Subskrybuj nas na Youtube
Chory pracownik może korzystać z ochrony Kodeksu pracy, który nie pozwala go zwolnić, jeżeli jego nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona i nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Zwolnienie za zbyt długą chorobę
Jednak istnieją przypadki, kiedy pracownik może spodziewać się, że dostanie od pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę, nawet jeśli przebywa na zwolnieniu lekarskim. Dzieje się tak, gdy choruje przez długi okres czasu. Pracodawca może więc rozwiązać umowę z pracownikiem w trybie natychmiastowym, bez zachowania okresu wypowiedzenia, kiedy pracownik z powodu choroby był w pracy nieobecny:
- dłużej niż trzy miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż sześć miesięcy,
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zakaźną.
W tym drugim przypadku pracodawca może więc zwolnić pracownika po 9 lub 12 miesiącach, czyli dopiero gdy ten po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182/270 dni) otrzymał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i pobiera je przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Zwolnienie z winy pracownika
Zwolnienia z pracy może obawiać się także chory pracownik, który dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
Pracodawca może także natychmiast rozstać się z pracownikiem, który został zmuszony do opieki nad dzieckiem (np. z powodu jego choroby), ale nie ma już prawa do pobierania zasiłku opiekuńczego. Zasiłek opiekuńczy przysługuje do 60 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem do lat 14, a przy dzieciach powyżej 14 roku życia zasiłek przysługuje tylko za 14 dni w roku.
Zwolnieniem jest zagrożony także pracownik, którego nie ma w pracy z powodu jakiejkolwiek innej nieusprawiedliwionej nieobecności trwającej dłużej niż jeden miesiąc.
Kontrola pracodawcy
Pracownik może także stracić pracę, jeśli okaże się, że nieprawidłowo wykorzystuje zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy. Sprawdzić może to zarówno ZUS, jak i sam pracodawca. Kontrola przebiega w dwóch zakresach:
- prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy (na podstawie art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.),
- prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich (na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Pierwszy rodzaj kontroli ma charakter formalny - przeprowadza go płatnik składek, a więc często także pracodawca. Firma może sprawdzić, czy zwolnienie wystawione zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich oraz czy nie zostało sfałszowane.
Co ma zrobić pracodawca, jeśli zauważy nieprawidłowości, dowiesz się tutaj>>
Ten sposób kontroli może przy tym przeprowadzić każdy płatnik składek, bez względu na liczbę zatrudnianych osób.
Kontrola z ZUS
Jednak już drugi rodzaj kontroli, czyli sprawdzanie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich może przeprowadzić tylko pracodawca, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, czyli o ile zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Mniejszy pracodawca musi poprosić o pomoc ZUS, który z urzędu i tak sprawdza zwolnienia dłuższe niż 33 dni. W praktyce to właśnie ZUS najczęściej przeprowadza kontrole.
Kontroli z ZUS mogą obawiać się zwłaszcza osoby, które:
- często korzystają z krótkotrwałych zwolnień lekarskich,
- kolejne zaświadczenia uzyskują od innych lekarzy,
- korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych,
- wcześniej były pozbawione prawa do wynagrodzenia za czas choroby w związku z niewłaściwym wykorzystanie zwolnień lekarskich,
- wcześniej składały zaświadczenie lekarskie po wyznaczonym terminie.
Sama kontrola polega na ustaleniu, czy dana osoba w okresie, w którym jest niezdolna do pracy:
- nie wykonuje pracy zarobkowej,
- nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.
Jak dokładnie wygląda taka kontrola, dowiesz się tutaj>> i tutaj>>
Po kontroli ZUS lub pracodawcy należy sporządzić protokół, który - jeśli płatnik stwierdził, że pracownik niewłaściwie wykorzystuje zwolnienie - stanowi podstawę do pozbawienia prawa do zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem ZUS ZLA, chyba że w tym czasie przebywał w szpitalu. Za okres hospitalizacji świadczenia się nie odbiera.
Zobacz, czego dokładnie nie wolno robić na zwolnieniu lekarskim>>
Jednak w niektórych przypadkach (chodzi zwłaszcza o wykonywanie pracy podczas zwolnienia lekarskiego), kiedy doszło do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, pracodawca może nie tylko pozbawić podwładnego zasiłku, ale także rozstać się z nim w trybie dyscyplinarnym.