Na jakiej podstawie sąd ustala wysokość alimentów na dziecko?

Podstawą do ustalenia alimentów jest pozew złożony do sądu w oparciu o przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Sąd, analizując sprawę, ma obowiązek ustalić zarówno usprawiedliwione potrzeby dziecka, jak i sytuację finansową każdego z rodziców. Choć formalnie alimenty zasądza się tylko od jednego z rodziców, ciężar utrzymania dziecka powinien być rozłożony między oboje.

Co wpływa na wysokość alimentów?

Przy określaniu kwoty świadczenia sąd bierze pod uwagę przede wszystkim usprawiedliwione potrzeby dziecka. Uwzględnia zatem wydatki, które są niezbędne do zapewnienia mu odpowiednich warunków życia i rozwoju. Wlicza się w to m.in. koszty wyżywienia, mieszkania, edukacji, leczenia, odzieży, a także zajęć dodatkowych oraz wypoczynku.

Drugim kluczowym czynnikiem są możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów. Warto podkreślić, że sąd ocenia nie tylko aktualne dochody, ale również możliwości zarobkowe.

- Często spotykanym mitem jest to, że jeżeli zobowiązany rodzic zmieni miejsce zatrudnienia na gorzej płatne lub zmniejszy wymiar etatu, ewentualnie zrezygnuje z dodatkowej pracy, to zasądzone alimenty będą niższe, co oczywiście nie jest prawdą. Sąd nie będzie brał tej okoliczności pod uwagę, o ile nie będzie ona skutkiem np. pogorszenia stanu zdrowia osoby, wobec której prowadzone jest postępowanie o zasądzenie alimentów – przypomina Patrycja Kułakowska-Wieleba, radczyni prawna prowadząca własną kancelarię.

Czy oboje rodzice muszą płacić równo?

Zdaniem radczyni prawnej, powszechne jest przekonanie, że przy alimentach rodzice w równych kwotach ponoszą wydatki związane z utrzymaniem wspólnego dziecka, przykładowo - każde z nich po 800 zł miesięcznie. Tymczasem – jak podkreśla Patrycja Kułakowska-Wieleba - obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Co to oznacza w praktyce? Obowiązek ten może być realizowany poprzez osobiste starania, przykładowo sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

- Sąd w konkretnej sprawie powinien każdorazowo ocenić, czy wyczerpują w całości lub części obowiązek alimentacyjny rodzica, przy którym dziecko na stałe przebywa. Oczywistym jest, że osobiste starania rodzica będą większe wtedy, gdy dziecko jest młodsze i wymaga wzmożonej opieki. Takie starania mogą zostać uwzględnione, w szczególności, gdy drugi rodzic w ogóle nie angażuje się w wychowanie dziecka lub robi to w znikomym stopniu – mówi Patrycja Kułakowska-Wieleba.

Jak dodaje, w przypadku takich osobistych starań jednego rodzica świadczenie alimentacyjne drugiego z nich polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania dziecka. Wpraktyce skutkuje to zwykle tym, że od rodzica, z którym dziecko nie zamieszkuje na stałe, zostaje zasądzone świadczenie alimentacyjne w wyższej kwocie.

Kiedy można wnioskować o zmianę wysokości alimentów?

Jak często można wnioskować o zmianę wysokości alimentów? Prawo nie wprowadza żadnych ograniczeń czasowych w zakresie składania pozwu o podwyższenie lub obniżenie alimentów.

- Powództwo w tym zakresie można złożyć nawet bezpośrednio po prawomocnym zakończeniu postępowania prowadzonego przed sądem, które dotyczyło tego świadczenia alimentacyjnego. Warunkiem jego podwyższenia lub obniżenia jest to, by potrzeby dziecka wzrosły lub zmianie uległy możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica, od którego zostały one zasądzone – mówi radczyni prawna.