Bruksela chciałaby też wprowadzić urlop opiekuńczy, czyli pięć dni w roku dla każdego pracownika na opiekę nad chorym lub niesamodzielnym krewnym. Więcej na ten temat czytaj w naszym tekście>> Unijny projekt już wzbudził sporo kontrowersji, bowiem polskie kobiety zdecydowanie by na zmianach straciły - dziś mogą bowiem same skorzystać z całego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Urlop macierzyński. Według obecnie obowiązujących przepisów, urlop macierzyński w przypadku urodzenia jednego dziecka trwa 20 tygodni, a w przypadku bliźniaków do 31 tygodni. Przy trójce dzieci urlop wynosi już 33 tygodnie, czwórki - 35 tygodni, a piątki - 37 tygodni.
Przy czym matka dziecka musi obowiązkowo wykorzystać po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jeśli po tym czasie zdecyduje się wrócić do pracy, to ojciec dziecka będzie mógł wykorzystać 6 tygodni przy jednym dziecku - jest to tak zwany urlop tacierzyński. Ojciec może z niego skorzystać tylko wtedy, gdy jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Prawo do urlopu macierzyńskiego ojciec nabywa także wtedy, gdy matka dziecka wymaga opieki szpitalnej, co uniemożliwia jej sprawowanie opieki nad dzieckiem. Ojciec zastępuje wtedy matkę, ale wcześniej powinna ona wykorzystać co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Także w razie śmierci matki w trakcie urlopu macierzyńskiego, ojcu przysługuje prawo do niewykorzystanej części urlopu.
Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński, którego wysokość jest uzależniona od deklaracji matki, na jaki czas chce otrzymywać zasiłek macierzyński:
- 100 proc. podstawy wymiaru - przysługuje, jeżeli kobieta nie zamierza skorzystać z urlopu rodzicielskiego; 100 proc. zasiłku przysługuje przez cały okres urlopu macierzyńskiego;
- 80 procent podstawy wymiaru - przysługuje, jeżeli kobieta po urodzeniu dziecka będzie wnioskowała o urlop rodzicielski; wniosek musi złożyć nie później niż 21 dni po porodzie; 80 proc. podstawy wymiaru przysługuje podczas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego;
- 60 procent podstawy wymiaru - przysługuje, jeżeli kobieta przekroczy 21-dniowy termin złożenia wniosku o urlop rodzicielski; 100 proc. zasiłku przysługuje podczas urlopu macierzyńskiego, a 60 proc. podczas urlopu rodzicielskiego.
Urlop ojcowski. Od uprawnień rodzicielskich matki nie jest natomiast zależny urlop ojcowski i przysługuje także wtedy, gdy matka nie posiada ubezpieczenia społecznego. Jest w pełni płatny - pracownik otrzymuje wtedy 100 proc. swojego normalnego wynagrodzenia.
Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze do dwóch tygodni i musi być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Długość urlopu ojcowskiego nie zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie - także w przypadku urodzenia na przykład bliźniaków wynosi 14 dni kalendarzowych. Urlop można przy tym wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.
Urlop rodzicielski. Bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rodzic może więc skorzystać z rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni, w razie urodzenia 1 dziecka lub 34 tygodni, w razie urodzenia co najmniej dwojga dzieci przy porodzie.
Urlop rodzicielski można podzielić maksymalnie na cztery części i wykorzystać aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. Ponadto do 16 tygodni urlopu rodzicielskiego nie musi przypadać zaraz po macierzyńskim, ale można je wykorzystać w dogodnym dla rodziców czasie.
Jednocześnie, jeśli rodzic zdecyduje się łączyć urlop rodzicielski z pracą na część etatu, proporcjonalnie wydłuża się czas pobierania zasiłku macierzyńskiego (przy urodzeniu jednego dziecka mogą być to łącznie nawet 64 tygodnie).
Urlop wychowawczy. Pracownikowi, zatrudnionemu przez co najmniej 6 miesięcy na podstawie umowy o pracę, pracodawca musi także udzielić urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 5. roku życia (w szczególnych wyjątkach urlop przysługuje też na starsze dzieci). Wymiar urlopu to maksymalnie 36 miesięcy. Z urlopu wychowawczego można skorzystać w maksymalnie 5 częściach, które nie muszą następować bezpośrednio po sobie.
Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek przywrócić pracownika na tym samym stanowisku lub równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu i zgodnym z jego kwalifikacjami, za wynagrodzeniem nie niższym od tego, jakie przysługiwało mu w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem.