasadnieniu tego zarządzenia wskazano, że wygaśnięcie mandatu ławnika nastąpiło 3 kwietnia 2015 r. na podstawie art. 166 par. 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm., dalej: p.u.s.p.). Wojewoda ponadto stwierdził, że zgodnie z art. 159 par. 1 pkt 9 p.u.s.p. ławnikami nie mogą być radni gminy, powiatu i województwa. W myśl art. 383 par 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm., dalej: k.w.) wygaśnięcie mandatu radnego następuje w przypadku naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności.
Wojewoda ocenił zatem, że została wyczerpana dyspozycja art. 159 par. 1 pkt 9 p.u.s.p. w związku z art. 383 par. 1 pkt 5 k.w., gdyż radna zrzekła się funkcji ławnika po upływie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania, co skutkuje wygaśnięciem mandatu z mocy prawa. Wojewoda podkreślił, że Rada Gminy w Jonkowie, pomimo wezwania wojewody warmińsko-mazurskiego, nie podjęła uchwały o wygaśnięciu mandatu radnej, w związku z czym, po powiadomieniu ministra administracji i cyfryzacji, wydanie zarządzenia zastępczego w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnej stało się konieczne. Powyższe rozstrzygnięcie zastępcze J.K. zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie. Ten uznał skargę za uzasadnioną i dlatego uchylił zaskarżone zarządzenie zastępcze. Sąd stwierdził, że poddane kontroli zarządzenie zastępcze wojewody zostało wydane z naruszeniem art. 98a ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446, dalej: u.s.g.). Sąd uwzględnił, że pełnomocnik wojewody przedłożył na rozprawie dokument stanowiący wydruk ze skrzynki e-mailowej J.K., z którego wynika, że wysłała pocztą elektroniczną na prawidłowy adres oświadczenie o zrzeczeniu się funkcji ławnika. E-mail ten nie zawiera co prawda potwierdzenia otrzymania przez prezesa sądu okręgowego, jednak nie zostało w sprawie skutecznie zakwestionowane, że został on wysłany tego dnia i tego samego dnia powinien dotrzeć do adresata. Wyrok ten zaskarżył wojewoda. Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za uzasadnioną. Dlatego uchylił wyrok sądu I instancji i oddalił skargę J.K.
UZASADNIENIE
/>
Zgodnie z art. 383 par. 6 k.w., w przypadku niezrzeczenia się funkcji przez radnego w terminie określonym w art. 383 par. 5 k.w., stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego dokonuje rada w drodze uchwały w ciągu miesiąca od upływu tego terminu. Brak rezygnacji z określonej funkcji (w tym przypadku ławnika) w ustawowym terminie rodzi wprost skutek w postaci wygaśnięcia mandatu radnego, zaś uchwała rady gminy w tej kwestii ma charakter deklaratoryjny. Nie jest też istotna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy okoliczność, że radna nie pełniła faktycznie funkcji ławnika od daty ślubowania. Istotne jest bowiem, że konieczne jest zrzeczenie się tej funkcji w określonym terminie. W sprawie niniejszej Rada Gminy w Jonkowie, pomimo wezwania wojewody warmińsko-mazurskiego z 14 lipca 2015 r., nie podjęła uchwały o wygaśnięciu mandatu radnej. Przedłożony na rozprawie przed sądem I instancji dokument jest wydrukiem ze skrzynki e-mailowej skarżącej przesłany pocztą elektroniczną na adres prezesa Sądu Okręgowego w Olsztynie 23 marca 2015 r. Nie wynika jednak z niego zachowanie przez J.K. terminu zrzeczenia. Radna ponadto nie przedstawiła żadnego innego dowodu wskazującego na to, że pismo to tego dnia dotarło do adresata. NSA podkreślił, że przesłanie pisma drogą elektroniczną, a nie za pomocą operatora pocztowego z zastosowaniem zwrotnego poświadczenia odbioru przesyłki, czy też złożenie pisma u adresata wymagało od radnej zachowania szczególnej staranności, właśnie z uwagi na konieczność zachowania terminu przewidzianego w art. 383 par. 5 k.w., który jest terminem nieprzywracalnym. Radna, decydując się na złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się funkcji ławnika za pośrednictwem poczty elektronicznej, powinna zabezpieczyć potwierdzenie odbioru tego wniosku przez adresata, gdyż za skuteczne złożenie wniosku nie może być uznane jedynie jego wysłanie/nadanie. W odniesieniu do doręczeń za pośrednictwem poczty elektronicznej możliwe jest doręczenie za potwierdzeniem odbioru. Należy podzielić stanowisko wojewody, że na radnej spoczywa obowiązek dochowania terminu, jak również wykazania tej okoliczności. Wojewoda warmińsko-mazurski, wydając zarządzenie zastępcze w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnej Rady Gminy w Jonkowie, prawidłowo zastosował art. 98a ust. 2 u.s.g. w związku z art. 159 par. 1 pkt 9 p.u.s.p. oraz art. 383 par. 1 pkt 5 k.w. NSA uznał, że brak jest dowodu na to, iż radna J.K. skutecznie zrzekła się mandatu ławnika w przewidzianym ustawą terminie. Skutkuje to oddaleniem jej skargi na zarządzenie zastępcze wojewody warmińsko-mazurskiego.
