Subskrybuj nas na Youtube
Zamierzamy pomóc mieszkańcom, którzy wykupili lokale od gminy, a obecnie tworzą wspólnoty mieszkaniowe. W tym celu rada gminy chce podjąć uchwałę o randze prawa miejscowego, m.in. na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym. Pomoc miałaby dotyczyć remontów budynków/lokali, np. dachu, klatek schodowych itp. Czy będzie to zgodne z prawem? Uważamy, że tak, bo gmina jest prawnie samodzielna, co wynika z art. 2 i art. 40 wymienionej ustawy.
To niestety niemożliwe. Z przepisów i orzecznictwa sądowego wynika, że nie ma podstaw prawnych do podjęcia proponowanej uchwały. Przepisy wyznaczające tylko ogólną kompetencję dla organu stanowiącego (tu rady gminy) to za mało.
Z art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) wynika, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy „stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy”. Jest to więc przepis specyficzny, odsyłający do innych ustaw, które przewidują kompetencje dla organu stanowiącego gminy, czyli rady. Jednak, co istotne, w orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreśla się zgodnie, że ów przepis jest jedynie ogólną normą kompetencyjną, która nie może stanowić podstawy merytorycznej do stanowienia aktów prawnych.
W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 24 lutego 2011 r. (sygn. akt II SA/Ke 33/11) podkreślono np., że takiej podstawy nie można upatrywać zwłaszcza w art. 18 ust. 2 pkt 15 u.s.g., ten bowiem odsyłając do upoważnień zawartych w innych ustawach, nie może stanowić samodzielnej podstawy do podjęcia uchwały.
Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 stycznia 2012 r. (sygn. akt I OSK 1865/11) zaakcentował, że ten przepis łącznie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 34 ust. 6 i ust. 6a u.s.g. uprawniał radę miejską do podjęcia aktu normatywnego. Wynika z tego jednoznacznie, że musi istnieć inna norma prawna stanowiąca upoważnienie do podjęcia określonego aktu prawnego przez radę gminy.
Odrębnej analizy wymaga argumentacja gminy dotycząca art. 2 i art. 40 u.s.g. Zgodnie z art. 2 gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, ma osobowość prawną, a jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Jednak owa samodzielność może być realizowana tylko w granicach dozwolonych prawem (por. uchwała NSA z 29 listopada 2010 r. sygn. akt II OPS 1/10). Gmina ma zapewnioną swobodę działania przy wykonywaniu zadań publicznych, jednak pod warunkiem, że pozostają one w granicach prawa. Z kolei w art. 40 u.s.g. ustawodawca postanowił, że na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na jej obszarze. Organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych, organizacji urzędów i instytucji gminnych, zasad zarządu mieniem gminy, zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Warto tu przytoczyć stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z wyroku wydanego 3 kwietnia 2013 r. (sygn. akt IV SA/Po 113/13), w którym zaakcentowano, że akty prawa miejscowego muszą być wydawane wyłącznie na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego i tylko w zakreślonych w nim granicach. Niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej lub celowościowej. Wykluczone jest bowiem domniemanie kompetencji prawodawczych.
Trzeba też wspomnieć, że w zbliżonym stanie faktyczno-prawnym Kolegium RIO we Wrocławiu w uchwale z 24 sierpnia 2016 r. (nr 65/2016) stwierdziło nieważność uchwały rady gminy w omawianym zakresie przedmiotowym, dodatkowo argumentując jej niezgodność z art. 94 Konstytucji RP. Przepis ów przewiduje, że organy samorządu terytorialnego i terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów.
Podstawa prawna
Art. 2, art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).
Art. 34 ust. 6 i 6a ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2147 ze zm.).
Art. 94 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483).
