- Próba odwołania skarbnika przez wójta bez zgody rady gminy stanowiłaby istotne naruszenie prawa urzędniczego i prawa samorządowego. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym skarbnika powołuje i odwołuje rada gminy na wniosek wójta. Oznacza to, że wójt nie ma możliwości odwołania skarbnika i jego oświadczenie w tej sprawie nie wywoła żadnych skutków prawnych. Co najwyżej wójt mógłby w praktyce utrudniać skarbnikowi wykonywanie pracy, co i tak nie mogłoby prowadzić np. do pozbawienia skarbnika wynagrodzenia - mówi dr Kazimierz Bandarzewski z Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czy skarbnik może być pełnomocnikiem gminy?
Moim zdaniem skarbnik nie powinien być jej pełnomocnikiem, aczkolwiek wprost przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie wprowadzają takiego zakazu. Ustawodawca dąży do wyodrębnienia osoby składającej oświadczenie woli (np. wójta), skutkiem którego powstaje zobowiązanie prawne, od osoby udzielającej kontrasygnaty. Kontrasygnata to oświadczenie wiedzy.
Nieprzypadkowo ustawodawca właśnie na skarbnika gminy nakłada obowiązek udzielania kontrasygnaty. Pozycja skarbnika gminy uwarunkowana jest przede wszystkim posiadaną wiedzą co do tego, na jakie cele i w jakiej wysokości mogą być wydatkowane środki z budżetu danej jednostki samorządu terytorialnego. Poprzez informację wynikającą z udzielenia (lub powstrzymywania się od udzielenia) kontrasygnaty dysponent środków budżetowych chroniony jest przed naruszeniem zasad dyscypliny finansów publicznych. Skarbnik pełni więc niejako funkcję kontrolera prawidłowości wydatkowania środków budżetowych i w związku z tym wykonywanie czynności pełnomocnika gminy powinno być oddzielone od funkcji skarbnika.
Czy konieczna jest kontrasygnata czynności z zakresu prawa pracy?
Stosunki pracy zawierane są zgodnie z przepisami prawa pracy (w tym kodeksu pracy i ustawy o pracownikach samorządowych). Wprawdzie ustawodawca nałożył na skarbnika gminy obowiązek kontrasygnowania każdej czynności prawnej mogącej powodować powstanie zobowiązania pieniężnego, to jednak należałoby przyjąć, że nie dotyczy to stosunków pracy. Do skuteczności nawiązania stosunku pracy wystarczy oświadczenie woli pracodawcy, a takim jest w przypadku urzędu gminy sam wójt. Kwestia ta powinna być jednak wyraźnie uregulowana przez ustawodawcę, może ona budzić spory.
Warunkiem odwołania skarbnika jest zgoda rady gminy. Jakie są skutki naruszenia tej zasady?
Próba odwołania skarbnika przez wójta bez zgody rady gminy stanowiłaby istotne naruszenie prawa urzędniczego i prawa samorządowego. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym skarbnika powołuje i odwołuje rada gminy na wniosek wójta. Oznacza to, że wójt nie ma możliwości odwołania skarbnika i jego oświadczenie w tej sprawie nie wywoła żadnych skutków prawnych. Co najwyżej wójt mógłby w praktyce utrudniać skarbnikowi wykonywanie pracy, co i tak nie mogłoby prowadzić np. do pozbawienia skarbnika wynagrodzenia.
Jeżeli jednak rada gminy w drodze uchwały odwołałaby skarbnika z naruszeniem prawa, to wówczas ochrona stosunku pracy byłego pracownika byłaby słabsza niż w przypadku tych urzędników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Stosownie do art. 69 kodeksu pracy skarbnikowi odwołanemu nawet z naruszeniem prawa przez uprawniony organ (radę gminy) przysługuje zasadniczo tylko roszczenie o odszkodowanie, z wyłączeniem prawa domagania się bezskuteczności wypowiedzenia lub przywrócenia do pracy.