6 rzeczy, o jakich musi pamiętać pracownik w 2016 roku

1 Zmiany w zawieraniu umów i w okresach wypowiedzenia

To jednak nie koniec zmian w umowach. 22 lutego 2016 roku wchodzi bowiem w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która wprowadza także zmiany w zawieraniu umów o pracę. Umowy terminowe będą od nowego roku zawierane zgodnie z zasadą „3 i 33”. Obecną zasadę, która przewiduje, że trzecia umowa na czas określony zawarta z tym samym pracodawcą przekształca się w umowę na czas nieokreślony, zastąpi przepis, zgodnie z którym maksymalny okres zatrudnienia terminowego wynosi 33 miesiące (nie wlicza się tu 3-miesięcznego okresu próbnego). Na umowach terminowych pracownik nie przepracuje zatem więcej niż 36 miesięcy. Ponadto w tym czasie będzie można zawrzeć maksymalnie trzy takie umowy.

Projekt określa też skutki przekroczenia okresu 33 miesięcy oraz przekroczenia limitu liczby umów. A mianowicie, czwarty kontrakt lub kontynuowanie pracy po upływie określonego terminu będzie traktowany już jako stałe zatrudnienie, czyli pracownik będzie traktowany jak zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Więcej o zmianach w umowach od 2016 roku przeczytasz tutaj>>

Zmienią się też okresy wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony - od nowego roku będzie on uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy (tak jak w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony). Okres wypowiedzenia umowy na czas określony i na czas nieokreślony będzie teraz wynosił:
- 2 tygodnie - w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc - w przypadku zatrudnienia przez okres co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące - w przypadku zatrudnienia okresu co najmniej 3 lat.

Ponadto od nowego roku znika umowa na czas wykonywania pracy określonej, a także prawnie zostanie zagwarantowana możliwość zwolnieni pracownika ze świadczenia pracy w czasie wypowiedzenia. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj>>

2 Elastyczne urlopy rodzicielskie

Od 2 stycznia 2016 roku zaczną też obowiązywać przepisy, ułatwiające rodzicom łączenie pracy z wychowaniem dziecka. Zgodnie z nowymi przepisami, ubezpieczeni opiekunowie będą mogli więc wymieniać się uprawnieniami bez względu na podstawę zatrudnienia. Powstanie więc możliwość dzielenia się urlopem macierzyńskim oraz rodzicielskim przez rodziców, z których jedno jest pracownikiem, a drugie podlega ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu niż stosunek pracy (na przykład samozatrudnienie).

Pracownica będzie mogła również przerwać urlop macierzyński na okres przebywania w szpitalu albo innej placówce leczniczej. Część urlopu przejmie wtedy ojciec albo inny członek najbliższej rodziny, a jeśli nie są pracownikami, za okres przerwania pracy dostaną zasiłek macierzyński. Natomiast jeżeli to matka nie jest pracownicą, z części urlopu macierzyńskiego będzie mógł skorzystać ojciec dziecka albo inny członek najbliższej rodziny będący pracownikiem. Takie same zasady będą obowiązywać w przypadku zgonu matki lub porzucenia przez nią dziecka - rodzaj ubezpieczenia chorobowego nie będzie mieć znaczenia.

>>Czytaj też: Umowy i urlopy rodzicielskie, czyli co wkrótce zmieni się w prawie pracy

Zrezygnowano też z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (6 tygodni) - zostanie on połączony z urlopem rodzicielskim (26 tygodni). Bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rodzic będzie mógł więc skorzystać z rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni (w razie urodzenia 1 dziecka) lub 34 tygodni (w razie urodzenia co najmniej dwojga dzieci przy porodzie). Przepisy o likwidacji dodatkowego urlopu macierzyńskiego wejdą w życie od 1 marca 2016 r.

Jednocześnie jeśli rodzic zdecyduje się łączyć urlop rodzicielski z pracą na część etatu, proporcjonalnie wydłuży się czas pobierania zasiłku macierzyńskiego (przy urodzeniu jednego dziecka mogą być to łącznie nawet 64 tygodnie). Ponadto urlop rodzicielski będzie można wykorzystać jednorazowo albo w nie więcej niż 4 częściach (do tej pory trzech). Jedną część, wynoszącą aż 16 tygodni, będzie można przy tym wybrać w dowolnie wskazanym momencie, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy sześć lat.

Natomiast urlop ojcowski będzie można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch tygodniowych częściach aż do drugiego roku życia dziecka. Ponadto dotychczasowe dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem do 14. roku życia będzie można wykorzystywać także w wymiarze godzinowym. Pracujący rodzic sam zdecyduje, czy rocznie chce wykorzystać dwa dni, czy 16 godzin płatnego czasu wolnego. Rodzicie uzyskają też możliwość jednoczesnego korzystania przez rodziców lub opiekunów dziecka z urlopu wychowawczego - zniesiono więc obecny limit 4 miesięcy.

3 Zmiany w zasiłku macierzyńskim dla przedsiębiorczych matek

Od przyszłego roku zmieniają się także zasady obliczania podstawy wymiaru zasiłku dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy. Zmiany nie obejmą kobiet będących już w ciąży i ubezpieczających się według starych zasad - otrzymają one zasiłek według starych zasad.

Zasiłek macierzyński przedsiębiorczych matek w 2016 r. Zobacz, co się zmieni>>

Natomiast w przypadku pozostałych przedsiębiorczych matek, które prowadzą działalność gospodarczą krócej niż 12 miesięcy i opłacają składki przewyższające ustawowe minimum - od 2016 roku początkowo zostanie im przyznany zasiłek w minimalnej wysokości, który będzie powiększany o 1/12 za każdy miesiąc opłacania składek przypadający przed nabyciem prawa do świadczenia. Tak więc matka, która prowadziła działalność 3 miesiące i opłacała podwyższone składki otrzyma zasiłek w wysokości 60 proc. średniego prognozowanego wynagrodzenia oraz 3/12 podwyższonej składki. By uzyskać zasiłek w pełnej wysokości, odpowiadającej podwyższonej składce, będzie musiała opłacać wyższe składki ubezpieczeniowe przez 12 miesięcy przed porodem.

Przedsiębiorcze matki zostaną natomiast zwolnione z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli przyzywany im zasiłek macierzyński nie przekroczy kwoty świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1 tys. zł.

Szczegółowo o zmianach w urlopie macierzyńskim od 2016 roku przeczytasz tutaj>>

4 Nowe świadczenia na dzieci

Od nowego roku rodzice mogą bowiem liczyć na nowe świadczenia na dzieci, w tym na (wprowadzone jeszcze przez rząd Ewy Kopacz) nowe świadczenie rodzicielskie wynoszące 1000 zł. Od stycznia 2016 roku otrzymają je studenci, rolnicy, osoby bezrobotne (bez względu na rejestrację w Urzędzie Pracy), a także osoby pracujące na umowach cywilno-prawnych, którym urodziło się dziecko, ale nie korzystają one z urlopu macierzyńskiego bądź rodzicielskiego. Warunkiem jest więc niepobieranie przez rodziny zasiłku macierzyńskiego.

Świadczenie będzie wypłacane co miesiąc przez rok. W rodzinach, które przyjęły dziecko na wychowanie, bez względu na dochód będzie je można pobierać przez: 52 tygodni - przy jednym dziecku, 65 tygodni - przy dwójce dzieci, 67 tygodni - przy trójce dzieci, 69 tygodnie - przy czwórce dzieci, a przy piątce i więcej - przez 71 tygodni. W przypadku dzieci urodzonych przed 2016 rokiem, świadczenie będzie wypłacane od 1 stycznia do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

A co jeśli rodzice mają dzieci zarówno poniżej 18. roku życia, jak i starszych, którzy pozostają na ich utrzymaniu>>

Z kolei sztandarowym projektem rządu Beaty Szydło jest projekt "500+" . Zgodnie z planami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki, świadczenie będzie przyznawane na drugie i każde kolejne dziecko bez względu na wysokość dochodu. W przypadku tylko jednego dziecka będzie jednak obowiązywało kryterium dochodowe - 800 zł, a przy dziecku niepełnosprawnym - 1200 zł.

Świadczenie będzie przysługiwało matce, ojcu oraz opiekunowi prawnemu i faktycznemu. Nie zostanie przyznane, jeśli dziecko wyszło za mąż lub zostało umieszczone w pieczy zastępczej. Samotny rodzić musi mieć ustalone alimenty, jeśli jest to możliwe.

500 zł ma być wypłacane do osiągnięcia pełnoletności przez dziecko, przez 12 miesięcy od 1 października do 30 września następnego roku. W pierwszym roku obowiązywania ustawy, jeżeli wejdzie ona w życie w marcu 2016 r., świadczenie będzie można uzyskać już od kwietnia.

O szczegółach w sprawie 500 zł na dziecko, przeczytasz tutaj>>

5 Do kiedy trzeba złożyć PIT 2015

Wreszcie od stycznia zaczynają się już także rozliczenia z fiskusem. Zeznanie roczne muszą złożyć wszystkie osoby, które w danym roku uzyskiwały przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Mogą to robić tradycyjnie, składając PIT w Urzędzie Skarbowym lub wysyłając dokument pocztą, możliwe jest także załatwienie tej sprawy za pomocą internetu.

Niezależnie od formy składanego zeznania, podatnik musi zmieścić się w ustalonych ustawowo terminach. W 2016 roku z fiskusem należy rozliczyć się do:
- 1 lutego 2016 r. - w przypadku PIT-16A (karta podatkowa), PIT-19A (duchowni), PIT-28 (ryczałt);
- 29 lutego 2016 r.: - w przypadku PIT-40 (za pracownika), PIT-40A (ZUS za świadczeniobiorcę);
- 2 maja 2016 r. - w przypadku PIT-36 (działalność gospodarcza), PIT-36L (podatek liniowy), PIT-37 (praca, a nie działalność), PIT-38 (papiery wartościowe lub udziały w spółkach) i PIT-39 (nieruchomości).