Osoby z problemami z udowodnieniem stażu wymaganego do uzyskania konkretnego świadczenia z ZUS mogą doliczyć okresy ubezpieczenia rolniczego. Muszą jednak dostarczyć niezbędne dowody, które to potwierdzą.
Czy nauka w szkole pozbawia prawa do doliczenia stażu
Od 1980 roku pomagałam rodzicom w pracy na gospodarstwie. Rano chodziłam do szkoły znajdującej się kilometr od domu, a po powrocie co dzień przez prawie 8 godzin dziennie zajmowałam się inwentarzem. Przez następne kilka lat pracowałam w różnych firmach jako sprzątaczka, ale nie udało mi się zebrać stażu wymaganego do emerytury. Wielu pracodawców zatrudniało mnie bez umowy. Czy z powodu pracy na roli dostanę niższą emeryturę?
NIE
Łączenie emerytury z pracą. Pytanie o równość wobec prawa
Łączenie emerytury z pracą. Pytanie o równość wobec prawa

Zobacz również
Czytelniczka nie straci możliwości doliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy na roli. Ustawodawca bowiem uznał, że za okresy składkowe mogą być uznane lata podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników przypadające przed 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia. Na takiej samej zasadzie są traktowane przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym, ale też dopiero po ukończeniu 16. roku życia. Jednocześnie ustawodawca wskazał, że mogą być one doliczone tylko w zakresie niezbędnym do uzupełnienia. Tak więc zainteresowana uzyska prawo do świadczenia. Sądy przyjmują, że do okresów składkowych można zaliczyć tylko okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przypadające przed 1 stycznia 1983 r., w których praca była wykonywana w formie odpowiadającej co najmniej połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Ma mieć ona charakter ciągły, co oznacza nastawienie ubezpieczonego na stałe świadczenie pracy w gospodarstwie rolnym (gotowość do jej świadczenia, dyspozycyjność) i odpowiadającą temu nastawieniu niezmienną możliwość skorzystania z jego pracy przez rolnika, a negatywnymi przesłankami stają się doraźna pomoc w wykonywaniu typowych obowiązków domowych albowykonywanie w gospodarstwie rolnym prac o charakterze dorywczym, okazjonalnie i w wymiarze niższym od połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Odnośnie do pracy w trakcie wakacji szkolnych przyjmuje się, że – choćby stanowiła ona jedynie udział (pomoc) w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, zwyczajowo wymaganych od dziecka będącego członkiem rolniczej wspólnoty rodzinnej – z uwagi na stosunkowo długi, ciągły i ustabilizowany czas jej wykonywania (trwający wszak ponad dwa miesiące w każdym roku kalendarzowym) spełnia kryteria wystarczające do uwzględnienia jej w pracowniczym stażu emerytalnym.
Podstawa prawna
Art. 10 oraz 56 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy praca na roli uzupełni braki
W tym roku kończę pracę zawodową. Wiem, że muszę zgromadzić dokumenty potwierdzające jak najdłuższy staż ubezpieczeniowy. Mam udokumentowane 38 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ale mogę jeszcze dostarczyć zaświadczenie z gminy, że przez cztery lata pracowałem w gospodarstwie moich rodziców. Czy to zwiększy moją emeryturę?
NIE
W tym przypadku doliczenie nie jest możliwe, bowiem czytelnik ma wystarczająco długi staż ubezpieczeniowy do uzyskania pełnej emerytury, więc o dodaniu pracy na roli nie może być mowy. Warunkiem nabycia prawa do emerytury pełnej przez mężczyznę jest legitymowanie się okresami składkowymi i nieskładkowymi wynoszącymi co najmniej 25 lat. Jeżeli ubezpieczony nie ma wymaganego okresu, wówczas – w przypadku wykazania przez niego okresu składkowego i nieskładkowego w łącznym wymiarze co najmniej 20 lat – przysługuje mu niepełna emerytura. W obu przypadkach, przy ustalaniu prawa do emerytury, okresy składkowe i nieskładkowe uzupełniane są okresami wymienionymi w art. 10 ust. 1 tej ustawy, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do przyznania emerytury. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że ostatnio powołany przepis pozwala uzupełnić okresy składkowe i nieskładkowe okresami pracy w gospodarstwie rolnym do rozmiaru najbliższego (kolejnego) stażu. Oznacza to, że jeżeli okresy składkowe lub nieskładkowe nie przekraczają w przypadku mężczyzny 20 lat, możliwe jest ich uzupełnienie okresami wskazanymi w art. 10 ust. 1 ustawy jedynie w celu nabycia prawa do niepełnej emerytury (art. 28). Dopiero jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe przekraczają 20 lat, możliwe jest ich uzupełnienie okresami, o jakich mowa w art. 10 ust. 1 ustawy, w celu nabycia pełnych uprawnień emerytalnych (wyroki Sądu Najwyższego: z 3 grudnia 2004 r., II UK 59/04, z 5 września 2008 r., II UK 364/07, nr 1–2, poz. 23; z 24 września 2009 r., II UK 19/09, z 20 stycznia 2011 r., I UK 246/10).
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1, 27, 28 oraz 56 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy doraźna pomoc w gospodarstwie wpłynie na staż
Przez cały okres nauki zarówno w szkole średniej, jak i na studiach pomagałem rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa. W miarę wolnego czasu kosiłem trawniki lub wyprowadzałem zwierzęta na pastwiska. Obecnie ubiegam się o wcześniejszą emeryturę, ale brakuje mi dwóch lat ogólnego stażu ubezpieczeniowego, żeby udowodnić 25 lat składkowych. Czy ZUS doliczy mi okazjonalną pomoc w gospodarstwie do stażu ubezpieczeniowego?
NIE
ZUS nie ma podstaw uznać za pracę w gospodarstwie rolnym doraźnej pomocy w wykonywaniu typowych obowiązków domowych, albo wykonywanie w nim prac o charakterze dorywczym, czy też świadczonych okazjonalnie. Praca świadczona przez domownika rolnika powinna bowiem charakteryzować się stałością i dyspozycyjnością w stosunku do wymagań wynikających z funkcjonowania gospodarstwa rolnego w wymiarze co najmniej 4 godzin dziennie (wyroki Sądu Najwyższego: z 17 lutego 2011 r., III UK 70/10; z 25 marca 2014 r., I UK 314/14, z 13 czerwca 2013 r., II UK 368/12; z 18 września 2014 r., I UK 17/14).
Podstawa prawna
Art. 10 oraz 56 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.)
Czy do renty można doliczyć pracę w gospodarstwie
Przez ostatnie kilka lat pracowałam w zakładzie chemicznym. Problemy zdrowotne spowodowały, że muszę zaprzestać pracy zawodowej. Czy jeśli będzie mi brakować stażu ubezpieczeniowego, to ZUS doliczy mi okres ubezpieczenia rolniczego?
TAK
Przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy uwzględnia się okresy składkowe i nieskładkowe. Te pierwsze są zaliczane bez żadnych ograniczeń, natomiast drugie mogą być uwzględnione z wykorzystaniem przelicznika jeden do trzech. Jeśli się okaże, że suma okresów składkowych i nieskładkowych nie wystarczy do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wówczas ZUS może je uzupełnić okresem ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa do renty. Przy czym prawo do tego świadczenia przysługuje ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, udokumentował wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a jego niezdolność do pracy powstała w ściśle wymienionych w ustawie emerytalnej okresach albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki: została uznana za całkowicie niezdolną do pracy, spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz 57 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy zeznania świadków pomogą dostać świadczenie
Mój ojciec stracił pracę. Firma, która go zatrudniała, zbankrutowała. Obecnie poszukuje dokumentów, żeby złożyć wniosek o świadczenie przedemerytalne z ZUS. Brakuje mu kilku lat. Nasi sąsiedzi twierdzą, że mogą poświadczyć w sądzie, że jako młody chłopak pracował w gospodarstwie swoich rodziców. W gminie też zachowała się część dokumentów potwierdzających, że ojciec w przeszłości podlegał ubezpieczeniu rolniczemu. Czy zeznania świadków mogą mu pomóc uzyskać świadczenie?
TAK
Faktycznie najlepszym sposobem potwierdzenia pracy w gospodarstwie są zeznania świadków. W takim przypadku zainteresowany powinien skorzystać z tej możliwości. Jeśli bowiem sąd uzna zeznania wszystkich świadków, jak również ubezpieczonego za dowody wiarygodne, to ten okres zostanie zaliczony do stażu ubezpieczeniowego. Aby to jednak było możliwe, świadkowie muszą zgodnie wskazać, że pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Muszą także potwierdzić, że widzieli, jak przed pójściem do szkoły i po szkole zajmował się gospodarstwem. Co więcej, zjawiskiem normalnym w tamtych czasach – jak również obecnie, choć w nieco mniejszym zakresie – była pomoc świadczona sobie wzajemnie przez sąsiadów. W takiej sytuacji świadkowie rzeczywiście mieli sposobność zaobserwować fakt wykonywania prac przez zainteresowanego. I na tej podstawie mogą potwierdzić, że widzieli go przy wszystkich pracach rolnych zarówno rano, jak i po powrocie ze szkoły. Ważne jest także, żeby zeznania świadków korespondowały ze sobą, a w czasie przesłuchania zeznawali oni w sposób spontaniczny, ich zeznania nie były wyuczone, starali się przekazać wiadomości, które posiadali, niektórych faktów nie byli pewni, co tym bardziej potwierdzałoby ich prawdomówność. Jednocześnie ważne jest to, aby zeznania świadków korespondowały ze sobą oraz z przedstawioną w toku procesu dokumentacją dotyczącą ubezpieczenia.
Podstawa prawna
Art. 10 oraz 56 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).