Źródłem sprawy był wniosek banku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, urządzonej dla lokalu mieszkalnego należącego do małżeństwa D.
Przyczyną jego złożenia było zawarcie przez państwa D. nowej umowy kredytowej, która miała refinansować wcześniejszy kredyt hipoteczny (skądinąd denominowany we frankach). Obydwa banki złożyły w sądzie stosowne oświadczenia o zmianie wierzyciela wskutek cesji. Jednak nie dołączono do tych dokumentów zgody właścicieli nieruchomości na dokonanie takiego przelewu. Dziś, zgodnie z art. 95 ust. 5 prawa bankowego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm.), nie jest ona potrzebna, jednak przed nowelizacją ze stycznia 2019 r. takie oświadczenie było wymagane.
W tym przypadku hipoteka zabezpieczająca wierzytelność bankową została wpisana do księgi wieczystej jeszcze w 2004 r., a więc wiele lat przed zmianą przepisów.
Mimo to wniosek bankowy został uwzględniony, co dłużnicy zakwestionowali. Rozpatrujący ich apelację sąd spytał więc Sąd Najwyższy, czy w przypadku zbycia wierzytelności bankowej zabezpieczonej hipoteką brak pisemnej zgody właściciela nieruchomości na przeniesienie hipoteki stanowi przeszkodę do dokonania wpisu w rozumieniu art. 6269 kodeksu postępowania cywilnego w sytuacji, gdy umowę zbycia wierzytelności bankowej zawarto przed wejściem w życie zmian w prawie bankowym, zaś wniosek o ujawnienie przeniesienia hipoteki złożono po tej dacie.
SN w odpowiedzi wydał na posiedzeniu niejawnym uchwałę warunkowo dopuszczającą takie zmiany wpisów hipotek. Stwierdził bowiem, że w stanie prawnym obowiązującym przed 2019 r. ujawnienie w księdze wieczystej przeniesienia hipoteki w związku ze zbyciem wierzytelności bankowej wymagało zgody właściciela nieruchomości tylko wtedy, gdy przewidziano ją w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki.
Tym samym, jeżeli takiej wzmianki o zgodzie brak, przejście hipoteki na inny bank może nastąpić w zasadzie poza wolą dłużnika hipotecznego.
orzecznictwo
Uchwała SN z 27 października 2021 r., sygn. akt III CZP 56/20 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia