Wielu podatników uzyskuje przychody z różnych źródeł. Wszystkie, o ile nie są zwolnione z podatku, trzeba rozliczyć. Tylko niektóre rodzaje przychodów można uwzględnić łącznie w jednej deklaracji. W wielu przypadkach konieczne jest złożenie osobnego formularza. Niektórzy, podsumowując 2012 r., będą musieli wypełnić kilka druków PIT (PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39). Wszystkie należy złożyć do końca kwietnia.
ikona lupy />
Liczba podatników, którzy złożyli poszczególne deklaracje PIT za 2011 r. / DGP

Opodatkowany dochód

Wypełnienie krok po kroku danego formularza prowadzi do opodatkowania dochodu, a nie przychodu. Dochód to nadwyżka przychodów z danego źródła nad kosztami ich uzyskania w danym roku kalendarzowym (w deklaracji podatnik oprócz kwot uzyskanych przychodów wykazuje również związane z nimi koszty).
Im wcześniej złożysz PIT, tym szybciej otrzymasz zwrot podatku
Im wcześniej złożysz PIT, tym szybciej otrzymasz zwrot podatku

Zobacz również
Nie zawsze jednak podatnik ma dochód. Zdarza się, że koszty przekraczają przychody. Wtedy różnica jest stratą. Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą czy sprzedający papiery wartościowe mogą tę stratę odliczyć od dochodu w kolejnych latach podatkowych. Jest jednak pewne ograniczenie – w danym roku nie można odliczyć więcej niż 50 proc. straty.
PIT: W jaki sposób rozliczać działalność wykonywaną osobiście
PIT: W jaki sposób rozliczać działalność wykonywaną osobiście

Zobacz również
Niektóre rodzaje przychodów mogą być sumowane w jednej deklaracji (np. w PIT-37 można wykazać dochody ze stosunku pracy, z umów-zleceń czy z praw autorskich), a inne muszą być rozliczone oddzielnie (np. dochody z działalności gospodarczej czy dochody ze sprzedaży nieruchomości lub papierów wartościowych). Wynika to przede wszystkim z różnych zasad opodatkowania konkretnych źródeł przychodów i obowiązujących stawek (18 proc. i 32 proc. przy dochodach z pracy i działalności gospodarczej oraz 19 proc. przy dochodach ze sprzedaży akcji czy sprzedaży nieruchomości, ale także przy działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo).

Kilka dochodów razem

Najwięcej osób składa deklarację PIT-37. Za 2011 r. złożyło ją 16 452 079 podatników, czyli ponad 82 proc. wszystkich płacących PIT. Formularz ten służy do rozliczenia najpopularniejszych źródeł przychodów. Są to należności uzyskiwanie wyłącznie za pośrednictwem płatnika (np. zakładu pracy), od których zostały już w ciągu roku pobrane zaliczki. Dlatego podstawą do wypełnienia tego zeznania jest PIT-11 otrzymany od płatnika (co do zasady powinien być wystawiony do końca lutego).
PIT: Jakie wydatki może odliczyć przedsiębiorca, a jakie pracownik
PIT: Jakie wydatki może odliczyć przedsiębiorca, a jakie pracownik

Zobacz również
Formularz ten wypełniają więc wszyscy pracownicy, którzy otrzymali wynagrodzenia ze stosunku pracy czy stosunku służbowego. Jeśli pracownik świadczył równolegle usługi na podstawie np. umowy-zlecenia czy umowy o dzieło, to również wykazuje otrzymane należności w tej deklaracji. Obowiązek taki mają też ci, którzy np. kierowali firmą na podstawie kontraktu menedżerskiego, uzyskiwali wynagrodzenia z tytułu zasiadania w radach nadzorczych. W PIT-37 wykazuje się również honoraria z praw autorskich oraz diety za pełnienie obowiązków społecznych.
PIT 2012: Co można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów
PIT 2012: Co można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów

Zobacz również
Kilka dochodów razem można też rozliczyć w deklaracji PIT-36. Ten rodzaj deklaracji złożyło za 2011 r. 2 640 016 podatników (co stanowi ponad 13 proc. wszystkich). Formularz przeznaczony jest przede wszystkim dla tych, którzy prowadzili działalność gospodarczą lub dział specjalny produkcji rolnej, opodatkowane według skali podatkowej.
Jeśli jednak podatnik notuje przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali i ze stosunku pracy, powinien je zsumować i wykazać w jednej deklaracji PIT-36, a nie składać oddzielnie PIT-36 i PIT-37. Dwa odrębne zeznania musi złożyć jednak ten podatnik, który dla przychodów z działalności gospodarczej wybrał opodatkowanie liniowe według 19-proc. stawki. Wtedy, jeśli równocześnie uzyskuje przychody z pracy, powinien złożyć oprócz PIT-36L również PIT-37.
PIT 2012: Darowizny z zeszłego roku obniżą podstawę opodatkowania
PIT 2012: Darowizny z zeszłego roku obniżą podstawę opodatkowania

Zobacz również
W PIT-36 należy wykazać również przychody z innych źródeł (np. z tytułu umorzonych odsetek od pożyczki, z tytułu udziału podatnika w szkoleniu, na które został zaproszony jako np. klient firmy).



Oddzielone zeznania

Odrębne deklaracje muszą złożyć podatnicy osiągający przychody z tytułu obrotu instrumentami finansowymi na giełdzie papierów wartościowych – bez względu na to, czy uzyskali zyski, czy też ponieśli straty. Ci podatnicy muszą złożyć deklarację PIT-38. Podobnie jest z dochodami uzyskanymi ze sprzedaży nieruchomości wybudowanych (nabytych) po 31 grudnia 2008 r. Ci podatnicy składają PIT-39. Natomiast w przypadku nieruchomości nabytych lub wybudowanych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. 19-proc. podatek obliczony od dochodu trzeba wykazać w jednym z trzech formularzy: PIT-36, PIT-36L lub PIT-38, w zależności od sytuacji podatnika.
Nie zawsze jednak podatnik musi płacić podatek od dochodu ze sprzedaży nieruchomości. W przypadku nieruchomości nabytych (wybudowanych) w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. może skorzystać z ulgi meldunkowej. Czyli jest zwolniony z podatku, jeśli był zameldowany w budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.
Natomiast w przypadku nieruchomości nabytych (wybudowanych) po 31 grudnia 2008 r. można skorzystać z ulgi mieszkaniowej. Podatnik w deklaracji PIT-39 musi wskazać, że kwotę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości przeznaczy na własne cele mieszkaniowe. Jeśli na te cele przeznaczy całą kwotę, to cały dochód będzie zwolniony z podatku. Jeśli np. przeznaczy część kwoty, to zwolniona z podatku będzie część dochodu.

Możliwe odliczenia

Podatnicy składający PIT-36 lub PIT-37 mogą skorzystać z odliczeń od dochodu, a także odliczeń od podatku. W tym celu powinni do zeznania dołączyć formularze PIT/O oraz PIT/D (wykaz przykładowych odliczeń w ramce). Mogą również rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub albo jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Natomiast formularze PIT-36L, PIT-38 i PIT-39 przeznaczone są wyłącznie dla podatników rozliczających się indywidualnie. W PIT-38 i PIT-39 nie można skorzystać z żadnych ulg. Jedynie przedsiębiorcy opodatkowani liniowo i składający PIT-36L mogą odliczyć opłacone składki ubezpieczeniowe.
DGP przypomina
Podatnicy, którzy rozliczali przychody uzyskane w 2012 r. zryczałtowanym podatkiem dochodowym (w tym z tytułu najmu opodatkowanych 8,5-proc. ryczałtem), powinni złożyć zeznanie PIT-28 do 31 stycznia 2013 r. Do końca stycznia osoby opłacające podatek dochodowy w formie karty podatkowej powinny złożyć w urzędzie skarbowym roczną deklarację na formularzu PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach. Do 31 stycznia 2013 r. osoby duchowne opłacające zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych powinny złożyć roczną deklarację PIT-19A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od ryczałtu w poszczególnych kwartałach.
Przykładowe rodzaje odliczeń podatkowych
1) od dochodu:
● składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne,
● wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego,
● ulga rehabilitacyjna (np. wydatki na leki, których stosowanie zlecił lekarz specjalista, na zabiegi rehabilitacyjne czy pobyt na turnusie rehabilitacyjnym),
● darowizny przekazane na cele pożytku publicznego organizacji prowadzącej działalność w tym zakresie, na cele kultu religijnego (np. budowę kościoła) lub cele krwiodawstwa,
● darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą,
● ulga internetowa,
● ulga na nabycie nowej technologii (dotyczy podatnika prowadzącego działalność gospodarczą),
● ulga odsetkowa (dotyczy podatnika, który do 31 grudnia 2006 r. podpisał umowę o kredyt czy pożyczkę mieszkaniową).
2) od podatku:
● składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki,
● ulga na dzieci.