Subskrybuj nas na Youtube
Sposób rozstania się pracownika z pracodawcą zależy od rodzaju łączącego ich kontraktu.
Umowa o pracę. W przypadku umowy pracę, pracodawca może rozstać się z pracownikiem między innymi w drodze porozumienia stron, przez rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem lub przez rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Przy rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem pracownikowi przysługuje odpowiedni okres wypowiedzenia, zależny od rodzaju umowy o pracę i stażu pracy u danego pracodawcy. Jakie są okresy wypowiedzenia umowy o pracę, przeczytasz tutaj>> Ponadto pracownikowi przysługuje odprawa, jeśli jest to zwolnienie grupowe lub gdy przyczyna wypowiedzenia leży wyłącznie po stronie pracodawcy. Firma musi też udzielić pracownikowi zaległego urlopu lub wypłacić mu ekwiwalent.
Bez wypowiedzenia zerwać umowę może zarówno pracownik, jak i pracodawca - powodem natychmiastowego zerwania umowy jest naruszenie przez jedną ze tron podstawowych obowiązków lub praw pracowniczych. Jeśli to pracodawca rozstaje się z podwładnym, pracownik traci większość uprawnień przysługujących w przypadku zwolnienia, w tym okres wypowiedzenia. Jakie mogą być powody zwolnienia dyscyplinarnego, dowiesz się tutaj>> Natomiast w sytuacji, gdy to pracownik odchodzi z firmy, wypowiedzenie nadal nie obowiązuje, pracodawca musi jednak wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Kiedy pracownik może natychmiast zwolnić się z pracy, przeczytasz tutaj>>
Za zgodą zarówno pracownika, jak i pracodawcy może jeszcze dojść do rozstania za porozumieniem stron - w tym wypadku można w każdym momencie rozwiązać każdą umowę o pracę, nie zważając na ochronę przysługującą niektórym pracownikom - np. działaczom związkowym czy kobietom w ciąży, pomijając też obowiązujące terminy, w tym okresy wypowiedzenia. Jak rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron, dowiesz się tutaj>>
Umowa zlecenie. Inaczej jest w przypadku umowy zlecenia czy umowy o dzieło, które swoje umocowanie mają nie w kodeksie pracy, ale w kodeksie cywilnym.Zobacz, jakie prawa ma pracownik na umowie zlecenie>>
Okresy wypowiedzenia przy umowie zlecenia w ogóle nie obowiązują, a kontrakt można zerwać w każdym czasie - zarówno tuż po jego zawarciu, jak i w trakcie zlecenia, bowiem zlecenie jest stosunkiem opartym na wzajemnym zaufaniu stron. Zerwanie zlecenia to czynność jednostronna i do jej dokonania nie jest potrzebna zgoda drugiej strony. Umowę zlecenia można więc zerwać z dnia na dzień bez podawania żadnych przyczyn.
Jednak, jeżeli to pracodawca zrywa umowę, ma obowiązek zwrócić zleceniobiorcy wydatki, jaki ten poniósł, aby przygotować się do wykonania zadania. Ponadto, jeśli było to zlecenie płatne, zleceniodawca powinien też uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom. A w przypadku, gdy rezygnacja ze zlecenia nie była spowodowana ważnym powodem, zleceniodawca musi również naprawić szkodę.
Także zleceniobiorca, który rezygnuje z odpłatnego kontraktu bez ważnego powodu, jest odpowiedzialny za szkodę za niewykonanie (częściowe lub całościowe) zlecenia. Szkoda powstaje także w wyniku jego niedbałego, niezgodnego z ustaleniami wykonania zlecenia. Zleceniobiorca musi wtedy także rozliczyć się z pobranych zaliczek.
Strony mogą także same w umowie uregulować termin i sposób wypowiedzenia umowy zlecenie, także zastrzegając, że wypowiedzenie może zostać wypowiedziane tylko z ważnych powodów. Pracownik lub pracodawca muszą wtedy podać powód zerwania zlecenia - może chodzić na przykład o chorobę zleceniobiorcy czy utratę zaufania do zleceniobiorcy.
Umowa o dzieło. Umowę o dzieło można zerwać tylko w sytuacjach wyszczególnionych w kodeksie cywilnym.
Jeszcze przed ukończeniem dzieła kontrakt może zostać zerwany w przypadku wadliwego lub sprzecznego z umową wykonywania dzieła. Zanim to nastąpi, zamawiający powinien zwrócić na problem uwagę wykonawcy, jednocześnie wyznaczając mu termin na naprawę. I dopiero, jeśli termin nie zostanie dotrzymany, dopuszczalne jest zerwanie umowy. Dalsze wykonywanie dzieła może też wykonywać inna osoba, wybrana przez zamawiającego - na koszt przyjmującego zamówienie.
Ponaglenia wykonawcy nie są wymagane, jeśli wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak bardzo, że istnieje prawdopodobieństwo, że nie ukończy go w ustalonym terminie. Po zerwaniu umowy świadczenia już spełnione, jak częściowa zapłata, powinny zostać zwrócone.
Umowę można zerwać także z powodu znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego. Zamawiający powinien to jednak uczynić niezwłocznie po tym, jak dowiedział się o wyższym kosztorysie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.
Wreszcie dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy, nie podając żadnego dowodu. Musi jednak wypłacić wykonawcy wynagrodzenie, odliczając to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Umowa o dzieło może zostać zerwana także wskutek niezdolności do pracy lub śmierci przyjmującego zamówienie.