Takie regulacje dotyczące usług opiekuńczych znajdą się w rozporządzeniu wydanym przez ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Zanim jednak do tego dojdzie, najpierw konieczna jest zmiana ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1214 ze zm.) i dodanie do niej przepisów zawierających delegację do wydania rozporządzenia. Projekt jej nowelizacji został właśnie umieszczony w wykazie prac legislacyjnych rządu.

Rodzaje usług opiekuńczych dostępnych w pomocy społecznej

Zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej usługi opiekuńcze przysługują osobie samotnej, która potrzebuje wsparcia z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn. Obejmują one pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, pielęgnację zaleconą przez lekarza, a także, o ile to możliwe, zapewnianie kontaktu z otoczeniem. Obowiązujące regulacje wyróżniają trzy rodzaje usług – usługi opiekuńcze „zwykłe”, usługi opiekuńcze w formie sąsiedzkiej oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze. Te ostatnie są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających ze schorzenia lub niepełnosprawności osoby samotnej i są świadczone przez osoby z specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Zakres czynności w usługach opiekuńczych i wymagania dla opiekunów

Co istotne, standardy dotyczące specjalistycznych usług opiekuńczych zostały już uregulowane w rozporządzeniu ministra polityki społecznej z 22 września 2005 r. (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 816). To jego przepisy określają, na czym one polegają, jakie kwalifikacje muszą posiadać osoby zajmujące się ich wykonywaniem oraz warunki ustalania i pobierania opłat za korzystanie z tych usług. Dlatego należy spodziewać się, że planowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej akt wykonawczy będzie koncentrował się na usługach opiekuńczych „zwykłych” i sąsiedzkich. W rozporządzeniu wskazany będzie minimalny zakres czynności zaliczających się do usług opiekuńczych, wymagania i umiejętności niezbędne dla osób, które będą je świadczyć, a także sposób monitorowania i ewaluacji ich realizacji.

Jednocześnie wspomniane rozporządzenie będzie stanowić wykonanie jednego z kamieni milowych, czyli reform, do których przeprowadzenia Polska się zobowiązała w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Chodzi o przyjęcie aktu prawnego wprowadzającego standardy z zakresu opieki długoterminowej w pomocy społecznej.

Podstawa prawna

Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu