Procesy o waloryzację rent cywilnych nie mogą być kontynuowane przez spadkobierców uprawnionych do nich zmarłych, nawet gdy zdążyli oni przed śmiercią wytoczyć powództwa przeciw zakładom ubezpieczeń.
Sprawa dotyczyła świadczenia, które zostało wypłacone Krystynie S. jako część spadku po zmarłym mężu. Pan S. zawarł w marcu 1976 r. z ówczesnym Państwowym Zakładem Ubezpieczeń umowę ubezpieczenia renty odroczonej. PZU zobowiązał się do wypłacania jej od ukończenia przez mężczyznę 60. roku życia do jego śmierci. Zaczął to robić od października 1988 r.
Ponieważ przez lata wartość nominalna rent znacznie spadła, były one kilkakrotnie waloryzowane sądownie w trybie art. 3581 par. 3 kodeksu cywilnego. Po ostatniej waloryzacji w kwietniu 2000 r. świadczenie wynosiło 240 zł miesięcznie.
Pan S. w lutym 2017 r. zażądał od PZU Życie SA, aby za okres od lutego 2014 r. dopłacił mu do renty za kolejne lata odpowiednio po 800 zł, 900 zł i 1000 zł miesięcznie. Miesiąc później zmarł. Sprawę przejęła jego żona jako spadkobierczyni i podtrzymała żądania ubezpieczonego.
Sąd I instancji oddalił powództwo, uznając, że prawo do waloryzacji sądowej jest osobistym uprawnieniem uposażonego. Skoro PZU wypłaciło już renty, wykonało zobowiązania i dług wygasł. Wdowa nie mogła występować o waloryzację sądową świadczenia. Zdaniem sądu prawo żądania waloryzacji sądowej na podstawie art. 3581 par. 3 k.c. nie wchodzi w skład spadku po osobie, która wystąpiła z nim do sądu, ale zmarła przed prawomocnym wyrokiem. Krystyna S. złożyła apelację, ale sąd okręgowy uznał, że ten problem prawny powinien rozstrzygnąć Sąd Najwyższy.
SN wydał uchwałę, zgodnie z którą prawo podmiotowe do żądania zmiany wysokości świadczeń pieniężnych zgodnie z art. 3581 par. 3 k.c. spełnianych na podstawie umowy renty nie wchodzi do spadku nawet wtedy, gdy powództwo obejmujące takie żądanie zostało wytoczone jeszcze przez spadkodawcę. Wytoczone przez uposażonych sprawy sądowe o waloryzację rent cywilnych nie będą więc mogły być prowadzone przez ich spadkobierców.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 19 października 2018 r., sygn. akt III CZP 29/18.
