Prezydent miasta zażądał od prowadzącego niepubliczne szkoły zwrotu dotacji. Przeznaczone one były na dofinansowanie zadań w zakresie kształcenia, wychowania, opieki, w tym profilaktyki społecznej. Powodem żądania było to, że wykorzystanie dotacji podmiotowej nastąpiło przez zapłatę, a prowadzący placówki dokonał kompensaty zobowiązań z tytułu usługi BHP (na rzecz podnajmującego) i podnajmu pomieszczenia. Czy żądanie to jest uzasadnione?
Żądanie zwrotu dotacji jest niezasadne. Błędny jest bowiem pogląd prezydenta miasta, że ze względu na zasadę, zgodnie z którą wykorzystanie dotacji następuje przez zapłatę, niemożliwe jest uznanie kompensaty wzajemnych zobowiązań jako wykorzystania dotacji. W ustawie o finansach publicznych (dalej: u.f.p.), mającej zastosowanie w tej sprawie, odrębnie uregulowana jest kwestia wykorzystania dotacji udzielonej z budżetu państwa (art. 168 ust. 4 i 5 u.f.p.) i wykorzystania dotacji udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 251 ust. 4 u.f.p.).
Zgodnie z art. 251 ust. 4 u.f.p. dotacja z budżetu samorządu terytorialnego zostaje wykorzystana „w szczególności przez zapłatę”. Użyte przez ustawodawcę w art. 251 ust. 4 u.f.p. wyrażenie „w szczególności” wskazuje zatem, że wykorzystanie dotacji udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może polegać nie tylko na przelewie gotówki, lecz także może przybrać formę np. potrącenia. Z tego względu nie można przyjąć, że dotacja wskazana jako kompensata wzajemnych zobowiązań została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem.
Pogląd ten potwierdza tegoroczny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 lutego 2017 r. (sygn. akt II GSK 4212/16). Stwierdzono w nim, że dotacje samorządowe przeznaczone na cele bezpośrednio związane z kształceniem, wychowaniem i opieką, o jakich mowa w art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty, nie muszą być wykorzystywane tylko przez zapłatę za zrealizowanie zadania. Nie można bowiem tracić z pola widzenia najistotniejszej kwestii, tego, że został osiągnięty cel lub zadanie zostało zrealizowane.
Niewątpliwie obie zgłoszone do potrącenia wierzytelności mają charakter pieniężny, obie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. W związku z powyższym spełnione zostały wszystkie istotne elementy umowy potrącenia (art. 498 par. 1 kodeksu cywilnego). Jej skutkiem jest umorzenie nawzajem wierzytelności do wysokości wierzytelności najniższej.
Podstawa prawna
Art. 251 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).
Art. 90 ust. 3d ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1934 ze zm.).
Art. 498 par. 1, art. 499 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
