ZUS wysyła decyzje do rodziców. Będą musieli zwrócić pieniądze

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wprowadził program "Aktywny Rodzic", oferując rodzicom dzieci w wieku 12-35 miesięcy wsparcie finansowe. Jednak część rodzin otrzymuje pisma z ZUS z żądaniem zwrotu pieniędzy. Sprawdź, jakie zasady obowiązują, by uniknąć problemów finansowych.

Rodzice korzystający z nowego programu rządowego „Aktywny Rodzic” muszą zachować szczególną uwagę przy wyborze świadczeń. Co grozi za podwójne pobieranie wsparcia i jakie formalności należy dopełnić? Sprawdź, jakie zasady obowiązują przy korzystaniu z nowego programu.

ZUS żąda zwrotu pieniędzy od rodziców

Od października 2024 roku rodzice dzieci w wieku 12–35 miesięcy mogą ubiegać się o nowe świadczenie w ramach programu „Aktywny Rodzic”. Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz.U. z 2021 r. poz. 2270) oraz przepisy regulujące nowe formy wsparcia jasno określają zasady przyznawania tych świadczeń. ZUS, odpowiedzialny za ich wypłaty, wprowadził procedury eliminujące podwójne pobieranie pieniędzy. Skutek jest taki, że część rodziców, którzy skutecznie zawnioskowali o nowe świadczenie, będzie musiała zwrócić nadpłaconą kwotę do ZUS.

Przypomnijmy, że nowy program obejmuje trzy rodzaje wsparcia: aktywni rodzice w pracy (1 500 zł miesięcznie), aktywnie w żłobku (1 500 zł przekazywane bezpośrednio placówce) oraz aktywnie w domu (500 zł dla rodziców opiekujących się dzieckiem bez podejmowania pracy). Nie można jednak łączyć tych świadczeń z Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym (RKO), co budzi wiele pytań i problemów wśród rodziców.

Państwo Kowalscy musieli zwrócić nadpłatę: przykład z życia

Państwo Kowalscy z Warszawy, rodzice dwuletniej Zosi, skorzystali z nowego programu "Aktywny Rodzic". W październiku 2024 roku złożyli wniosek o świadczenie "Aktywni rodzice w pracy". Zosia nie uczęszcza do żłobka, a oboje rodzice spełniają kryteria aktywności zawodowej. Jednak w trakcie rozpatrywania wniosku ZUS kontynuował wypłaty rodzinnego kapitału opiekuńczego, co doprowadziło do nadpłaty.

• Łączna kwota nadpłaty wyniosła 2000 zł za cztery miesiące (500 zł miesięcznie w ramach RKO).
• ZUS poinformował państwa Kowalskich, że mogą zwrócić pieniądze w jednej wpłacie lub rozłożyć je na raty.
• Rodzina zdecydowała się na potrącanie 250 zł miesięcznie z bieżącego świadczenia "Aktywni rodzice w pracy".

"Aktywny Rodzic" i RKO – co robić w przypadku nadpłaty?

Rodzice, którzy otrzymali wypłaty z programu „Aktywny Rodzic”, a jednocześnie korzystali z RKO, muszą liczyć się z koniecznością zwrotu nadpłaconych świadczeń. Nadpłaty wynikają z zapewnienia ciągłości świadczeń w okresie przejściowym między programami. Dlatego rodzice, którzy zmieniają formę wsparcia, muszą szczególnie uważnie monitorować swoje rozliczenia z ZUS. Decyzje o zwrocie pieniędzy ZUS wysyła na bieżąco.

Rodzice 4-5 grudnia br. otrzymali na PUE ZUE (eZUS): informację o przyznaniu prawa do świadczeń z programu „Aktywny Rodzic” i decyzję o uchyleniu prawa do RKO oraz możliwych sposobach rozliczenia nadpłaconego świadczenia RKO.

Nadpłaconą kwotę RKO klienci mogą rozliczyć z ZUS, dokonując jednorazowej wpłaty na rachunek ZUS albo w ratach. Wpłaty należy dokonać na numer rachunku bankowego, z którego ZUS przekazał przelew ze świadczeniem, a w tytule przelewu należy wprowadzić dane które były w tytule przelewu otrzymanego z ZUS z kwotą RKO. Są to następujące dane:

• imię i nazwisko dziecka;
• numer sprawy widoczny w przelewie przychodzącym (np. przykład przelewu z 20.11.2024 r. „TO010000C241120TRK/numer sprawy”) jest to ciąg cyfr znajdujący się po znaku „/”;
• informacja, za jaki okres i jakie świadczenie jest zwracane „zwrot świadczenia RKO za okres MM RRRR”.

Nadpłaconą kwotę RKO ZUS może również potrącać miesięcznie z bieżących świadczeń dla rodzin np. ze świadczenia wychowawczego 800+ albo ze świadczenia przyznanego z programu Aktywny Rodzic. Rodzice mogą uzgodnić z ZUS wysokość miesięcznych rat potrąceń z bieżących świadczeń. O preferowanym sposobie rozliczenia klienci mogą poinformować ZUS na formularzu POG przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS/eZUS.

Kto może ubiegać się o świadczenie „Aktywny Rodzic”?

Nowy program "Aktywny Rodzic" jest skierowany do rodziców dzieci w wieku 12–35 miesięcy, ale spełnienie pewnych warunków jest niezbędne. Oto najważniejsze z nich.

• Rodzice muszą być zgłoszeni do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.
• Dziecko nie może uczęszczać do instytucji takich jak żłobki czy przedszkola (z wyjątkiem świadczenia aktywnie w żłobku).
• Kwota świadczenia wynosi 1 500 zł, a dla dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności – 1 900 zł.

Świadczenie jest również dostępne dla rodziców zastępczych, opiekunów faktycznych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka.

Warunki dla rodziców aktywnych zawodowo

Program wspiera rodziców, którzy pozostają aktywni zawodowo.

• Oboje rodzice muszą osiągać dochód stanowiący podstawę składek na ubezpieczenia na poziomie 100% minimalnego wynagrodzenia (4 300 zł od lipca 2024 r.).
• Każdy rodzic powinien wykazać co najmniej 50% minimalnej podstawy składek (30% dla przedsiębiorców korzystających z preferencyjnych stawek).
• Rodzice samotnie wychowujący dzieci muszą spełnić warunek 100% minimalnej podstawy składek.

Wnioski można składać online przez portale takie jak eZUS, mZUS, Emp@tia czy systemy bankowe, co upraszcza procedurę.

"Aktywny Rodzic" i RKO. Jak uniknąć zwrotu pieniędzy?

Program „Aktywny Rodzic” zapewnia duże wsparcie finansowe, ale wymaga staranności w spełnianiu wymogów.

• Rodzice muszą zdecydować się na jeden rodzaj świadczenia i dopilnować terminowego składania wniosków.
• Ważne jest bieżące monitorowanie rozliczeń z ZUS, by uniknąć nadpłat i konieczności ich zwrotu.
• Złożenie wniosku online i znajomość przepisów pozwolą skorzystać z programu bez komplikacji.