W ogłoszonym programie partii rządzącej „Polski Ład” jako jeden z głównych filarów wskazano obniżkę podatków dla 18 mln Polaków. Głównym sposobem obniżenia podatków dla tak dużej grupy beneficjentów ma być podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. PLN.
Kwota wolna od podatku oznacza taką wysokość kwoty dochodu osoby fizycznej, od której nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego rozliczanego według skali podatkowej (17%, 32%).
Ministerstwo Finansów na stronach rządowych również zachwala wprowadzenie planowanych rozwiązań wskazując, że „Polski Ład to historyczna obniżka podatków – na reformie zyskuje: 18 mln podatników, u osób zarabiających 1-1,5 płacy minimalnej czyli u ogromnej większości społeczeństwa, zmiana w ciągu roku przełoży się na wzrost dochodu. Dzięki reformie dochody będą wyższe-nawet do 2000 zł rocznie w przypadku mniej zarabiających.”
(źródło: https://www.podatki.gov.pl/polski-lad/kwota-wolna-polski-lad/)
Trzeba przyznać, że podniesienie kwoty wolnej do poziomu 30 tys. PLN to spora zmiana. Podatnicy od dawna postulowali o podniesienie tej wartości, mając na względzie, że dotychczas kwota wolna w Polsce była jedną z najniższych w Europie.
W okresie 2009-2016 kwota wolna od podatku była utrzymywana na tym samym poziomie i wynosiła 3091 zł. Do wysokości 6600 zł kwotę wolną podniesiono w 2017 r. Od 2018 r. obowiązuje kwota wolna w wysokości 8000 zł.
Zatem obecnie podatku w ogóle nie płacą podatnicy zarabiający 8000 zł w skali roku. Podatek pojawia się w przypadku nadwyżki ponad kwotę wolną.
Propozycję podniesienia kwoty wolnej od podatku oceniać należy pozytywnie. Dotychczas mimo rosnących zarobków Polaków, rząd nie zapewniał im minimalizowania obciążeń podatkowych, chociażby właśnie o inflacyjne podwyższanie kwoty wolnej.
Ile w takim razie na proponowanych zmianach rzeczywiście zyskają najmniej zarabiający?
Dokonując oceny na jakim poziomie rzeczywiście wystąpią korzyści dla zarabiających minimalne wynagrodzenie, należy wskazać, że w rzeczywistości uwzględnienie kwoty wolnej realizowane jest na etapie miesięcznej kalkulacji wynagrodzenia, w tym zaliczki na podatek dochodowy jako kwota zmniejszająca podatek.
Zwiększenie kwoty wolnej do 30 tyś. PLN spowoduje wzrost kwoty zmniejszającej podatek do 5100 zł rocznie (17% z kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000 * 17%), W związku ze zwiększeniem kwoty wolnej od podatku, miesięcznie aż 425 zł (a nie jak do tej pory 43,76 zł) odliczane będzie od zaliczki na podatek.
Poniższej przedstawiono kalkulację dla osoby zarabiającej minimalne wynagrodzenie w wysokości 2800 zł brutto miesięcznie, w dwóch wariantach kwoty wolnej:
*należy mieć na uwadze, że minimalne wynagrodzenie podlega corocznej podwyżce, co wpływa również na wysokość składek na ubezpieczenie społeczne i składki zdrowotnej. Należy jednak zakładać, że poziom, o który corocznie rośnie minimalne wynagrodzenie może gwarantować, że osoby zarabiające pensję minimalną w 2022 r. wciąż skorzystają z pełnej kwoty wolnej od podatku.
Z powyższych kalkulacji wynika, że podwyższenie kwoty wolnej do wysokości 30 tys. PLN, dla osób zarabiających minimalne wynagrodzenie oznaczać będzie brak podatku dochodowego, co przekłada się na wzrost wynagrodzenia netto o ok. 137 zł miesięcznie (1646 zł rocznie).
Należy jednak pamiętać, że wzrost kwoty wolnej od podatku to niejedyna zmiana. Wraz z nią rząd planuje zlikwidować możliwość odliczania od podatku składki zdrowotnej. Zmiana ta wpłynie na wszystkich podatników, niezależnie z jakiego źródła uzyskują dochody (umowa o pracę, działalność gospodarcza).
Plany te potwierdziło również Ministerstwo Finansów wskazując, że „Wszyscy płatnicy składki zdrowotnej, odliczają ją od podatku w efekcie czego to Państwo płaci za nich składkę w wysokości 7,75 %. Realnie zatem płacą jedynie 1,25%. Po reformie, każdy zapłaci 9% składkę zdrowotną od tego co wypracuje.”
W związku z tym, dla podatników zarabiających powyżej minimalnego wynagrodzenia, łączne wprowadzenie kwoty wolnej na poziomie 30 tyś PLN oraz brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku może wiązać się z podwyżką obciążeń publicznych. Każdy przypadek wymaga indywidualnej kalkulacji.
Wioleta Kosińska, doradca podatkowy nr 13719, Kierownik Zespołu ds. podatków bezpośrednich w ECDP Tax Żuk Komorniczak i wspólnicy sp. k.