Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
- Cmentarz i picie alkoholu – wykroczenie, nie zwyczaj
- Palenie papierosów i e-papierosów na cmentarzach – zależy od regulaminu
- Śmiecenie i porzucanie odpadów – minimum 500 zł kary
- Wszystkich Świętych. Gdzie wyrzucić znicze LED, znicze solarne i baterie?
- Wszystkich Świętych: zakłócanie ciszy, głośna muzyka i live’y
Dwie rzeczy warto wiedzieć od razu. Po pierwsze: cmentarz to miejsce publiczne – obowiązują tu zasady porządku, ciszy i trzeźwości. Po drugie: obok przepisów ogólnych działają lokalne regulaminy zarządców. To one rozstrzygają drobiazgi: psy, hulajnogi, godziny wjazdu, palenie, filmowanie, prace przy grobach.
Cmentarz i picie alkoholu – wykroczenie, nie zwyczaj
Zwyczaj bywa silniejszy niż rozsądek, ale prawo jest w tej sprawie klarowne: picie alkoholu w miejscu publicznym, także na cmentarzu, kończy się mandatem. W praktyce „taryfikator” bywa bezlitosny, a rozmowa ze strażnikiem w cieniu krzyży nie należy do najprzyjemniejszych. Argument „to tylko łyk” nie działa – i nie powinien. Cmentarz to wspólna przestrzeń pamięci, nie plener pod biesiadę, więc obowiązuje tu zakaz spożywania alkoholu wynikający z art. 14 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. „Symboliczny kieliszek” przy grobie to nadal wykroczenie.
Kara: mandat od 100 zł (najczęściej) lub grzywna do 5000 zł orzekana przez sąd (art. 43 tej samej ustawy).
Palenie papierosów i e-papierosów na cmentarzach – zależy od regulaminu
W polskim prawie nie ma ogólnokrajowego zakazu palenia na otwartej przestrzeni cmentarza. Jednak zarządcy mogą wprowadzić lokalne zakazy w regulaminach. Jeśli na tablicy przy bramie widnieje przekreślony papieros – zakaz obowiązuje.
Kara: mandat porządkowy (zwykle 50–200 zł) na podstawie art. 54 Kodeksu wykroczeń – za nieprzestrzeganie przepisów porządkowych ustanowionych przez władze.
Śmiecenie i porzucanie odpadów – minimum 500 zł kary
Wyrzucenie zniczy, wiązanek czy odpadów poza koszem to klasyczne wykroczenie z art. 145 Kodeksu wykroczeń. Nie warto „dokładać do stosu” przy przepełnionym pojemniku – lepiej poszukać następnego albo zabrać odpady ze sobą.
Kara: mandat do 500 zł, a jeśli sprawa trafi do sądu – grzywna nawet do 5000 zł.
Wszystkich Świętych. Gdzie wyrzucić znicze LED, znicze solarne i baterie?
Od kilku lat obowiązuje ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (ZSEE). Zgodnie z art. 34, takich odpadów nie wolno wrzucać do zwykłego kosza. Dotyczy to m.in. zniczy LED i solarnych. Znicz elektroniczny należy rozebrać: szkło wrzucić do szkła, plastik do żółtego, a LED i baterie – do czerwonego pojemnika lub oddać w PSZOK-u. Więcej na ten temat piszemy w artykule: Mandaty do 5000 zł na cmentarzach. Nowe przepisy o zniczach LED i segregacji odpadów 2025
Kara: grzywna do 5000 zł (art. 95 ustawy o ZSEE).
/>
Wszystkich Świętych: zakłócanie ciszy, głośna muzyka i live’y
Najwięcej skarg dotyczy hałasu: rozmów na trybie głośnomówiącym, muzyki ze smartfonów, „live’ów” z komentarzem na Instagramie (tak, to nie żart). Zakłócanie porządku to wykroczenie – i bywa karane. Cmentarz nie wybacza decybeli. Wyłącz sygnały, ścisz powiadomienia, odłóż relację na później. Tu ważniejszy jest szept niż zasięgi.
Cmentarz jest miejscem zadumy, a głośne rozmowy, muzyka czy transmisje „na żywo” mogą być potraktowane jako zakłócanie spokoju publicznego. To wykroczenie z art. 51 Kodeksu wykroczeń. W praktyce straż miejska interweniuje głównie w dni największego ruchu, zwłaszcza przy wejściach i w alejach.
Kara: mandat do 500 zł lub grzywna do 5000 zł; w rażących przypadkach – areszt do 30 dni.
Czy można z psem na cmentarz? W Warszawie, Krakowie i Poznaniu nie
Nie istnieje jednolity zakaz wprowadzania zwierząt na cmentarze, ale większość miast (np. Kraków, Warszawa, Poznań) wpisała taki zakaz do swoich regulaminów. To nie złośliwość – to kwestia porządku, bezpieczeństwa i szacunku dla innych. Wyjątek stanowią psy przewodnicy i asystujące osobom z niepełnosprawnością.
Kara: mandat porządkowy do 500 zł (art. 54 KW), wystawiany przez straż miejską.
Czy można wjechać samochodem na cmentarz? Tylko z przepustką
Najlepszy sposób na konflikt w ten weekend? Zatrzymać auto na zakazie, „bo babcia nie da rady dojść”. W okresie 1 listopada organizacja ruchu bywa inna niż zwykle, a wjazd na teren cmentarza jest co do zasady zabroniony bez przepustki. Karetki i służby muszą mieć jak dojechać. Uprawnienia mają jedynie służby, osoby z niepełnosprawnościami i firmy wykonujące prace na zlecenie zarządcy.
Kara: mandat drogowy do 500 zł, a w niektórych miastach – także odholowanie pojazdu. Regulaminy precyzują też godziny otwarcia bram i miejsca postoju.
Samowolne prace przy grobie – możliwa kara i obowiązek rozbiórki
Samowolne prace przy grobie są jednym z najczęstszych powodów wezwań do kancelarii: obramowanie z kostki, „prywatna ławeczka”, nasadzony iglak, który za rok wywraca sąsiedni nagrobek. Na większość prac trzeba zgody zarządcy. Złamiesz zasady – licz się z nakazem przywrócenia stanu poprzedniego i kosztami. Każdy większy remont lub montaż elementu powinien być wcześniej zgłoszony w kancelarii cmentarza.
Kara: mandat porządkowy (art. 54 KW) lub nakaz przywrócenia stanu pierwotnego na własny koszt.
Handel, reklama, rozdawanie ulotek – tylko za zgodą zarządcy
Kwiaty i znicze najczęściej sprzedaje się poza terenem cmentarza, w strefach wyznaczonych przez gminę. Na nekropolii rządzi regulamin: tam, gdzie zakazano handlu i rozdawania ulotek, nie wchodź z reklamą, nie „obstawiaj” alejek. To nie jarmark. Wizerunkowo – nic gorszego nie zrobisz własnej marce niż ulotka wciskana ludziom idącym zapalić znicz.
Kara: mandat porządkowy (art. 54 KW), a w razie powtarzania – usunięcie z terenu i zawiadomienie policji.
/>
Drony i filmowanie tłumu – zakazane nad zgromadzeniem osób
Dron nad nekropolią umożliwiają zrobienie przepięknych zdjęć, ale w praktyce to niebezpieczne i zwykle nielegalne nad zgromadzeniem ludzi. Jeden podmuch wiatru, jeden błąd sterowania – i mamy wypadek w miejscu pamięci. Zdjęcia? Oczywiście, ale z ręki i z wyczuciem. Prywatność żałobników jest ważniejsza niż ujęcia z lotu ptaka.
Kara: mandat administracyjny (zwykle 500–1000 zł) lub postępowanie ULC; w razie wypadku – odpowiedzialność karna z art. 160 Kodeksu karnego (narażenie na niebezpieczeństwo). Zasady lotów bezzałogowych statków powietrznych określają przepisy EASA i Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W tzw. kategorii „otwartej” obowiązuje zakaz lotu nad zgromadzeniem ludzi.
Znieważenie lub ograbienie grobu – przestępstwo
To najcięższe przewinienia, opisane w art. 262 Kodeksu karnego. Znieważenie miejsca spoczynku, niszczenie nagrobka, kradzież elementów czy ozdób są ścigane z urzędu.
Kara:
- za znieważenie – do 2 lat pozbawienia wolności,
- za ograbienie – od 6 miesięcy do 8 lat więzienia. Jeśli grób ma status zabytku, w grę wchodzi też art. 108 ustawy o ochronie zabytków (kara do 8 lat).
Nieposłuszeństwo wobec zarządcy – ogólny zakaz z regulaminu
Każdy cmentarz ma własny regulamin porządkowy, oparty na ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Nieprzestrzeganie tych zasad (np. przebywanie po godzinach, wjazd rowerem, niszczenie zieleni) może skończyć się mandatem do 500 zł na podstawie art. 54 KW. To najmniej znany przepis, ale właśnie z niego korzysta straż miejska, gdy ktoś „nie słucha się poleceń”.
Podsumowanie: jak uniknąć kary i zachować szacunek
- Nie pij i nie pal, jeśli regulamin zabrania – to najczęstsze interwencje.
- Nie śmieć i nie wrzucaj zniczy LED do zwykłego kosza.
- Nie hałasuj – cmentarz to nie miejsce na rozmowy głośnomówiące.
- Nie wprowadzaj psa, jeśli przy bramie jest zakaz.
- Nie wjeżdżaj autem bez przepustki.
- Nie rób prac przy grobie bez zgody.
- Nie handluj ani nie reklamuj się na terenie nekropolii.
- Nie używaj drona nad tłumem.
- Nie niszcz, nie zabieraj cudzych ozdób – to przestępstwo.
- Przestrzegaj regulaminu – to on ma pierwszeństwo.
Zasady obowiązujące na cmentarzach nie mają zniechęcać, lecz chronić: spokój, bezpieczeństwo i szacunek wobec tych, którzy odeszli. Wystarczy chwila refleksji i odrobina uważności, by uniknąć nie tylko mandatu, ale i wstydu.
