– Mam déjà vu – tak jakbym był tu kilka lat temu i słyszał jedyne objawione prawdy, których mamy wysłuchać jako samorządy – grzmiał podczas ostatniego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) Jan Grabkowski, starosta poznański.
Tym razem chodziło o brak zgody na dołączenie przedstawicieli strony samorządowej do zespołu ds. reformy łowiectwa powołanego przez ministra klimatu i środowiska. Ale po prawie siedmiu miesiącach od powołania nowego rządu punktów zapalnych jest więcej. Lokalni włodarze narzekają na brak szybkich zmian w przepisach, które miały ułatwić życie samorządom. Na razie czasu na spotkanie z nimi nie znalazł premier Donald Tusk.
– Robi się trochę niesympatycznie. Za mało jest współpracy, nie było też spotkania z premierem. Miało się ono odbyć przy okazji Dnia Samorządu Terytorialnego, potem w czerwcu. Teraz trudno powiedzieć, jak to będzie – mówi jeden z przedstawicieli samorządów.
Problemów do rozwiązania jest wiele – lokalne władze wciąż czekają przede wszystkim na nowy projekt ustawy o dochodach JST i na szczegółowe wyliczenia skutków finansowych nowego systemu. Zwłaszcza że ten ma wejść w życie już za pół roku. Na razie poznaliśmy tylko założenia ustawy, która ma przywrócić gminom kompetencje do ustalania taryf za wodę, z niejasną rolą Wód Polskich. Rządowi nie udało się wynegocjować z Komisją Europejską przedłużenia czasu na przyjęcie przez gminy nowych dokumentów planistycznych – planów ogólnych, a wójtom nie przyznano prawa do odwołania od decyzji ministra w sprawie uznania złoża za strategiczne, co może oznaczać dla gminy zakaz zabudowy takiego terenu.
Podczas ostatniego posiedzenia KWRiST Fundacja Batorego zaprezentowała najnowszy Indeks Samorządności, z którego wynika, że w specyficznym, wyborczym roku 2023 aż 57 ustaw uchwalono z pominięciem opinii strony samorządowej. Nie stało się to jednak okazją do festiwalu pretensji do poprzedniej władzy, lecz do wypomnienia obecnej, że również nie wszystkie projekty przekazuje do konsultacji.
– Nie porównujmy tego z tym, co było – próbował łagodzić nastroje Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i współprzewodniczący KWRiST. Poczucie zawodu związanego ze współpracą w ostatnich kilku miesiącach jest jednak powszechne. Pojawiają się nawet głosy, że reforma finansowania JST zostanie znacznie okrojona, bo zabraknie czasu na jej pełne wdrożenie. – Widzimy, jak zachowują się niektórzy ministrowie, którzy jeszcze niedawno się z nami ściskali, a dziś na wszelki wypadek zachowują dystans. Przesilenie jest, bo pytamy wszystkich, łącznie z ministrami konstytucyjnymi, czy mogą wymienić chociaż jedną rzecz, która została zrobiona na rzecz samorządów przez te pół roku. Jedną, nawet małą – podsumowuje jeden z samorządowców. ©℗
