Istotnym elementem ustawy krajobrazowej są przepisy, które mają uporządkować problem szyldów, tablic i banerów. To samorząd zdecyduje o zasadach rozmieszczania i wielkości nośników.
Zagrożeniem dla walorów krajobrazu jest lokalizowanie w przestrzeni publicznej w sposób praktycznie dowolny tablic i urządzeń reklamowych. Spowodowane jest to niską skutecznością obowiązujących przepisów. Przykładem są dane dotyczące Krakowa (powołanie w uzasadnieniu projektu ustawy) przed ustanowieniem tam parku kulturowego. Jak wskazują statystyki opracowane przez Urząd Miasta Krakowa, na Rynku Głównym, jednej z ikon Polski, jedynie 22 proc. elementów reklamowych było umieszczonych z zachowaniem wymaganych przepisów dotyczących np. ochrony zabytków. By przeciwdziałać takiemu stanowi rzeczy, ustawa krajobrazowa przyznaje radzie gminy kompetencję do ustalania w formie samodzielnego aktu prawa miejscowego zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych a także rodzajów wyrobów, z jakich mogą być wykonane (dalej: uchwała reklamowa). [ramka 2]

Treść aktu

Uprawnienie rady gminy do wydania uchwały reklamowej wynika z dodanego do u.p.z.p. art. 37a. Akt taki będzie obowiązywał na całym terenie gminy, z ewentualnym wyłączeniem tych obszarów, dla których w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego określono inne zasady.
Uchwała reklamowa będzie mogła przewidywać odmienne regulacje dla różnych obszarów gminy, określając w sposób jednoznaczny granice tych obszarów. Będzie mogła ona zawierać załącznik graficzny wraz z opisem jednoznacznie określającym ich granice. Rada gminy w treści tego aktu będzie musiała określić warunki i termin dostosowania istniejących w dniu jego wejścia w życie obiektów małej architektury, ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych do zakazów, zasad i warunków w nim określonych, nie krótszy niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie uchwały.
W treści będzie można wskazać:
● rodzaje obiektów małej architektury, które nie wymagają dostosowania do zakazów, zasad lub warunków określonych w uchwale;
● obszary oraz rodzaje ogrodzeń, dla których następuje zwolnienie z obowiązku dostosowania ogrodzeń istniejących w dniu jej wejścia w życie do zakazów, zasad lub warunków określonych w uchwale. [ramka 3]
Przepisy dotyczące reklam nie będą stosowane do upowszechniania informacji:
● trwale upamiętniającej osoby, instytucje lub wydarzenia;
● o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub innych związków wyznaniowych, jeżeli tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe sytuowane są w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej oraz cmentarzy.
Będą wyższe kary za nielegalne reklamy umieszczane w przestrzeni miejskiej

Zobacz również

Ustalenie terminologii

W celu zagwarantowania jednolitości stosowania przepisów ustawa krajobrazowa wprowadza w u.p.z.p. słownik pojęć używanych w różnych regulacjach, a odnoszących się do reklamy. [tabela 2]

RAMKA 2. Najważniejsze zmiany dotyczące reklam

● możliwość ustalenia przez gminę w formie uchwały zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic i urządzeń reklamowych, szyldów oraz ogrodzeń (dotychczas zasady te mogły ustalać wyłącznie plany miejscowe);
● możliwość zakazania umieszczenia reklam na terenie gminy lub jej części;
● obowiązek dostosowania istniejących reklam do nowych zasad w terminie określonym w uchwale (minimum 12 miesięcy);
● wprowadzenie kar grzywny za podżeganie i pomocnictwo w nielegalnym umieszczaniu reklam (możliwość karania zlecających przyklejanie ulotek na wiatach przestankowych, a nie tylko bezpośredniego sprawcy):
● wprowadzenie precyzyjnych, legalnych definicji reklam, szyldów, krajobrazu;
● wprowadzenie szczegółowych zasad funkcjonowania reklam zmiennej treści, szczególnie tablic LED – zakaz wyświetlania ruchomych obrazów (rozpraszanie kierowców), oraz maksymalnej luminancji, którą określi minister w drodze rozporządzenia;
● możliwość wprowadzenia opłaty reklamowej od wszystkich nośników na obszarze gminy (z wyjątkiem szyldów, tablic pamiątkowych i o charakterze religijnym w miejscu kultu);
● wprowadzenie adekwatnych i nieuchronnych kar pieniężnych za umieszczenie reklamy niezgodnie z ustalonymi zasadami (40-krotność stawki podstawowej opłaty reklamowej); opłata będzie wymierzana za każdy dzień od momentu wszczęcia postępowania do dnia likwidacji samowoli;
● rygor natychmiastowej wykonalności dla decyzji o obowiązku dostosowania reklamy do obowiązujących zasad lub jej usunięcia.

RAMKA 3. Fazy uchwalenia uchwały reklamowej

KROK 1. Rada gminy podejmuje uchwałę o przygotowaniu przez wójta projektu uchwały.

KROK 2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) podaje do publicznej wiadomości informację o podjęciu przez radę gminy uchwały.

KROK 3. Wójt (burmistrz, prezydenta miasta) sporządza projekt uchwały.

KROK 4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) zasięga opinii (regionalnego dyrektora ochrony środowiska, właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej, marszałka województwa) oraz uzgadnia projekt (z wojewódzkim konserwatorem zabytków w zakresie kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu; z ministrem zdrowia w zakresie zagospodarowania obszarów ochrony uzdrowiskowej). Brak opinii w terminie miesiąca od dnia otrzymania projektu uchwały oznacza, że warunek konsultacyjny został spełniony. Niewyrażenie stanowiska do projektu uchwały uznaje się za jej uzgodnienie w przedłożonym brzmieniu.

KROK 5. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezwłocznie rozpatruje zgłoszone uwagi i sporządza listę tych nieuwzględnionych.

KROK 6. Rada gminy uchwalając uchwałę, rozstrzyga jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag nieuwzględnionych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

TABELA 2. Jednolite definicje

Pojęcie Ustawa
Reklama to upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne. Art. 2 pkt 16a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Tablica reklamowa to przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni służącej ekspozycji reklamy, w szczególności baner reklamowy, reklamę naklejaną na okna budynków i reklamy umieszczane na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem. Art. 2 pkt 16b ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Urządzenie reklamowe to przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z jego elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem. Art. 2 pkt 16c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Szyld to tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe informujące o działalności prowadzonej na nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują. Art. 2 pkt 16d ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Reklama to umieszczone w polu widzenia użytkownika drogi tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe w rozumieniu art. 2 pkt 16b i 16c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także każdy inny nośnik informacji wizualnej, wraz z jej elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, niebędący znakiem drogowym, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, ustawionym przez gminę znakiem informującym o obiektach zlokalizowanych przy drodze, w tym obiektach użyteczności publicznej, znakiem informującym o formie ochrony zabytków lub tablicą informacyjną o nazwie formy ochrony przyrody w rozumieniu art. 115 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Art. 4 pkt 23 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.)