Nasz włodarz przygotował projekt korygujący uchwałę budżetową na 2020 r. Chce zwiększyć m.in. pozycję dochodów z podatku rolnego – prawie o 100 tys. zł – bez wykazywania jednocześnie zmiany w wydatkach dla izby rolniczej. Czy będzie to właściwe rozwiązanie?
Zwiększona pozycja wpływów z podatku rolnego musi mieć przełożenie na większy poziom kwotowego odpisu na izbę rolniczą. W razie zaniechania takiej operacji z dużym prawdopodobieństwem nastąpi interwencja nadzorcza właściwej miejscowo regionalnej izby obrachunkowej. Tytułem wstępu warto przypomnieć, że podatek rolny jest jednym z dochodów budżetu gminy, co wynika jednoznacznie z art. 4. ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 23).
Skoro zaś zapytanie dotyczy izb rolniczych, przypomnieć należy również specyfikę funkcjonowania tych podmiotów. Otóż, jak wynika z art. 3 ustawy o izbach rolniczych, są one jednostkami organizacyjnymi samorządu rolniczego (mają osobowość prawną), a terenem ich działania jest obszar województwa. Izby działają na rzecz rolnictwa, wpływają na kształtowanie polityki rolnej i uczestniczą w jej realizacji. W kontekście podanego zapytania na szczególną uwagę zasługuje jednak regulacja art. 35 ust. 1 ww. ustawy o izbach rolniczych, bowiem tamże jest mowa o aspekcie finansowania izb.
Ile przekazać
Zgodnie z prawem ich dochody pochodzą:
1) z odpisu w wysokości 2 proc. od uzyskanych wpływów z tytułu podatku rolnego pobieranego na obszarze działania izby;
2) ze środków na realizację zadań zleconych przez administrację rządową lub samorządową;
3) z udziałów lub akcji spółek, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a;
4) z innego majątku izby;
5) z darowizn, zapisów, dotacji i innych wpłat;
6) ze składek członkowskich;
7) z opłat z tytułu usług świadczonych przez izbę;
8) z wpływów z oprocentowania rachunków bankowych oraz lokat.
Szczególne znaczenie ma w tym względzie dochód opisany w punkcie 1, czyli wspomniane w zapytaniu odpisy od wpływów gminnych z podatku rolnego. W dalszych regulacjach art. 35 postanowiono z kolei, że wpływy z podatku rolnego stanowiące dochody izb określone w ust. 1 pkt 1 gminy odprowadzają na rachunki bankowe właściwych izb w terminie 21 dni od dnia, w którym upływa termin płatności danej raty podatku rolnego. Dochody izb z odpisu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przysługującego od wpływów gminy z tytułu zaległości podatkowych w podatku rolnym oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości, gminy odprowadzają na rachunki bankowe właściwych izb w najbliższym terminie, o którym mowa w ust. 2, przypadającym po dniu wpływu tych dochodów na rachunek bankowy gminy. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje na wniosek zarządu izby kwartalne informacje o stanie i terminach realizacji dochodów izb, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
Obligatoryjne 2 proc.
Kluczowa regulacja to rzecz jasna ta stanowiąca o obligatoryjnym odprowadzaniu 2 proc. wpływów. Zatem ta norma prawna wyznacza jednoznaczne ramy prawne do przekazywania przez gminy stosownych kwot dla izb rolniczych. Oznacza to tym samym, że gmina nie może poprzestać jedynie na odprowadzaniu tej kwoty w oparciu o pierwotne dane budżetu (np. z uchwały budżetowej na 2020 rok), lecz musi aktualizować wspomniane potrącenia w zależności od aktualizacji wpływów z ww. podatku – w trakcie roku. Taka koncepcja interpretacyjna wynika choćby ze stanowiska zawartego w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 16 stycznia 2020 r. (nr 024/g217/Z/20). Stwierdzono w niej m.in., że zwiększenie (w trakcie roku) planu dochodów z tytułu podatku rolnego o pewną kwotę, przy niedokonaniu zmiany w planie wydatków budżetu polegających na odpowiednim zwiększeniu wpłat na rzecz izby rolniczej (odpowiednio współczynnikiem 2 proc.), narusza art. 35 ust. 1 ustawy o izbach rolniczych. W razie zaniechania takiej operacji z dużym prawdopodobieństwem możliwa jest interwencja nadzorcza właściwej miejscowo regionalnej izby obrachunkowej. Natomiast sama izba rolnicza ma również mechanizmy prawne umożliwiające dochodzenie od gminy ww. środków. Jak bowiem wynika z ust. 5 i 6 art. 35 ustawy o izbach rolniczych, może po pierwsze domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie w przypadku, gdy dochody nie zostaną jej przekazane w terminie ustawowym, po drugie – w razie ich nieprzekazanie może dochodzić ich z odsetkami na drodze postępowania sądowego.
Podstawa prawna
• art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 23)
• ustawa z 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1027)
