Najsłabsze ekonomicznie województwa naszego kraju ponownie dostaną dodatkowy zastrzyk finansowy, który wesprze rozwój gospodarki i innowacyjności makroregionu
Prawie jedną trzecią powierzchni Polski stanowi Makroregion Polski Wschodniej. Składają się na niego województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie. Poziom rozwoju gospodarczego tych terenów należy niestety do najniższych w Polsce i całej Unii Europejskiej. Stosunkowo niska jest konkurencyjność i atrakcyjność inwestycyjna. Zapóźnienia te mają głębokie korzenie historyczne.
Aby odmienić tę sytuację i przyspieszyć rozwój tych terenów, stworzony został specjalny program współfinansowany z Funduszy Europejskich. W latach 2007–2013 funkcjonował on pod nazwą Rozwój Polski Wschodniej. W bieżącym okresie finansowym wsparcie kontynuowane jest w programie Polska Wschodnia. Jego łączny budżet to ok. 2,35 mld euro, z czego bezpośrednio na rozwój gospodarczy przeznaczone jest ok. 846,4 mln euro.
Jest to dodatkowy zastrzyk finansowy, ponieważ regiony te, podobnie jak inne polskie województwa, mają do dyspozycji podstawowe wsparcie w ramach programów regionalnych i krajowych.
Raj dla start-upów
W Polsce Wschodniej duży potencjał innowacyjny drzemie w młodych ludziach. Sterowanie komputerem za pomocą głosu czy mimiki twarzy, stworzenie aplikacji mobilnej ułatwiającej poruszanie się osób niedowidzących, skonstruowanie najlepszego na świecie łazika marsjańskiego – to przedsięwzięcia z sukcesem realizowane przez studentów z uczelni z Polski Wschodniej, nagradzane w prestiżowych konkursach krajowych, np. Imagine Cup, czy międzynarodowych, np. University Rover Challenge w Stanach Zjednoczonych. Aby pomóc młodym w przekształceniu innowacyjnych pomysłów w biznes, uruchomione zostaną platformy startowe dla nowych pomysłów. Będą mogli z nich korzystać autorzy koncepcji mających innowacyjne zastosowanie w wysokich i średnich technologiach, jak również rozwiązań użytecznych w życiu codziennym lub praktyce gospodarczej jako produkt czy usługa bądź w rozwoju narzędzi informacyjno-komunikacyjnych.
Platformy będą oferować kompleksowe wsparcie, począwszy od weryfikacji pomysłów pod kątem szans rynkowych oraz wyboru odpowiedniego modelu biznesowego, poprzez opracowanie strategii prowadzenia i rozwoju firmy, aż do wsparcia w pierwszym okresie jej działalności. Młodym firmom umożliwione zostanie testowanie i weryfikowanie rynku. Będą też miały zapewniony mentoring branżowy oraz coaching, np. biznesowy, marketingowy, finansowy, technologiczny.
– Pomysłodawcom udostępniona zostanie przestrzeń do pracy biurowej, aby pod okiem mentorów biznesowych mogli efektywnie opracowywać swoje koncepcje – dodaje Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
Autorzy najlepszych pomysłów uzyskają wsparcie finansowe w formie dotacji sięgającej 800 tys. zł.
Instytucjami stanowiącymi platformy startowe będą wybrane w drodze konkursu ośrodki innowacji działające na terenie Polski Wschodniej.
– Nasz region zdobył w ostatnich latach duże doświadczenie w podobnych działaniach. Mamy ku temu warunki i odpowiedni rynek w postaci kandydatów do innowacyjnego biznesu, otaczającego nas przemysłu i ośrodków nauki – zapewnia Antoni Kopyto, dyrektor Inkubatora Technologicznego w Stalowej Woli, ekspert Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce.
Ekspansja międzynarodowa
Jak wynika z opracowania Diagnoza wyzwań, potrzeb i potencjałów obszarów objętych Programem Operacyjnym Polska Wschodnia 2014–2020 jednym z przejawów słabego osadzenia makroregionu Polski Wschodniej w europejskich i globalnych sieciach gospodarczych jest relatywnie małe znaczenie wymiany handlowej z zagranicą, także w relacji do PKB. Jednak sytuacja jest pod tym względem zróżnicowana. W Polsce Wschodniej funkcjonują firmy i branże z dużymi osiągnięciami eksportowymi, np. w dziale „pozostały sprzęt transportowy”, do którego należy m.in. sprzęt lotniczy. Mimo to zwiększenie skali eksportu jest jednym z ważniejszych wyzwań dla makroregionalnej gospodarki. Dlatego część wsparcia w programie Polska Wschodnia przeznaczona zostanie właśnie na ten cel.
Będzie ono obejmować kompleksowe, indywidualne, profilowane pod odbiorcę działania związane z opracowaniem i przygotowaniem do wdrożenia nowego modelu biznesowego w firmach w oparciu o internacjonalizację ich działalności. Przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać dofinansowanie doradztwa w zakresie opracowania strategii wejścia na rynek zagraniczny, analizy rynku docelowego, przedstawienia możliwych i optymalnych kanałów dystrybucji, wyselekcjonowania oraz nawiązania kontaktów z partnerami zagranicznymi.
Przewidziane jest też wsparcie udziału w krajowych i międzynarodowych targach gospodarczych i branżowych, o ile stanowi to element niezbędny do realizacji opracowanej w ramach działania strategii.
Wsparcie w szczególności adresowane będzie do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw inicjujących działalność związaną z internacjonalizacją na danym rynku.
Wzornictwo dla innowacji
Pod względem innowacyjności Polska Wschodnia nie odbiega znacząco od średniej krajowej. W kraju w 2011 r. odsetek przedsiębiorstw (małych, średnich i dużych), które wprowadziły innowacje wynosił w przypadku przedsiębiorstw przemysłowych 16,1 proc., a dla przedsiębiorstw z sektora usług 11,6 proc. W makroregionie Polski Wschodniej mniejszy odsetek przedsiębiorstw wprowadził w tym czasie innowacje usługowe jednak pod względem innowacji przemysłowych makroregion ma lepsze wyniki niż średnia krajowa – województwo podkarpackie 21 proc., lubelskie 19,3 proc, podlaskie 17,1 proc., świętokrzyskie 15,6 proc., a warmińsko-mazurskie 15,5 proc.
Wsparcie innowacyjności jest jednak bardzo ważne dla dalszego rozwoju makroregionu, dlatego dla firm, które nie są w stanie samodzielnie podołać skomplikowanym i kapitałochłonnym projektom badawczym oraz inwestycyjnym związanych z wdrażaniem zaawansowanych technologii, zostało przewidziane dofinansowanie wzornictwa.
Celem działania jest m.in. zwiększenie potencjału najmniejszych firm z Polski Wschodniej w zakresie umiejętnego zarządzania wzornictwem w firmie oraz wzrost wykorzystywania wzornictwa przemysłowego. Niewykluczone są inne formy wzornictwa prowadzącego do opracowania nowych produktów i usług w działalności przedsiębiorstw, które przełożą się na wdrożenie innowacyjnych rozwiązań oraz wzrost ich konkurencyjności.
Kompleksowe wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z programu Polska Wschodnia w zakresie wykorzystania procesów wzorniczych będzie obejmować projekty zakładające przeprowadzenie audytu wzorniczego, stworzenie i wdrożenie strategii wzorniczej. Strategia formułować będzie zakres działań koniecznych dla budowania marki, oferty rynkowej i strategii konkurowania oraz dostosowania wewnętrznych procesów zarządczych w firmie związanych ze stosowaniem wzornictwa. Na jej podstawie przeprowadzony zostanie proces projektowania wzorniczego. Efektem będzie wprowadzenia na rynek innowacji.
Dofinansowanie będzie udzielane dwuetapowo i podlegać mu będą:
Etap I – audyty wzornicze w firmach obejmujące m.in.:
● analizę wzorniczą firmy oraz jej otoczenia w zakresie oferty produktowej, technologii, struktury organizacyjnej, procesów komunikacji, strategii marketingowej, charakterystyki klientów i konkurencji oraz trendów rynkowych,
● analizę potrzeb firmy w zakresie zarządzania wzornictwem,
● analizę oferty pod kątem wykorzystania wzornictwa i potencjału rynkowego firmy.
Na podstawie przeprowadzonego audytu opracowana zostanie strategia wzornicza rozumiana jako raport z audytu zawierający rekomendacje odnośnie dalszych działań związanych ze stosowaniem wzornictwa w firmie.
Etap II – wsparcie na wdrożenie w firmie strategii wzorniczej opracowanej w ramach I etapu, tj. przeprowadzenie działań z wykorzystaniem procesów projektowania, których końcowym rezultatem będzie wprowadzenie na rynek innowacji:
● usługi doradcze niezbędne do realizacji projektu wzorniczego,
● zakup urządzeń i maszyn oraz wartości niematerialnych i prawnych (wyłącznie w przypadku innowacji produktowych).
Maksymalna wartość dofinansowania dla pierwszego etapu to 100 tys. zł, a drugiego 3 mln zł, jednak nie więcej niż 70 proc. wartości wydatków kwalifikowanych.
Szeroka kooperacja
Z Diagnozy wyzwań, potrzeb i potencjałów obszarów objętych Programem Operacyjnym Polska Wschodnia 2014-2020 wynika, że istotnym elementem stymulującym rozwój przedsiębiorczości są działania nakierowane na rozwój powiązań kooperacyjnych. W 2012 r. w Polsce Wschodniej funkcjonowały 72 klastry i inicjatywy klastrowe. Stanowiły one ponad 35 proc. tego typu przedsięwzięć w skali kraju. Aktywność w tworzeniu i prowadzeniu klastrów jest w makroregionie zdecydowanie większa, niż wynikałoby to z jego potencjału gospodarczego, co w pewnej mierze jest wynikiem współfinansowania tego typu projektów ze środków programu Rozwój Polski Wschodniej 2007–2013, w ramach którego wsparto rozwój 15 inicjatyw klastrowych, a łączna wartość projektów przekroczyła 60 mln zł. Najaktywniejsze obecnie klastry makroregionu reprezentują bardzo zróżnicowane branże. Od stosunkowo prostych sektorów (przemysł drzewny, meblarski, odzieżowy) aż po zaawansowane usługi (usługi dla biznesu) oraz przemysły wysoce wiedzochłonne (branża lotnicza, ICT). Najwięcej klastrów działa w obszarze szeroko pojętej turystyki, w tym turystyki biznesowej. Stosunkowo licznie reprezentowana jest także branża budowlana. Klastry często wykraczają poza granice województw, takim przykładem jest m.in. Dolina Lotnicza. Można na tej podstawie wnioskować, że w makroregionie istnieje potencjał do tworzenia i umacniania powiązań kooperacyjnych przekraczających granice regionalne, zarówno w ramach makroregionu, jak i powiązań wykraczających poza makroregion.
Z programu Polska Wschodnia 2014–2020 przewidziane jest wsparcie dla przedsiębiorstw działających w ramach ponadregionalnych powiązań, przede wszystkim w zakresie tworzenia innowacyjnych produktów bądź usług poprzez wdrożenie wyników prac B+R.
W ramach działania przewidziane jest również wsparcie powiązań kooperacyjnych w zakresie tworzenia i rozwoju produktów sieciowych w obszarach wpisujących się w zakres regionalnych inteligentnych specjalizacji wspólnych dla przynajmniej dwóch województw Polski Wschodniej. Realizowane w tym zakresie projekty muszą mieć charakter innowacyjny (technologiczny bądź nietechnologiczny).
Wsparcie uzyskają przedsięwzięcia integrujące działalność mikro, małych i średnich firm w obrębie konsorcjów składających się z minimum 10 podmiotów. Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych wspieranych projektów to 20 mln zł, a maksymalny udział ich dofinansowania to 70 proc.
GDZIE PO INFORMACJE
● Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich
PROJEKT REALIZOWANY W RAMACH KONKURSU DOTACJI ORGANIZOWANEGO PRZEZ MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY I ROZWOJU, WSPÓŁFINANSOWANEGO ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO POMOC TECHNICZNA.