Subskrybuj nas na Youtube
Pracodawca ma szereg obowiązków wobec chorego podwładnego. Jakie obowiązki ma prawodawca wobec chorego pracownika, dowiesz się tutaj>> Jednak także niezdolna do pracy osoba ma kilka zobowiązań wobec firmy.
1. Zawiadomienie o chorobie
Podpisując umowę o pracę pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie pracy przez niego wyznaczonym. Jeżeli więc zatrudniony chce wcześniej opuścić stanowisko pracy lub w ogóle nie stawia się w firmie, musi jak najszybciej o tym fakcie poinformować przełożonego - dotyczy to także choroby.
Sposób zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy powinien zostać określony w przepisach zakładowych - regulaminie pracy lub układzie zbiorowym. Jeżeli firma zatrudnia mniej niż 20 pracowników i nie musi sporządzać regulaminu, informacje w tej sprawie powinny być zawarte w umowie o pracę w informacji dodatkowej.
Zakładowe regulaminy zazwyczaj jednak kierują do przepisów ogólnych, a zgodnie z nimi usprawiedliwienie absencji powinno nastąpić niezwłocznie, a jeśli natychmiastowa reakcja nie jest możliwa - najpóźniej drugiego dnia nieobecności. Niedotrzymanie tych terminów może być uzasadnione wyłącznie poważnymi okolicznościami, w szczególności obłożną chorobą pracownika połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników, albo innym zdarzeniem losowym. W takim przypadku po ustaniu przeszkody pracownik musi niezwłocznie usprawiedliwić nieobecność u pracodawcy.
Nie jest natomiast wymagane, aby pracownik bezpośrednio informował przełożonego o nieobecności - może więc zrobić to za pośrednictwem osób trzecich (też współpracowników) lub za pośrednictwem innego środka łączności (na przykład telefon, e-mail) albo drogą pocztową. W tym ostatnim przypadku za datę zawiadomienia uważa się datę stempla pocztowego
2. Dostarczenie zwolnienia lekarskiego
Choroba stanowi usprawiedliwioną nieobecność w pracy, o ile pracownik przedstawi dowód w postaci zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy, wystawionego zgodnie z przepisami o orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy lub przekaże pracodawcy decyzję właściwego państwowego inspektora sanitarnego w razie odosobnienia pracownika z powodu choroby zakaźnej.
Pracownik musi dostarczyć pracodawcy zwolnienie lekarskie w ciągu siedmiu dni od daty jego otrzymania, ale nie uwzględnia się dnia, w którym chory otrzymał on zaświadczenie lekarskie. Ponadto jako datę otrzymania zaświadczenia przyjmuje się datę jego wystawienia przez lekarza, chyba że pracownik otrzymał je w późniejszym terminie i potrafi to udowodnić.
Jeżeli pracownik nie dostarczy zwolnienia w ciągu 7 dni, jego zasiłek chorobowy zostanie obniżony o 25 proc. od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego - chyba, że zwłoka nastąpiła z przyczyn niezależnych od pracownika. Natomiast, gdy zaświadczenie lekarskie obejmuje okres, za który najpierw przysługuje wynagrodzenie chorobowe (a dopiero potem zasiłek), obniżka dotyczy tylko zasiłku. Kiedy pracownik otrzymuje wynagrodzenie, a kiedy zasiłek chorobowy, dowiesz się tutaj>>
3. Sposób wykorzystania zwolnienia przez pracownika
Podczas zwolnienia pracownik otrzymuje więc świadczenia chorobowe ( Zasiłek chorobowy a świadczenie rehabilitacyjne. Komu i kiedy przysługują>>), które mają stworzyć mu warunki jak najszybszego odzyskania pełnej zdolności do pracy.
Tak więc, jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 16 listopada 2000 r., sygn. I PKN 44/00), w czasie przebywania za zwolnieniu pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich i nie podejmować czynności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy. Do takich czynności należy między innymi podejmowanie pracy zarobkowej - chodzi zarówno o umowę o pracę, jak i aktywność na podstawie umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia. Nie liczy się przy tym motywacja samego zatrudnionego (pracownik nie może na przykład tłumaczyć się terapeutycznym charakterem zatrudnienia) ani w jakim wymiarze praca jest wykonywana (pełny lub częściowy wymiar) lub czy znacznie obciąża organizm pracownika.
Od osoby, która pracuje podczas zwolnienia, ZUS może zażądać zwrotu zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres zwolnienia, w trakcie którego praca była świadczona.
Co więcej w przypadku, gdy pracownik podejmuje czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, jednocześnie godzące w dobro pracodawcy, a dodatkowo, gdy działania te są sprzeczne z obowiązkami zatrudnionego (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności) - to może dojść do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, co może skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem pracownika. Tak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 136/99).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 281)
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636)