Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
W środę w sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka odbędzie się I czytanie dwóch projektów nowelizacji prawa o adwokaturze i radcach prawnych.
W przypadku adwokatów projekt ma być rozwiązaniem docelowym, po jego uchwaleniu nie planuje się już kolejnych zmian. Inaczej jest, jeśli chodzi o radców prawnych. Obecny projekt ma rozwiązać tylko najpilniejsze problemy, a jednocześnie w Krajowej Izbie Radców Prawnych trwają prace nad dużą, kompleksową nowelizacją ustawy o radcach prawnych.
Ustawa adwokacka
Projekt nowelizacji ustawy adwokackiej przewiduje, że działania organów adwokatury obejmują również ochronę zawodu adwokata, w tym występowanie w obronie godności zawodu oraz reprezentowanie indywidualnych i zbiorowych interesów członków samorządu adwokackiego. Pojawią się też nowe źródła finansowania samorządu adwokackiego. Do tej pory podstawowym źródłem były składki członkowskie, ale teraz dojdą dodatkowe możliwości wsparcia, m.in. dotacje.
Dużo emocji wywołuje proponowane brzmienie art. 37a prawa o adwokaturze. Przepis nakłada na adwokata obowiązek zapewnienia zastępstwa w przypadku przemijającej przeszkody. Obecnie mówi on o „zastępstwie w razie urlopu lub innej przemijającej przeszkody”. Adwokaci uważają, że proponowane brzmienie przepisu będzie mylące, a miał on gwarantować prawo do odpoczynku. Ich zdaniem zmiana będzie raczej kosmetyczna, podczas gdy w praktyce sytuacja adwokata pozostanie taka sama.
W projekcie precyzuje się również, czym dokładnie jest świadczenie pomocy prawnej. Chodzi o takie czynności, jak: udzielanie porad i sporządzanie opinii prawnych, przygotowywanie projektów aktów prawnych, występowanie jako pełnomocnik lub obrońca przed sądami i innymi organami, a także opracowywanie dokumentów takich jak umowy czy statuty.
Kolejna zmiana dotyczy egzaminów wstępnych na aplikację adwokacką. Mają się one odbywać się we wszystkich izbach, bez łączenia ich w wybranych ośrodkach. Dzięki temu kandydaci będą mogli zdawać egzamin tam, gdzie później chcą kontynuować aplikację. NRA podkreśla, że takie rozwiązanie pozwoli zatrzymać więcej osób w mniejszych izbach i sprawi, że oferta edukacyjna będzie dostępna w całym kraju, a nie tylko w dużych miastach.
Proponuje się też zmianę dotyczącą aplikantów adwokackich (podobne rozwiązanie przewidziano w projekcie nowelizacji ustawy radcowskiej). Po zdaniu egzaminu adwokackiego mogliby oni wykonywać czynności zastępstwa procesowego aż do momentu złożenia ślubowania. Obecnie między wpisem na listę adwokatów (co oznacza jednocześnie skreślenie z listy aplikantów) a ślubowaniem powstaje kilkutygodniowa, a czasem nawet kilkunastotygodniowa przerwa. W tym czasie taka osoba nie może wykonywać czynności substytucji, do których była wcześniej uprawniona w ramach patronatu. Nowe przepisy mają to uporządkować i pozwolić na kontynuowanie tych czynności po egzaminie, aż do momentu ślubowania.
Projekt (podobnie jak ten dotyczący radców) przywraca też rozwiązania znane z czasu pandemii. Chodzi o możliwość zdalnego organizowania posiedzeń i głosowań przez organy kolegialne, takie jak NRA czy izby adwokackie. Ma to ułatwić i przyspieszyć pracę samorządu, pozwolić na szybkie zwoływanie posiedzeń i podejmowanie decyzji bez konieczności spotykania się wszystkich członków w jednym miejscu.
Zgromadzenie izby adwokackiej będzie mogło uchwalać wysokość nie tylko rocznych, ale też miesięcznych składek. Ponadto to ORA, zamiast rady właściwej ze względu na jego adres zamieszkania, będzie sprawdzać, czy adwokat ma ważne ubezpieczenie OC – w miejscu, gdzie wykonuje zawód.
Nowością jest propozycja rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do uczestniczenia w posiedzeniach ORA – o rzecznika dyscyplinarnego. Zmienia się lista funkcji w organach adwokatury, które można pełnić maksymalnie przez dwie kolejne kadencje. Obecnie przepis dotyczy tylko kierowników zespołów adwokackich, a projekt wymienia jeszcze m.in. rzecznika dyscyplinarnego adwokatury, prezesa wyższego sądu dyscyplinarnego oraz przewodniczącego wyższej komisji rewizyjnej.
Adwokatom w projekcie najbardziej brakuje możliwości prowadzenia kancelarii w formie spółki kapitałowej oraz zatrudniania adwokatów na podstawie umowy o pracę.
Ustawa radcowska
Projekt małej noweli ustawy radcowskiej wprowadza wysokie sankcje za bezprawne posługiwanie się tytułem zawodowym radcy prawnego. Będzie za to grozić kara ograniczenia wolności albo grzywna nawet do 100 tys. zł.
Mała nowela obejmuje też kwestie ubezpieczenia OC. Zakłada, że polisy będą zawierane w imieniu wszystkich radców prawnych przez KIRP, która ma podpisaną wieloletnią umowę generalną z wybranym ubezpieczycielem. Radcowie będą też mogli wykupić własne, indywidualne ubezpieczenie, pod warunkiem że poinformują o tym swoją izbę. W takim przypadku nie będą objęci ubezpieczeniem zawartym przez samorząd.
Ponadto KIRP oraz okręgowe izby będą pełnić funkcję administratorów danych w zakresie zarządzania danymi pozyskiwanymi przy wykonywaniu ustawowych kompetencji samorządu i zarządzać nimi na co dzień.
Etap legislacyjny
projekt przed I czytaniem
