Subskrybuj nas na Youtube
Organizacja zbiorowego zarządzania ma prawo domagać się podania jej takich informacji, jakie uznaje za niezbędne dla obliczenia wynagrodzenia należnego twórcom. Nie musi się ograniczać wyłącznie do nakładu, w jakim wydano płyty DVD, i ceny, po jakiej je sprzedawano – wynika z wyroku wydanego przez Sąd Najwyższy.
Pierwotny spór, którego pobocznym wątkiem jest wczorajsze orzeczenie, dotyczy zapłaty wynagrodzenia za filmy dodawane do gazet wydawanych przez Ringier Axel Springer Polska. W trakcie tego postępowania Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wystąpiło z tzw. roszczeniem informacyjnym. To procedura przewidziana w art. 105 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 880 ze zm.), zgodnie z którą organizacja zbiorowego zarządzania „może domagać się udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat”.
Roszczenie informacyjne jest powszechnie stosowane przez organizacje zbiorowego zarządzania. W tym jednak, przynajmniej zdaniem strony pozwanej, zbyt szeroki był zakres żądanych informacji, a także zbyt długi okres. ZAiKS chciał bowiem, aby RASP nie tylko wskazał, ile czasopism z dołączonymi płytami DVD sprzedał, czy ile wyniósł przychód z tego tytułu, ale domagał się wskazania wszystkich wpływów osiąganych z dystrybucji, w tym również reklam, barterów czy sponsoringu.
Sądy, okręgowy i apelacyjny nakazały wydawcy przekazanie wszystkich tych informacji. W skardze kasacyjnej jego prawnicy przekonywali, że wykracza to poza uprawnienia przyznane organizacjom zbiorowego zarządzania przez art. 105 ust. 2 ustawy o prawie autorskim. Przepis ten pozwala bowiem domagać się udzielenia jedynie informacji niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych wynagrodzeń. Wpływy z reklam, barter czy sponsoring nie mają na nie żadnego wpływu.
– We wszystkich tego typu sprawach organizacje zbiorowego zarządzania żądają wynagrodzenia obliczanego na podstawie nakładu i ceny sprzedaży egzemplarza. Strona powodowa w żaden sposób nie wyjaśniła w jaki sposób informacje dotyczące wpływów z reklam czy barterów miałyby wpłynąć na wyliczenie stawek – argumentowała adwokat Anna Cichońska reprezentująca wydawcę. Dodała, że jej klient zwyczajnie nie ma wszystkich żądanych informacji. A to powód powinien wykazać, że nimi dysponuje. Inaczej dochodzi do multiplikowania postępowań sądowych. W innej sprawie dotyczącej tantiem wszczęto przeciwko RASP postępowanie egzekucyjne, choć przekazał wszystkie informacje, jakie posiadał.
Z takim przedstawieniem sprawy polemizował Michał Błeszyński, radca prawny reprezentujący ZAiKS.
– To dość przewrotne tezy. Roszczenie informacyjne formułowane jest przecież w związku z tym, że nie mamy żadnych informacji – argumentował. Przyznał, że w klasycznej sytuacji należne wynagrodzenie jest obliczane po prostu jako procent ceny od sprzedaży płyty DVD. Zaznaczył jednak, że w tej sprawie nie wiadomo, od jakiej podstawy liczyć ten procent. Sprzedawca osiągał bowiem różne zyski ze sprzedaży filmów. Być może nie wystarczy więc podać prostej różnicy między ceną czasopisma z filmem a bez niego. Sprzedawano po 200 tys. egzemplarzy, co mogło się odbić na zyskach z reklam.
Sąd Najwyższy oddalił skargę, uznając, że ZAiKS ma prawo domagać się nie tylko informacji o sprzedanym nakładzie czy cenach, ale także innych, które organizacja wskazała w swym pozwie.
– To zakres informacji, jakim powinien dysponować rzetelny, uczciwie działający przedsiębiorca. Służą one temu, by powód mógł wskazać, jakiego wynagrodzenia żąda w postępowaniu o zapłatę – wskazała w ustnych motywach wyroku sędzia sprawozdawca Marta Romańska. Zaznaczyła, że organizacja zbiorowego zarządzania może żądać tylko informacji niezbędnych do wyliczenia wynagrodzenia, ale w rzeczonej sprawie nie wykroczono poza ten zakres.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2017 r., sygn. akt I CSK 147/17.