Czy gmina ma ustawowy obowiązek dofinansowania remontu i rozbudowy budynków samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przekazanych mu nieodpłatnie zgodnie z ustawą o działalności leczniczej i stanowiących własność gminy?
EKSPERT RADZI
Zgodnie z art. 52 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.) samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i reguluje zobowiązania. Oznacza to, że podmiot tworzący SP ZOZ nie może ze swoich środków finansować kosztów działalności i bieżących zobowiązań (tak „Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz”, red. M. Dercz, T. Rek, komentarz do art. 52, LEX 2014).
Obowiązkiem podmiotu tworzącego jest jedynie wyposażenie tej jednostki w odpowiednie środki majątkowe. Z art. 54 ust. 1 ww. ustawy wynika, że SP ZOZ gospodaruje samodzielnie przekazanymi w nieodpłatne użytkowanie nieruchomościami i majątkiem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz majątkiem własnym. Pojęcie „nieodpłatnego użytkowania nieruchomości” nawiązuje do instytucji prawa cywilnego, tj. użytkowania, które jest uregulowane w art. 252 i n. ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.). Skoro tak, to z posiłkowego zastosowania art. 259 k.c. wynika, że właściciel nie ma obowiązku czynić nakładów na rzecz obciążoną użytkowaniem. Rzecz jasna art. 259 k.c. wyraża jednak normę o charakterze dyspozytywnym. W związku z tym właściciel i użytkownik mogą w umowie postanowić odmiennie, zobowiązując np. właściciela do określonych inwestycji. Postanowienie takie byłoby szczególnie uzasadnione, gdyby użytkowanie zostało ustanowione odpłatnie, a właściciel zobowiązał się do czynienia nakładów, które są potrzebne do wykonywania prawa użytkownika zgodnie z jego treścią.
Centra powiadamiania ratunkowego szybciej dowiedzą się o wypadkach
Centra powiadamiania ratunkowego szybciej dowiedzą się o wypadkach

Zobacz również
Ponadto w komentarzu pod red. A. Kidyby do art. 259 k.c. („Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe”, LEX 2012) wskazano, że ustawodawca, posługując się terminem nakładów na rzecz, nie definiuje tego pojęcia. Wydatki mogą mieć charakter rzeczowy, finansowy bądź też mogą stanowić nakład pracy. Może to być np. wzniesienie budynku, remont, ulepszenia. W obliczu takich uregulowań trudno uznać, aby to jednostka samorządu terytorialnego była prawnie zobligowana do czynienia nakładów na nieruchomość, która została przekazana w nieodpłatne użytkowanie SP ZOZ.
To nie wyklucza jednak możliwości zastosowania m.in. art. 55 ust. 1 pkt 4 ustawy o działalności leczniczej, wedle którego SP ZOZ może uzyskiwać środki pieniężne na cele i na zasadach określonych w art. 114–117 tej ustawy. Stosownie zaś do uregulowań wynikających z art. 115 ust. 3 ww. ustawy na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1–6 (m.in. na zakup aparatury i sprzętu medycznego czy remonty), podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać, m.in. od jednostek samorządu terytorialnego, dotacje w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.) z zastrzeżeniem art. 115 ust. 4 ustawy o działalności leczniczej. Gmina nie ma więc prawnego obowiązku finansowania remontu budynków SP ZOZ – wcześniej mu nieodpłatnie przekazanych w użytkowanie przez tę gminę. Jednak brak takiego obowiązku nie wyklucza fakultatywnego sfinansowania takich robót przez gminę przez przyznanie dotacji.