Czym jest ołówkowe i deputat - czyli przywileje pracowników w Polsce

1 Kolejarze też mają deputat

Kolejarze także mają swój deputat węglowy w wysokości 3,6 tony rocznie, więc co miesiąc otrzymują pensję wyższą o 160 zł.

Ponadto kolejarzom przysługuje 99-procentowa ulga na bilety kolejowe, natomiast ich rodziny oraz kolejowi emeryci i renciści mają prawo do zniżki 80-procentowej.

Kolejarze mogą też liczyć na dodatki jubileuszowe (po 15 latach pracy 150 proc. pensji zasadniczej, a na 25-lecie i potem co 5 lat - równowartość pensji) czy premię pieniężną na Dzień Kolejarza. Liczą się też przepracowane lata – tzw. stażowe wypłacane jest za każdy rok pracy w wysokości 1,5 proc. podstawowej pensji.

Wcześniejsza emerytura przysługuje tylko za pracę w trudnych warunkach (kobieta może przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, mężczyzna od momentu ukończenia 60 roku życia).

2 Roczny urlop dla nauczycieli

Swoją Kartę mają także nauczyciele i - podobnie jak w przypadku górników - rząd chciałaby ukrócić przywileje w niej zawarte, a przysługujące tej grupie zawodowej. Już zostały zresztą podjęte takie próby, co spotkało się z wielkim protestem oświatowych związków.>>.

Najwięcej kontrowersji wzbudzają przepisy Karty, które czas pracy nauczycieli ustalają w wymiarze 18 godzin tygodniowo oraz przyznają im roczny płatny urlop zdrowotny dla poratowania zdrowia. Może z niego skorzystać osoba po 7 latach pracy w szkole, zachowując przy tym prawo do normalnego wynagrodzenia i premii.

Zazdrość wzbudza też długi urlop wypoczynkowy nauczycieli - płatne są całe wakacje letnie, ferie zimowe i przerwy świąteczne.

Nauczyciele mogą też dostawać dodatek motywacyjny, funkcyjny oraz premie, gdy pracują w trudnych lub uciążliwych warunkach - np. w szkołach przy zakładach karnych. Pedagodzy mają również prawo do różnego rodzaju dodatków finansowych, w tym trzynastek i czternastek.

Nauczycielom przysługuje również dodatek za wysługę lat, po 4 latach pracy, w wysokości 1 procent wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy.

Ponadto nauczyciele dostają też nagrody jubileuszowe: na przykład po 25 latach pracy otrzymują nagrodę w wysokości 100 proc. miesięcznej pensji, a po 40 latach – 250 proc.

Nauczyciel pracujący na wsi lub w mieście do 5 tys. mieszkańców ma też prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której znajduje się jego szkoła oraz do dodatku w wysokości 10 proc. pensji. W określonych przepisami przypadkach może też otrzymać dodatek mieszkaniowy i zasiłek na zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Wcześniejsza emerytura przysługuje nauczycielom bez względu na wiek po 30. letnim okresie zatrudnienia, w tym 20. latach wykonywania pracy w szczególnym charakterze.

3 Policjanci - młodzi emeryci

Uprzywilejowani są także funkcjonariusze służb mundurowych.

Policjanci mieli też między innymi prawo do wcześniejszej, wysokiej emerytury - przed 2012 rokiem, aby na nią przejść, wystarczyło 15 lat służby, a wiek nie miał żadnego znaczenia. Emerytura po 15 latach służby wynosiła 40 proc. ostatniej pensji, za każdy dodatkowy rok służby świadczenie rosło o 2,6 proc. ostatniego wynagrodzenia. Jeśli przed wstąpieniem do służby funkcjonariusz pracował w cywilu, doliczało się mu też lata pracy w cywilu. Za każdy dodatkowy rok - 2,6 proc. ostatniej pensji.

Jednak już funkcjonariuszowi przyjętemu do pracy w Policji w 2013 roku emerytura będzie przysługiwać, jeżeli w dniu zwolnienia ze służby ukończy 55 lat i będzie mieć za sobą co najmniej 25 lat służby. Zmianie uległ również sposób ustalania wysokości emerytury - emerytura dla funkcjonariusza wynosi teraz 60 proc. podstawy jej wymiaru za 25 lat służby i będzie wzrastać o 3 proc. za każdy dalszy rok tej służby.

Do wysokości pensji wlicza się ponadto liczne dodatki nagrody roczne, w tym tzw. trzynastki.

Z dodatków policjantom przysługuje między innymi dodatek mundurowy, remontowy, do wypoczynku oraz zwrot za dojazd do pracy. Mundurowi mają też prawo do mieszkania służbowego, a jeśli funkcjonariusz nie dostanie przydziału, to otrzymuje rekompensatę.

4 Żołnierze z przywilejami jak policjanci

Także żołnierzom przysługuje wcześniejsza emerytura, na którą można przejść po 15 latach służby, dodatkowa pensja wypłacana raz w roku (tzw. trzynastka), dodatki do pensji - za długoletnią służbę i służbę w trudnych warunkach, nagrody jubileuszowe oraz odprawa po odejściu ze służby.

Dodatkowo mundurowym przysługują zniżki na bilety kolejowe - w wysokości 78 proc. żołnierzom odbywającym niezawodową służbę wojskową, a funkcjonariusze Straży Granicznej, służby celnej, umundurowani funkcjonariusze policji, żołnierze Żandarmerii Wojskowej oraz wojskowych organów porządkowych mają zagwarantowane przejazdy koleją za darmo.

5 Sędziowie i prokuratorzy z immunitetem

Na różnego rodzaju profity związane z wykonywanym zawodem, mogą liczyć również sędziowie i prokuratorzy.

Sędziowie i prokuratorzy mają prawo do wyższej emerytury - po ukończeniu 65. roku życia (lub w dowolnym momencie z powodu choroby) przechodzą w stan spoczynku i otrzymują 75 proc. uposażenia, przysługuje im także immunitet oraz wydłużony urlop i dodatkowy urlop zdrowotny.

Ponadto sędziowie i prokuratorzy mogą liczyć na bonusy finansowe: trzynastą pensję oraz dodatek funkcyjny i stażowy.

Pracownicy naszego wymiaru sprawiedliwości mogą również liczyć na zniżki na przejazdy środkami transportu powszechnego - około 50 procent. Mogą też - podobnie jak nauczyciele - iść na roczny urlop dla poratowania zdrowia.

Sędzia nie może też zostać zatrzymany ani pociągnięty do odpowiedzialności karnej sądowej lub administracyjnej bez zezwolenia właściwego sądu dyscyplinarnego. Nie dotyczy to zatrzymania w razie ujęcia sędziego na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.

6 Lekarze z krótszym dniem pracy, pielęgniarki z dofinansowaniem do studiów

Co ciekawe, podobnie jak nauczyciele, na krótszy dzień pracy mogą liczyć lekarze (maksimum 7 godzin 35 minut).

Nauczyciele mają również prawo do otrzymania pomocy lekarskiej bez kolejki oraz bonusów pieniężnych: dodatkowej pensji (tzw. trzynastki), dodatku za pracę w nocy i w weekendy oraz nagród jubileuszowych.

W przypadku pielęgniarek do przywilejów lekarzy należy doliczyć dodatek stażowy oraz dofinansowanie do kierunkowych studiów, a także dodatek za każdą godzinę pracy w weekendy i święta.

7 Poseł i senator z zapomogą

Także polscy parlamentarzyści cieszą się licznymi przywilejami. Podstawowym przywilejem parlamentarzysty jest immunitet, który od dnia ogłoszenia wyników wyborów zapewnia mu ochronę - na jego mocy poseł i senator nie może być pociągnięty bez zgody Sejmu do odpowiedzialności karnej.

Immunitet to nie jedyny przywilej parlamentarzysty. Oprócz wysokiej pensji może on liczyć również na dietę oraz dodatkowe pieniądze na prowadzenie biura poselskiego.

Posłowi czy senatorowi przysługuje też darmowy nocleg w Warszawie w hotelu sejmowym lub rekompensata za wynajem mieszkania. Ponadto parlamentarzyści mogą zaciągnąć niskooprocentowaną pożyczkę na zakup albo remont mieszkania lub domu.

Odchodzący poseł bądź senator ma prawo do odprawy, może też liczyć na pomoc materialną. Jeśli będzie miał problem ze znalezieniem zatrudnienia i udowodni, że nie może zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych, dostanie do 5 tys. zł bezzwrotnej zapomogi.

Dodatkowo parlamentarzystom przysługuje paszport dyplomatyczny oraz darmowe podróże środkami transportu powszechnego.

8 Rolnik nie opłaca ZUS-u

Przywileje rolników wywołują silne emocje w społeczeństwie. Rolnicy nie płacą między innymi podatku dochodowego - niezależnie od dochodów uiszczają tylko podatek rolny, który w tym roku wynosi 173,20 zł dla gruntów gospodarstw rolnych (np. grunty orne, stawy, jeziora) i 346,40 zł dla pozostałych gruntów (np. działki budowlane).

Ponadto rolnicy nie płacą składek na ZUS - niezależnie od dochodów opłacają tylko niskie składki ubezpieczeniowe w KRUS (dla rolnika posiadającego do 50 ha ziemi składka wynosi 378 zł).

Rolnicy otrzymują także zwrot akcyzy za paliwo rolnicze oraz dopłaty do gruntów rolnych, niezależnie od tego, czy coś na nich rośnie.

Rolnikom przysługuje też prawo do wcześniejszej emerytury: kobietom w wieku 55 lat, a mężczyznom w wieku 60 lat.