rozwiń ›

Możliwość korzystania z pełnomocników w sprawach dotyczących czynności bankowych jest bardzo rozpowszechniona. Ponieważ banki – jako instytucje zaufania – są zobowiązane do zachowania najwyższej staranności, wymagają szczególnych pełnomocnictw.

Pełnomocnictwa honorowane przez banki

Najprostszą formą umocowania w banku jest ustanowienie pełnomocnika do rachunku bankowego. Pełnomocnik ustanowiony przy zakładaniu rachunku lub w późniejszym okresie może podejmować czynności, które wymienia regulamin prowadzenia rachunków bankowych.

Pełnomocnikiem do konta bankowego może być dowolna osoba, która skończyła 18 lat. Nie jest wymagane np. pokrewieństwo z posiadaczem rachunku. Pełnomocnicy ustanowieni w banku do rachunku bankowego wykonują swoje czynności na podstawie pełnomocnictwa ogólnego (pełnego). Pełnomocnicy mają taki sam dostęp do konta jak posiadacz rachunku, ale nie mogą:

  • składać dyspozycji na wypadek śmierci,
  • udzielać dalszych pełnomocnictw,
  • wypowiedzieć umowy rachunku (z wyłączeniem rachunków lokat) lub zmiany umowy rachunku,
  • składać dyspozycji o uruchomienie dopuszczalnego salda debetowego i zawarcia umowy limitu odnawialnego,
  • występować o wydanie karty dla użytkownika karty,
  • składać dyspozycji w zakresie zmiany danych osobowych i teleadresowych posiadacza rachunku oraz sposobu przekazywania informacji dotyczących posiadanych produktów oraz zgód marketingowych,
  • zawierać innych umów rachunku, chyba że z treści pełnomocnictwa wynika inaczej.

Pełnomocnik ogólny może m.in. zlecić przelewy, dokonać wypłat z rachunku, uzyskać za zgodą mocodawcy dostęp do karty do rachunku dla użytkowania.

Pełnomocnictwo rodzajowe też jest przydatne

Drugą możliwością jest udzielenie pełnomocnictwa rodzajowego. Pełnomocnik może korzystać tylko z wybranych przez posiadacza rachunku funkcji, np. zlecić przelew lub wypłacić gotówkę do wyznaczonego limitu, dokonać zmiany warunków umowy na wskazanych warunkach itp.

Zwłaszcza w przypadku pełnomocnictw udzielanych przez seniorów ważne jest to, że każdy pełnomocnik może otrzymać specjalną kartę do konta posiadacza rachunku – tzw. kartę dla użytkownika, co jest wygodną formą związaną z załatwianiem spraw życia codziennego takiej starszej osoby.

Należy pamiętać, że to posiadacz konta (a nie pełnomocnik):

  • ustala limity wypłat gotówki, płatności w sklepach lub w internecie,
  • zarządza kartą – pełnomocnik może nią tylko płacić i wypłacać z jej pomocą gotówkę w określonym przez właściciela zakresie,
  • może zablokować kartę w dowolnym momencie – w serwisie banku, aplikacji IKO, w oddziale lub na infolinii.

Na jak długo można ustalić pełnomocnika w banku?

Pełnomocnictwo może zostać udzielone na czas nieokreślony lub wskazany przez posiadacza rachunku we wniosku. Wygasa natomiast automatycznie z chwilą śmierci właściciela konta i od tego momentu pełnomocnik nie może dysponować pieniędzmi na rachunku. Posiadacz rachunku może odwołać pełnomocnika w każdym czasie i nie potrzebuje do tej czynności ani zgody pełnomocnika, ani jego obecności.

Z reguły potrzeba ustanowienia pełnomocnika rodzi się w chwili pewnych życiowych zdarzeń. Wówczas powstaje konieczność skorzystania z korespondencyjnej możliwości ustanowienia pełnomocnika, gdy przykładowo posiadacz rachunku przebywa czasowo za granicą, lub przebywa na leczeniu, w podróży itp. sytuacjach. Pełnomocnictwo lub jego odwołanie może być doręczone korespondencyjnie lub doręczone do placówki w formie papierowej, o ile tożsamość posiadacza rachunku i własnoręczność jego podpisu zostanie poświadczona przez:

  • polskiego notariusza albo
  • polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny, albo
  • notariusza zagranicznego, a dokument zostanie zaopatrzony w klauzulę apostille.

Treść pełnomocnictwa, poświadczenie notariusza zagranicznego oraz klauzula apostille powinny być przetłumaczone na język polski przez konsula lub tłumacza przysięgłego.

Poświadczenie własnoręczności podpisu mocodawcy nie jest wymagane w przypadku, gdy pełnomocnictwo zostało udzielone profesjonalnemu pełnomocnikowi (adwokatowi lub radcy prawnemu) lub podpisane przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

Pełnomocnictwa notarialne

Pełnomocnictwo notarialne do banku jest dokumentem urzędowym, sporządzonym przez notariusza, a więc osobę zaufania publicznego. Na tego typu dokumencie znajdują się informacje pozwalające na identyfikację mocodawcy i pełnomocnika.

Pełnomocnictwa notarialne są dużym ułatwieniem dla osób starszych, niepełnosprawnych czy chwilowo chorych. Takie osoby bardzo często zostają pozbawione środków do życia ze względu na to, że nie mogą przyjść do banku, by osobiście ustanowić pełnomocnika. Dodatkowym ułatwieniem jest to, że notariusz, w przeciwieństwie do pracownika banku, może sporządzić pełnomocnictwo notarialne dla banku poza kancelarią notarialną, co dla osób z trudnościami w poruszaniu się jest dużym udogodnieniem.

Profesjonalni pełnomocnicy

Naczelna Rada Adwokacka wraz ze Związkiem Banków Polskich i Krajową Radą Radców Prawnych wypracowały wzory pełnomocnictw do czynności bankowych przedkładanych przez profesjonalnych pełnomocników. Spełniają one wymogi prawa bankowego oraz uwzględniają wytyczne urzędu Komisji Nadzoru Finansowego dotyczące przede wszystkim zakresu upoważnienia z uwagi na ochronę tajemnicy bankowej oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych w bankach środków i realizowanych transakcji.

Uwzględniają zarówno specyfikę prawną czynności bankowych, jak i praktykę tego obrotu. Zawierają także możliwie szeroki katalog czynności bankowych, który w zależności od okoliczności faktycznych konkretnej sprawy leżącej u podstaw udzielenia pełnomocnictwa oraz woli klienta wyrażonej pełnomocnikowi, może ulegać odpowiednim modyfikacjom.

Naczelna Rada Adwokacka wraz ze Związkiem Banków Polskich i Krajową Radą Radców Prawnych wypracowała wzory pełnomocnictw do czynności bankowych przedkładanych przez profesjonalnych pełnomocników

Pełnomocnictwa notarialne i pełnomocnictwa udzielane profesjonalnym pełnomocnikom muszą wymieniać czynności bankowe i prawne, do których pełnomocnik jest upoważniony. Musi to więc być pełnomocnictwo rodzajowe (szczegółowe). Nie są honorowane pełnomocnictwa ogólne, w których ogólnie zapisano np. „pełnomocnictwo do działania w banku”. Z uwagi na charakter działania tych instytucji finansowych – ochronę środków finansowych i tajemnice bankową – bank musi wymagać zapisów szczegółowych, które odzwierciedlają rzeczywistą wolę mocodawcy. Nie można stosować wykładni rozszerzającej dla pełnomocnictw.

Inne rodzaje pełnomocnictw

Oddzielną kategorię stanowią pełnomocnictwa udzielane przez klientów firmom odszkodowawczym, doradczym czy różnym kancelariom. Te pełnomocnictwa również muszą szczegółowo oznaczać zakres umocowania, tj. jakich zagadnień czy roszczeń pełnomocnictwo dotyczy, zawierać informacje o zgodzie mocodawcy na udostępnienie w zakresie umocowania informacji objętych tajemnicą bankową, a także zawierać zgodę na przekazanie kwot wynikających z roszczeń na wskazany przez pełnomocnika rachunek.

Dodatkowo bank wymaga dokonania prawidłowej weryfikacji tożsamości klienta będącego mocodawcą wraz ze złożonym przez niego podpisem, co może zostać dokonane przez notariusza, profesjonalnego pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego), poprzez profil zaufany, z którego korzysta mocodawca, lub za pomocą potwierdzenia, że takie umocowanie zostało udzielone w oddziale banku osobiście lub za pośrednictwem kanałów elektronicznych. Ponieważ w tym przypadku chodzi o ujawnienie informacji objętych tajemnicą bankową, jak również dokonanie rozliczenia roszczeń klienta, bank musi mieć pewność, że to właściwa osoba udzieliła tego umocowania.

Pamiętajmy, że nie chodzi tu o „wymyślanie przez banki dodatkowych utrudnień” przy formalizowaniu wymogów dotyczących pełnomocnictw. Jest to związane z wymogami bezpieczeństwa ze strony banku przy ocenie udzielanego umocowania i zapewnieniem maksymalnej ochrony dla klienta – posiadanych przez niego na rachunku środków oraz informacji udzielanych przez bank osobom trzecim. ©℗