Pracownik powinien jak najszybciej powiadomić pracodawcę o chorobie i dostarczyć mu zwolnienie lekarskie.

Pracodawca ma szereg obowiązków wobec chorego podwładnego. Jakie obowiązki ma prawodawca wobec chorego pracownika, dowiesz się tutaj>> Jednak także niezdolna do pracy osoba ma kilka zobowiązań wobec firmy.

1. Zawiadomienie o chorobie

Podpisując umowę o pracę pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie pracy przez niego wyznaczonym. Jeżeli więc zatrudniony chce wcześniej opuścić stanowisko pracy lub w ogóle nie stawia się w firmie, musi jak najszybciej o tym fakcie poinformować przełożonego - dotyczy to także choroby.

Sposób zawiadomienia pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy powinien zostać określony w przepisach zakładowych - regulaminie pracy lub układzie zbiorowym. Jeżeli firma zatrudnia mniej niż 20 pracowników i nie musi sporządzać regulaminu, informacje w tej sprawie powinny być zawarte w umowie o pracę w informacji dodatkowej.

Urlop, choroba i szkolenie: 5 przypadków, gdy pracodawca zapłaci za niewykonywanie pracy
Urlop, choroba i szkolenie: 5 przypadków, gdy pracodawca zapłaci za niewykonywanie pracy

Zobacz również

Zakładowe regulaminy zazwyczaj jednak kierują do przepisów ogólnych, a zgodnie z nimi usprawiedliwienie absencji powinno nastąpić niezwłocznie, a jeśli natychmiastowa reakcja nie jest możliwa - najpóźniej drugiego dnia nieobecności. Niedotrzymanie tych terminów może być uzasadnione wyłącznie poważnymi okolicznościami, w szczególności obłożną chorobą pracownika połączoną z brakiem lub nieobecnością domowników, albo innym zdarzeniem losowym. W takim przypadku po ustaniu przeszkody pracownik musi niezwłocznie usprawiedliwić nieobecność u pracodawcy.

Nie jest natomiast wymagane, aby pracownik bezpośrednio informował przełożonego o nieobecności - może więc zrobić to za pośrednictwem osób trzecich (też współpracowników) lub za pośrednictwem innego środka łączności (na przykład telefon, e-mail) albo drogą pocztową. W tym ostatnim przypadku za datę zawiadomienia uważa się datę stempla pocztowego

2. Dostarczenie zwolnienia lekarskiego

Choroba stanowi usprawiedliwioną nieobecność w pracy, o ile pracownik przedstawi dowód w postaci zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy, wystawionego zgodnie z przepisami o orzekaniu o czasowej niezdolności do pracy lub przekaże pracodawcy decyzję właściwego państwowego inspektora sanitarnego w razie odosobnienia pracownika z powodu choroby zakaźnej.

Pracownik musi dostarczyć pracodawcy zwolnienie lekarskie w ciągu siedmiu dni od daty jego otrzymania, ale nie uwzględnia się dnia, w którym chory otrzymał on zaświadczenie lekarskie. Ponadto jako datę otrzymania zaświadczenia przyjmuje się datę jego wystawienia przez lekarza, chyba że pracownik otrzymał je w późniejszym terminie i potrafi to udowodnić.

Jeżeli pracownik nie dostarczy zwolnienia w ciągu 7 dni, jego zasiłek chorobowy zostanie obniżony o 25 proc. od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego - chyba, że zwłoka nastąpiła z przyczyn niezależnych od pracownika. Natomiast, gdy zaświadczenie lekarskie obejmuje okres, za który najpierw przysługuje wynagrodzenie chorobowe (a dopiero potem zasiłek), obniżka dotyczy tylko zasiłku. Kiedy pracownik otrzymuje wynagrodzenie, a kiedy zasiłek chorobowy, dowiesz się tutaj>>

3. Sposób wykorzystania zwolnienia przez pracownika

Podczas zwolnienia pracownik otrzymuje więc świadczenia chorobowe ( Zasiłek chorobowy a świadczenie rehabilitacyjne. Komu i kiedy przysługują>>), które mają stworzyć mu warunki jak najszybszego odzyskania pełnej zdolności do pracy.

Wynagrodzenie i zakaz zwalniania: 5 sposobów, w jaki prawo chroni pracownika
Wynagrodzenie i zakaz zwalniania: 5 sposobów, w jaki prawo chroni pracownika

Zobacz również

Tak więc, jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 16 listopada 2000 r., sygn. I PKN 44/00), w czasie przebywania za zwolnieniu pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich i nie podejmować czynności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy. Do takich czynności należy między innymi podejmowanie pracy zarobkowej - chodzi zarówno o umowę o pracę, jak i aktywność na podstawie umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia. Nie liczy się przy tym motywacja samego zatrudnionego (pracownik nie może na przykład tłumaczyć się terapeutycznym charakterem zatrudnienia) ani w jakim wymiarze praca jest wykonywana (pełny lub częściowy wymiar) lub czy znacznie obciąża organizm pracownika.

Zarówno pracodawca, jak i ZUS mogą kontrolować prawidłowość wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez pracownika>>

Od osoby, która pracuje podczas zwolnienia, ZUS może zażądać zwrotu zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres zwolnienia, w trakcie którego praca była świadczona.

Co więcej w przypadku, gdy pracownik podejmuje czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, jednocześnie godzące w dobro pracodawcy, a dodatkowo, gdy działania te są sprzeczne z obowiązkami zatrudnionego (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności) - to może dojść do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, co może skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem pracownika. Tak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 136/99).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 281)

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636)