Czy w obecnej sytuacji rada gminy może odstąpić od poboru opłaty targowej? Tarcza antykryzysowa nie przewiduje w tym zakresie żadnych jednoznacznych rozwiązań, stąd nasze wątpliwości. Gmina zamierza zaś wspierać lokalną przedsiębiorczość
Tarcza antykryzysowa nie przewiduje preferencji w zakresie wszystkich możliwych lokalnych danin podatkowych czy opłat lokalnych. Dotyczą one tylko podatku od nieruchomości (możliwe zwolnienie dla przedsiębiorców, organizacji pozarządowych czy przedłużenie terminu płatności rat podatku). Nie ma zbliżonych zakresowo regulacji w zakresie takich opłat lokalnych, jak opłata targowa, miejscowa czy uzdrowiskowa. Nie oznacza to jednak, że gmina pozbawiona jest jakiegokolwiek wpływu na możliwość kształtowania zasad w tym zakresie.
Typowe zobowiązanie
W orzecznictwie sądowo-administracyjnym akcentuje się, że opłata targowa jest daniną publicznoprawną i może być uznana za zobowiązanie podatkowe powstające z mocy prawa. Zaś jej pobór następuje w związku z prowadzeniem handlu na terenie gminy w miejscach innych niż budowle czy budynki. Zauważono, że obowiązek płacenia opłaty targowej nie jest zależny od świadczeń wzajemnych ze strony gminy na rzecz kupców dokonujących sprzedaży na targowiskach (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 czerwca 2016 r.; sygn. akt I FSK 1718/14).
Decyzja w rękach rady
Z punktu widzenia poruszonej problematyki istotne będą regulacje zawarte w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w związku z art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym ostatnim punktem do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Taką odrębną ustawą jest, rzecz jasna, pierwsza z ww. ustaw. W niej zaś – w art. 15 ust. 1 – postanowiono, że rada gminy może wprowadzić opłatę targową. Pobiera się ją od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b. Warto przy tym zauważyć, że decyzja o wprowadzeniu owej opłaty zależy od swobodnego uznania danej gminy, co ma zresztą potwierdzenie w orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych.
Skoro więc rada gminy jest ustawowo uprawniona do wprowadzenia opłaty targowej, to w konsekwencji jest i uprawniona do uchylenia owej daniny publicznoprawnej. Aspekt uchylenia może być rozważany co najmniej w dwojaki sposób:
- jako definitywne uchylenie obowiązku opłaty (przez stosowną uchwałę rady gminy);
- jako czasowe odstąpienie od obowiązku uiszczania tej opłaty (również poprzez stosowną uchwałę rady gminy).
W każdym razie organem decyzyjnym jest w tym zakresie rada gminy, która motywowana względami związanymi m.in. ze stanem epidemii – negatywnie wpływającym na płynność finansową sprzedających na targowiskach – może po prostu zadecydować o odstąpieniu od stosowania uchwały w sprawie opłaty targowej w określonej perspektywie czasowej.
Rozważyć można także inne alternatywne rozwiązanie, które z kolei ma podstawę normatywną w art. 19 pkt 3 ww. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Otóż zgodnie z tym przepisem rada gminy w drodze uchwały może wprowadzać inne niż wymienione w ustawie zwolnienia przedmiotowe od opłat lokalnych. Możliwość zastosowania tej preferencji jest jednak ograniczona tym, że może mieć ona jedynie charakter przedmiotowy. Zwolnienie polegać będzie na wyłączeniu z zakresu przedmiotu opłaty pewnej kategorii sytuacji faktycznych lub prawnych. Przy takim założeniu wydaje się dopuszczalne ustanowienie zwolnienia np. w zakresie sprzedaży na targowiskach w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii wprowadzonych w związku z wirusem COVID-19. Rzecz jasna wykonanie takiej uchwały należy powierzyć organowi wykonawczemu gminy, czyli wójtowi.
W końcu warto dodać, że oba rozwiązania legislacyjne będą podlegały weryfikacji przez organ nadzoru, czyli właściwą miejscowo regionalną izbę obrachunkową.
Przepisy prawne
• ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170),
• art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 506; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1815),
• ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695).