Ponownie zawarta umowa o pracę nie zawsze oznacza nową podstawę zasiłków chorobowych

Od tego czynnika zależy, czy ubezpieczenie chorobowe zostanie przerwane, czy też nie. Z kolei ten fakt wpływa na kwestię nabycia prawa do zasiłków oraz ustalania podstawy ich wymiaru.

30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego

Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli podlega temu ubezpieczeniu obowiązkowo. Jest to tzw. okres wyczekiwania. Do tego okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie jego okresy, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Jeśli więc między kolejnymi umowami o pracę nie wystąpiła żadna przerwa, ubezpieczenie chorobowe z poprzedniej, tej zakończonej, będzie kontynuowane i zaliczone do okresu wyczekiwania w razie niezdolności do pracy powstałej już w czasie trwania następnej umowy.

Przy nabywaniu prawa do zasiłku macierzyńskiego czy opiekuńczego przejście przez okres wyczekiwania nie jest wymagane podobnie jak przy zasiłku chorobowym, ale z ubezpieczenia wypadkowego (niezdolność z powodu choroby, której przyczyną był wypadek przy pracy).

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (a także pozostałych zasiłków) przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Jeżeli powstała ona przed upływem wskazanego okresu, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Uwaga! Podstawę wymiaru zasiłku ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Innymi słowy, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie uzyskane przez pracownika u płatnika składek w okresie ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek chorobowy.

Ubezpieczenie chorobowe w razie zawarcia kolejnej umowy o pracę

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi zatrudnionemu bez przerwy u tego samego pracodawcy na podstawie kolejno po sobie następujących umów o pracę, wynagrodzenie wypłacone z tytułu tych umów sumuje się.

Nie traktuje się jako przerwy w ubezpieczeniu tej przypadającej na dzień ustawowo wolny od pracy. Aby więc do podstawy zasiłku weszło wynagrodzenie z poprzedniej umowy o pracę muszą być:

1) ten sam płatnik składek

2) ten sam tytuł do ubezpieczeń

3) ciągłość ubezpieczenia chorobowego. [przykłady 1–3]

Przejście zakładu na innego pracodawcę

Pewnym wyjątkiem od zasady, że do podstawy zasiłku wchodzi wynagrodzenie uzyskane wyłącznie u aktualnego płatnika składek, jest przypadek przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę w trybie określonym w art. 23¹ kodeksu pracy. Wtedy podstawę wymiaru zasiłku ustala się na podstawie wynagrodzenia uzyskanego zarówno u poprzedniego, jak i aktualnego płatnika składek.

W jednostkach budżetowych odpowiednie ustawy (np. o pracownikach samorządowych) mogą przewidywać tzw. przeniesienie służbowe do innej jednostki, np. urzędu. Nie dochodzi wówczas do ustania stosunku pracy, nie jest też wydawane świadectwo pracy, a akta osobowe wraz z dokumentacją w sprawach związanych ze stosunkiem pracy przechodzą do nowej jednostki za pracownikiem.

Według komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie uzyskane wyłącznie u aktualnego płatnika składek, czyli po przeniesieniu.

Nowe warunki płacowe

Może się zdarzyć, że pracownik zostaje ponownie zatrudniony (na podstawie kolejnej umowy o pracę), ale na innych warunkach płacowych, np. ma dodatkowe składniki wynagrodzenia lub inną wysokość pensji zasadniczej. Jednak takie zmiany nie mają wpływu na sposób ustalania podstawy zasiłków za okres niezdolności przypadającej w okresie nowego zatrudnienia.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się bowiem przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych, nawet jeżeli w tych okresach nastąpiła zmiana:

• wysokości wynagrodzenia na skutek zmiany stanowiska pracy lub
• warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym stosunek pracy.

Oczywiście dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy między umowami nie ma przerwy. Wówczas podstawę świadczenia tworzą zarówno poprzednie wynagrodzenie, jak i aktualne, z nowej umowy.

Jednak trzeba tu uwzględnić zasadę, że składniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego terminu, uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego tylko za okres przypadający do tego terminu.

Jeśli więc prawo do jakiegoś składnika wynagrodzenia wygasło wraz z rozwiązaniem poprzedniej umowy o pracę (np. zmieniło się stanowisko pracy, na którym ów składnik nie występuje), to nie można go już wliczyć przy ustalaniu podstawy zasiłku należnego z tytułu kolejnej umowy o pracę. [przykład 4]

Jeżeli jednak składnik wynagrodzenia zostanie włączony w całości lub w części do innego albo zamieniony na inny składnik wynagrodzenia, nie należy go wykluczać. Może tak być, gdy np. zamiast odrębnej premii, która przysługiwała na podstawie zakończonej umowy o pracę, nowe warunki płacowe przewidują włączenie jej do wynagrodzenia zasadniczego (nie ma premii, ale jest wyższe wynagrodzenie).

Zmiana rozmiaru etatu

Kolejna umowa o pracę zawarta bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej może przewidywać pracę w innym wymiarze czasu pracy. I taka zmiana ma już wpływ na ustalanie podstawy wymiaru zasiłku z tytułu tej nowej umowy.

Bowiem w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy albo w miesiącach poprzedzających.

Zasiłek taki jak minimalne wynagrodzenie

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej ze środków pracownika.

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty te ulegają odpowiednio zmniejszeniu, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Przykładowo, od 1 stycznia 2025 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty, tj. od 4026,29 zł.

Podstawy wymiaru zasiłku

Podstawy wymiaru zasiłku przysługującego u tego samego pracodawcy nie oblicza się na nowo, jeżeli w pobieraniu wynagrodzenia za okres choroby i zasiłków – bez względu na ich rodzaj – nie było przerwy lub trwała ona krócej niż miesiąc kalendarzowy.

Taka zasada może mieć również zastosowanie w przypadku zawarcia umów jedna po drugiej. ©℗

przykład 1

przykład 2

przykład 3

przykład 4