rozwiń ›

Kiedy warto zawrzeć ugodę pozasądową?

Zawarcie ugody pozasądowej jest szczególnie korzystne, gdy:

  • obie strony chcą uniknąć procesu, kosztów sądowych i przeciągających się postępowań;
  • spór dotyczy kwestii majątkowych, które można rozliczyć poprzez wzajemne ustępstwa;
  • strony planują utrzymać współpracę biznesową, więc konfrontacja sądowa byłaby niekorzystna;
  • potrzebne jest szybkie i praktyczne rozwiązanie sporu, np. ustalenie ratalnej spłaty zadłużenia;
  • strony chcą mieć większą swobodę ukształtowania treści porozumienia niż w wyroku sądu.

Ugoda pozasądowa ma moc prawną taką jak każda umowa cywilnoprawna - wiąże strony i może stanowić dowód w sądzie. Należy jednak pamiętać, że sama w sobie nie stanowi tytułu wykonawczego; dopiero jej zatwierdzenie przez sąd lub mediatora pozwala na nadanie klauzuli wykonalności i egzekwowanie jej w trybie egzekucyjnym.

Podstawa prawna ugody

Ugoda pozasądowa wynika z art. 917 i 918 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi:

  • strony czynią sobie wzajemne ustępstwa, aby zakończyć spór istniejący lub zapobiec sporowi przyszłemu;
  • ugoda ma na celu pewność co do roszczeń, które łączą strony;
  • po zawarciu ugody nie można żądać więcej, niż wynika z jej treści.

Ugody mogą być też zawierane w ramach mediacji, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

Jak zawrzeć ugodę pozasądową krok po kroku?

Krok 1. Ustalenie zakresu sporu i woli stron

Strony muszą jednoznacznie określić, jakiego sporu dotyczy ugoda i czy obie strony akceptują możliwość wzajemnych ustępstw.

Krok 2. Uzgodnienie wzajemnych ustępstw

Każda ze stron powinna zrezygnować z części roszczeń lub przyjąć pewne zobowiązania (np. rozłożenie długu na raty, obniżenie kwoty, odstąpienie od naliczania odsetek).

Krok 3. Przygotowanie pisemnej ugody

Forma pisemna nie jest obowiązkowa, ale zdecydowanie zalecana - pozwala uniknąć wątpliwości dowodowych.

Krok 4. Dodanie kluczowych elementów umowy

Ugoda powinna zawierać m.in.:

  • oznaczenie stron,
  • opis sporu,
  • wzajemne ustępstwa stron,
  • oświadczenie o wyczerpującym charakterze ugody,
  • terminy wykonania zobowiązań,
  • wskazanie konsekwencji naruszenia ugody,
  • datę i podpisy.

Krok 5. W razie potrzeby - zatwierdzenie ugody przez sąd lub mediatora

Strony mogą zdecydować się na:

  • zawarcie ugody przed mediatorem, która po zatwierdzeniu przez sąd staje się tytułem wykonawczym;
  • przedłożenie ugody sądowi, aby uzyskać klauzulę wykonalności (opcjonalnie).

Co powinna zawierać ugoda pozasądowa? (szczegółowa lista)

Poniżej pełna lista elementów ugody, z omówieniem:

  1. Oznaczenie stron: imiona, nazwiska/nazwa firmy, adres, NIP/PESEL.
  2. Opis sporu: wskazanie roszczenia, faktów prowadzących do konfliktu.
  3. Wzajemne ustępstwa: np. obniżenie roszczenia, wydłużenie terminu płatności.
  4. Konkretny sposób wykonania ugody: kwoty, terminy, harmonogramy.
  5. Postanowienie o zrzeczeniu się dalszych roszczeń: jednoznaczne stwierdzenie, że ugoda wyczerpuje spór.
  6. Oświadczenie stron o dobrowolności.
  7. Konsekwencje naruszenia ugody: np. natychmiastowy obowiązek zapłaty całej kwoty.
  8. Postanowienia końcowe: właściwość sądu, forma zmian ugody.
  9. Podpisy stron.

Wzór ugody pozasądowej (do wykorzystania w 2026 roku)

UGODA POZASĄDOWA

zawarta w dniu …………………….. pomiędzy:

[Dane strony A], zam.…......................................................................,

PESEL/NIP ………………………………..,

oraz

[Dane strony B], zam.…......................................................................,

PESEL/NIP ………………………………..,

dalej łącznie: „Strony”.

§ 1. Przedmiot ugody

Strony zgodnie oświadczają, że łączy je spór dotyczący ……………………………………………………………………………………. wynikający z ……………………………………………………………………………………

§ 2. Wzajemne ustępstwa

Strona A zobowiązuje się do:

…………………………………………………………………………………….

Strona B zobowiązuje się do:

…………………………………………………………………………………….

§ 3. Sposób wykonania ugody

Strony ustalają, że zobowiązania wynikające z ugody zostaną wykonane w następujący sposób: ………………………………………

§ 4. Zrzeczenie się dalszych roszczeń

Strony potwierdzają, że niniejsza ugoda wyczerpuje całość wzajemnych roszczeń wynikających ze sporu opisanego w § 1.

§ 5. Konsekwencje naruszenia

W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania ugody strona poszkodowana ma prawo dochodzić roszczeń zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

§ 6. Postanowienia końcowe

Wszelkie zmiany ugody wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

W sprawach nieuregulowanych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

Ugoda sporządzona została w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach.

Podpisy stron:

………………………………………..

………………………………………..

FAQ

Jak zawrzeć ugodę pozasądową w sprawie cywilnej?

Poprzez ustalenie wzajemnych ustępstw, sporządzenie pisemnej ugody oraz, jeśli to potrzebne, zatwierdzenie jej przez sąd lub mediatora.

Czy ugoda musi być zawarta na piśmie?

Nie, ale forma pisemna jest rekomendowana ze względów dowodowych.

Czy ugoda pozasądowa ma moc prawną?

Tak, ugoda jest wiążącą umową cywilnoprawną.

Kiedy warto zatwierdzić ugodę w sądzie?

Gdy strony chcą, aby ugoda mogła zostać wyegzekwowana w trybie egzekucyjnym.

Czy ugoda uniemożliwia późniejsze dochodzenie roszczeń?

Tak - jeśli odpowiednie postanowienie znalazło się w ugodzie.

Źródła:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071)

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568)