Skarbnik nie jest upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu gminy w zakresie zarządzania jej mieniem. W niniejszej sprawie dwie spółki działające jako konsorcjum zawarły umowy z gminą w zakresie odbierania odpadów komunalnych z nieruchomości. W trakcie ich realizacji do gminy zaczęły dochodzić skargi mieszkańców.
Zdarzało się bowiem, że firma nie odbierała odpadów oraz nie dostarczała worków na śmieci segregowane. Liczba zgłoszeń była tak duża, że gmina zmuszona była do przeprowadzenia kilku kontroli, które ostatecznie potwierdziły liczne nieprawidłowości.
W związku z zaistniałą sytuacją skarbnik gminy wystawił notę księgową. Obciążył firmę potężną sumą, w zakres której weszły kary umowne za niewłaściwe wypełnienie kontraktu. Wskazał jednocześnie, iż w razie nieuiszczenia tej kwoty potrąci ją z wynagrodzenia należnego gminie na podstawie faktur VAT. Z uwagi na to, że firma nie zapłaciła, skarbnik gminy poinformował konsorcjum o potrąceniu tej kwoty.
Podmiot nie zgodził się jednak z wystąpieniem pokontrolnym i wezwał gminę do przedstawienia dowodów potwierdzających zasadność naliczenia kar umownych.
Ostatecznie sprawa trafiła do sądu.
Sąd rejonowy uznał za sporną nie tylko zasadność i wysokość naliczenia kar umownych, ale także ważność i skuteczność złożenia oświadczenia o potrąceniu.
W jego ocenie pismo skarbnika nie było oświadczeniem gminy i tym samym nie wywołuje skutków prawnych, wynikających z art. 498 par. 2 k.c. Skarbnik gminy nie jest bowiem podmiotem upoważnionym do składania oświadczeń woli w jej imieniu w zakresie zarządu mieniem tej jednostki samorządu terytorialnego. Gdyby zaistniała potrzeba złożenia przez niego kontrasygnaty, doszłoby do sytuacji połączenia kompetencji zarządzania mieniem z kompetencją sprawowania kontroli wewnętrznej w tym zakresie. Z tych względów skarbnik został pominięty przez ustawodawcę przy regulacji treści art. 46 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt (burmistrz, prezydent) albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie, albo wraz z upoważnioną przez wójta osobą.
Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana gmina.
Sąd okręgowy uznał ją za zasadną, uchylił wyrok sądu rejonowego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Podstawą takiej decyzji były jednak kwestie proceduralne. W uzasadnieniu podkreślił bowiem, że sąd rejonowy prawidłowo uznał, iż kluczowe znaczenie w niniejszej sprawie miała kwestia skuteczności złożonego przez pozwaną oświadczenia o potrąceniu. Miał jednak wątpliwości co do jednego z pism zastępcy burmistrza, które ten skierował do konsorcjum, a które można było potraktować jako złożenie oświadczenia woli w zakresie potrącenia w imieniu gminy. A to wypełniłoby przesłankę z art. 46 ust. 1.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 3 lutego 2017 r., sygn. akt XIII Ga 664/16.
