Subskrybuj nas na Youtube
Kto dziedziczy majątek, jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu? Komu przypada największa część spadku? Ekspertka wyjaśnia, co się dzieje z majątkiem w różnych przypadkach sytuacji rodzinnych.
W jakiej sytuacji dochodzi do dziedziczenia ustawowego?
Do dziedziczenia ustawowego dochodzi:
– gdy spadkodawca nie sporządził testamentu
– gdy testament jest nieważny
– gdy osoba powołana do dziedziczenia nie chce spadku, odrzuca go albo nie może być spadkobiercą, czyli np. jest niegodna dziedziczenia.
Co to znaczy, że ktoś jest „niegodny dziedziczenia”?
Osoba niegodna dziedziczenia to taka, która za życia spadkodawcy źle go traktowała, zachowywała się rażąco nieodpowiednio, niezgodnie z zasadami współżycia społecznego względem spadkodawcy. O tym, czy dany spadkobierca jest niegodny dziedziczenia, decyduje sąd. Spadkodawca może jeszcze za życia uznać, że dana osoba nie może być spadkobiercą, bo jest niegodna dziedziczenia, i złożyć odpowiednie oświadczenie. W ten sposób można wydziedziczyć krewnego.
Niegodność dziedziczenia polega na stwierdzeniu przez sąd, że dana osoba nie zasłużyła, by otrzymać majątek po zmarłym – czy to w formie spadku, czy też w ramach zapisu lub roszczenia o zachowek. Taka osoba w świetle prawa jest traktowana tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku.
Przykład 1.
Stanisław, rolnik, miał żonę i dwóch synów Mariana i Jakuba. Jakub źle traktował ojca, kłócił się z nim, okradał, a nawet znęcał się nad nim fizycznie i psychicznie. Przez wiele lat nie odwiedzał ojca i nie chciał pomagać mu w gospodarstwie rolnym. Ojciec zdecydował, że Jakub nie jest godny dziedziczenia. Udział spadkowy Jakuba przypadł jego dzieciom, a więc wnukom Stanisława.
Przykład 2.
Hanna miała córkę Ninę. Pod koniec życia Hanna zachorowała i potrzebowała pomocy, jednak Hanna odmówiła opieki, nie chciała pomagać matce, źle ją traktowała, przy codziennych czynnościach szarpała matkę, krzyczała na nią, głodziła ją. Sąd uznał w postępowaniu, że takie zachowanie jest podstawą do uznania, że Nina nie jest godna dziedziczenia, nie należy jej się także zachowek.
Kto w pierwszej kolejności przejmuje majątek w sytuacji dziedziczenia ustawowego?
Majątek w pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy i małżonek.
Należy zaznaczyć, że małżonkowi przysługuje co najmniej 1/4 udziału w spadku, czyli 1/4 majątku. Jeżeli spadkodawca miał dzieci i małżonka, ale któreś z nich nie dożyło otwarcia spadku, w dalszej kolejności w ich miejsce wchodzą ich dzieci, czyli jego wnuki.
Tak tworzy się drabina spadkowa: W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci spadkodawcy i małżonek. Jeżeli nie ma małżonka, to, co jemu by przysługiwało, przejmują dzieci.
Jak wygląda podział majątku w przypadku braku potomstwa?
Inaczej sytuacja się przedstawia, gdy nie ma dzieci. Wtedy do grupy spadkobierców wchodzą rodzice spadkodawcy.
Jeżeli nie ma dzieci, dziedziczą rodzice i małżonek spadkobiercy, o ile oczywiście żyją. Dopiero w sytuacji, gdy ani nie ma dzieci, ani rodziców spadkobierców, w ich miejsce wchodzi rodzeństwo spadkobierców. To trzeci szczebel drabiny spadkowej.
1) W pierwszej kolejności dziedziczą dzieci i małżonek
2) Następnie, jeśli nie ma dzieci, dziedziczą rodzice spadkobiercy i małżonek
3) Jeśli nie ma rodziców, dziedziczy rodzeństwo i w każdej sytuacji małżonek
4) Gdy nie ma ani rodziców, ani zstępnych, czyli dzieci, ani rodzeństwa, wówczas cały spadek przypada małżonkowi
W przypadku gdy nie ma dzieci spadkodawcy, nie ma rodziców, rodzeństwa ani małżonka, do grupy spadkobierców wchodzą dziadkowie. Każdorazowo jeżeli w którejś grupie spadkowej któryś ze spadkobierców nie dożyje, to w jego miejsce wchodzą jego dzieci, czyli zstępni.
Drabina spadkowa powtarza się w nieskończoność. Jeżeli spadkodawca miał dzieci i małżonka i któreś z dzieci nie dożyje otwarcia spadku, czyli nie dożyje śmierci swojego rodzica, to w jego miejsce wchodzi jego potomstwo. Tak samo się dzieje w sytuacji, kiedy któryś ze spadkobierców odrzuci spadek, czyli złoży oświadczenie, że nie chce tego spadku – wówczas w jego miejsce wchodzą jego dzieci.
Przykład
Anna miała męża Karola i dwoje dzieci - Kingę i Mateusza. Karol zmarł, a Mateusz nie chciał przyjąć spadku, więc złożył oświadczenie o jego odrzuceniu. W tej sytuacji majątek po Annie dziedziczą Kinga oraz dzieci Mateusza. W przypadku gdyby Mateusz nie miał dzieci, cały majątek przejęłaby Kinga.
/>
Co w sytuacji małoletnich dzieci, które dziedziczą majątek?
Małoletnie dzieci nabywają spadek bez składania odrębnych oświadczeń. Oczywiście te dzieci mogą również odrzucić spadek i wtedy w ich imieniu rodzice występują do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody przez sąd na odrzucenie tego spadku. Wówczas jeżeli spadek odrzucą i dzieci spadkodawcy, i wnuki spadkodawcy, majątek dziedziczy w całości małżonek. Chyba że również on odrzuci spadek.
Z jakiego powodu najczęściej odrzuca się spadek?
Spadkobiercy dziedziczą zarówno aktywa, jak i pasywa, czyli dziedziczą to, co dodatnie, a więc majątek, ale również długi po zmarłym. Dzieci spadkodawców oraz małżonek najczęściej odrzucają spadek, ponieważ nie chcą dziedziczyć długów, ale wówczas również muszą pamiętać o tym, żeby odrzucić również ten spadek w imieniu swoich małoletnich dzieci.