Czas sprawdzić zeszłoroczne ulgi w PIT. O czym muszą pamiętać pracownicy? Na co powinni zwrócić uwagę płatnicy?

W sobotę (15 lutego) rozpoczyna się okres rozliczeń PIT za 2024 r. Tego dnia skarbówka udostępni na portalu wstępnie wypełnione zeznania. Kto w ubiegłym roku poinformował swojego płatnika, że chce skorzystać z ulgi, powinien teraz sprawdzić, czy na pewno miał do niej prawo

Nie wyręczy go w tym pracodawca, bo nawet jeżeli w trakcie 2024 r. płatnik obliczał zaliczki na podatek z uwzględnieniem któregoś ze zwolnień wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT, to nie miał obowiązku sprawdzić, czy zatrudniony złożył prawdziwe oświadczenie, że spełnia warunki do skorzystania z preferencji.

Potwierdza to interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 stycznia 2025 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.860.2024.1.KP) dotycząca ulgi na powrót, a także sam przepis ustawy o PIT – art. 31a ust. 10. Ma on zastosowanie również do zwolnień z PIT dla pracujących seniorów oraz rodziców co najmniej czwórki dzieci.

Za źle wyliczony podatek odpowiada w tym wypadku sam pracownik. Grozi mu nie tylko dopłata podatku z odsetkami za zwłokę, ale też odpowiedzialność karna, i to na podstawie dwóch kodeksów: karnego skarbowego i karnego.

Zgodnie bowiem z art. 31 pkt 9 ustawy o PIT oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.

Taka klauzula jest zamieszczona bezpośrednio w formularzu PIT-2, za pomocą którego podatnik składa oświadczenie, że spełnia warunki do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w:

– art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT (ulga na powrót);

– art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT (ulga dla rodzin 4+);

– art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT (ulga dla pracujących seniorów).

– Warto, aby osoby, które w 2024 r. korzystały z jednej ze wspomnianych ulg podatkowych, jak najszybciej zweryfikowały, czy miały do tego prawo. Konsekwencje pomyłki mogą być bardzo dotkliwe – przestrzega Joanna Narkiewicz -Tarłowska, dyrektor zarządzająca i doradczyni podatkowa w Vialto Partners.

Dodaje, że jeżeli w trakcie minionego roku zmieniła się sytuacja podatnika, to na nim ciąży obowiązek zaktualizowania złożonych wcześniej wniosków lub oświadczeń. Urząd skarbowy może bowiem zakwestionować daną ulgę na podstawie dostępnych danych, np. ulgę na powrót – na podstawie miejsca rezydencji podatkowej czy okresu pobytu za granicą.

Zwolnienie do 85 528 zł rocznie

Przypomnijmy, że każde z tych zwolnień oznacza brak podatku od przychodów do 85 528 zł rocznie, przy czym limit ten dotyczy wszystkich preferencji łącznie.Po jego przekroczeniu podatnikowi przysługuje jeszcze kwota wolna w wysokości 30 tys. zł.

Oświadczenie składa się płatnikowi wypłacającemu przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy, oraz z zasiłku macierzyńskiego. Ulgi nie dotyczą więc przychodów z innych tytułów zatrudnienia, np. z umów o dzieło, umów o zarządzanie, kontraktów menedżerskich.

Ulga powrót

Przypomnijmy, że ulga na powrót przysługuje podatnikom, którzy przez trzy poprzednie lata nie mieli miejsca zamieszkania w Polsce, a przeniosą się tu na stałe. Mogą oni przez następne cztery lata (liczone od początku roku powrotu bądź od początku następnego roku) nie płacić PIT od przychodów do 85 528 zł rocznie.

W tym celu trzeba spełnić warunki wymienione w art. 21 ust. 43 ustawy o PIT. Powracający do Polski emigrant lub cudzo ziemiec powinien m.in. mieć

– obywatelstwo polskie bądź Kartę Polaka, obywatelstwo innego kraju UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, lub

– nieprzerwanie przez trzy lata poprzedzające powrót lub przyjazd do Polski – miejsce zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Izraelu, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Ulga dla rodziców

Druga ulga jest skierowana do rodziców mających co najmniej czwórkę dzieci, które są:

– małoletnie,

– pełnoletnie i otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną (niezależnie od wieku),

– pełnoletnie i uczą się lub studiują, do ukończenia 25. roku życia (dla tej grupy wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków, np. nieprzekroczenia ustawowego limitu dochodów).

Ulga przysługuje, jeżeli wobec co najmniej czwórki dzieci podatnik:

– posiadał władzę rodzicielską lub

– pełnił funkcję opiekuna prawnego, a dzieci z nim zamieszkiwały lub

– sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie sądowego orzeczenia lub umowy zawartej ze starostą.

W przypadku pełnoletnich, uczących się dzieci podatnik powinien wykonywać ciążący na nim obowiązek alimentacyj ny lub sprawować funkcję rodziny zastępczej.

Limit zwolnienia, czyli 85 528 zł rocznie, dotyczy każdego z rodziców lub opiekunów prawnych.

Ulga dla seniorów

Z trzeciej preferencji mogą skorzystać osoby, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) i nie pobierają emerytury lub renty mimo nabycia prawa do tych świadczeń. Przychody seniora zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT muszą podlegać ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.).

Senior, który chce skorzystać ze zwolnienia z PIT, nie może otrzymywać:

– emerytury ani renty rodzinnej wypłacanej przez KRUS, ZUS lub z mundurowych systemów ubezpieczeń,

– uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego,

– świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej lub żołnierza,

– świadczenia, o którym mowa w ustawie o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz.U. z 2023 r. poz. 658).

Niepotrzebne obawy płatników

Obawy płatników związane z zastosowaniem tych ulg przy wyliczaniu zaliczki na podatek mają swoje źródło w art. 30 par. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem płatnik, który nie wykonał swoich obowiązków, odpowiada za niepobrany podatek lub pobrany, ale niewpłacony. Co do zasady więc w tym zakresie odpowiedzialności nie ponosi podatnik.

W tym konkretnym wypadku jest jednak inaczej, co wynika wprost ze wspomnianego art. 31a ust. 10 ustawy o PIT. Mimo to płatnicy nadal wolą się upewnić, czy powinni weryfikować składane im oświadczenia.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odpowiada, że nie mają takiego obowiązku. Tak też wypowiedział się w interpretacji z 21 stycznia 2025 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.860.2024.1.KP).

Wystąpiła o nią spółka, która zatrudnia zagranicznych specjalistów. Jeden z nich oświadczył, że spełnia warunki do skorzystania z ulgi na powrót. Spółka uważała, że nie ma podstaw, aby badać prawdziwość takiego oświadczenia, tylko powinna zacząć potrącać mniejsze zaliczki na podatek. Na poparcie swojego stanowiska przywołała interpretacje dyrektora KIS z 7 lipca 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.362.2023.2.AKU) i z 1 grudnia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.834.2023.2).

Dyrektor KIS potwierdził, że spółka ma rację.

Czasem trzeba odmówić oświadczenie

Płatnik musi natomiast pominąć (odrzucić) oświadczenie, jeżeli podatnik otrzymuje wynagrodzenie nieobjęte zwolnieniem, np. z umowy o świadczenie usług zarządzania.

Potwierdza to interpretacja dyrektora KIS z 24 stycznia 2025 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.993.2024.1.MKA).

Czy spółka, która mimo tego zastosowałaby zwolnienie przy obliczaniu zaliczki na PIT, od powie za niepobrany w prawidłowej wysokości podatek?

– Tak. Kluczowe jest to, że zwolnienie od opodatkowania dotyczy wyłącznie enumeratywnie wymienionych w przepisie ustawy kategorii źródeł przychodów. Nie ma wśród nich przychodów z umowy o świadczenie usług zarządzania – odpowiada Joanna Narkiewicz-Tarłowska. ©℗

Odpowiada podatnik, ale płatnik powinien być czujny

Podatnik, który złożył oświadczenie o zamiarze skorzystania z ulgi wskazanej w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT, powinien pamiętać, że odpowiedzialność za zaniżenie lub niepobranie podatku ciąży w całości na nim.

Jeżeli w złożonym przez niego oświadczeniu były błędy (było ono niezgodne ze stanem rzeczywistym), a w konsekwencji płatnik błędnie wyliczał zaliczki na PIT w trakcie roku, to podatnik musi w zeznaniu rocznym prawidłowo wykazać należny podatek i dopłacić brakującą kwotę. Błędy w zeznaniu mogą się wiązać nie tylko z koniecznością dodatkowej zapłaty odsetek za zwłokę, ale również narażają podatnika na odpowiedzialność karno-skarbową. Zawiniony błąd w oświadczeniu może też prowadzić w skrajnych wypadkach do odpowiedzialności na gruncie kodeksu karnego.

Składając zeznanie roczne, podatnik powinien więc zweryfikować, czy i w jakiej wysokości przysługuje mu prawo do ulg. Jego odpowiedzialność nie będzie wyłączona także wówczas, gdy zeznanie wstępnie wypełniła Krajowa Administracja Skarbowa w ramach usługi Twój e-PIT. Również i w tym wypadku niezbędna jest szczegółowa weryfikacja zeznania przed jego zaakceptowaniem.

Płatnikom natomiast zalecałabym, aby nie uciekali od weryfikowania składanych im oświadczeń, niezależnie od interpretacji dyrektora KIS, które potwierdzają, że nie muszą tego robić. Warto zweryfikować prawo do ulgi w zakresie informacji dostępnych płatnikowi, np. w sytuacji złożenia oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia przez osobę zatrudnioną na podstawie umowy o dzieło czy kontraktu menedżerskiego. W takich sytuacjach ulga w ogóle nie przysługuje, a płatnik (zatrudniający) powinien mieć tego świadomość.

Podobnie jest w sytuacji, gdy zarobki pracownika w danym zakładzie pracy przekroczą limity kwot uprawniających do ulgi. ©℗