Emerytury pomostowe. Nowe przepisy wkrótce wejdą w życie

Od 1 stycznia 2024 roku wejdą w życie przepisy zmieniające ustawę o emeryturach pomostowych. Zmiana dotknie 7,3 tys. Polaków, którzy będą mogli skorzystać z wcześniejszego odejścia z pracy z powodu zatrudnienia w trudnych warunkach.

Zmiany w emeryturach pomostowych zostały zapowiedziane przez poprzedni rząd. Na mocy porozumienia jakie władza Mateusza Morawieckiego podpisała z „Solidarnością” w czerwcu 2023 roku, ustawa o emeryturach pomostowych zakończy swój wygasający charakter.

– Pozbywamy się różnego rodzaju naleciałości z czasów dzikiego kapitalizmu, gdzie rządziło prawo pięści. I ten akt jest też aktem sprawiedliwości – powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości podpisania ustawy uchylającej wygasanie emerytur pomostowych.

Emerytury pomostowe – co się zmieni?

Przypomnijmy: w ramach rozwiązań z 2009 roku emerytury pomostowe miały wygasać i ograniczyć wcześniejsze przechodzenie na emeryturę. Postanowiono uchylić ten przepis, dzięki czemu osoby zatrudnione w trudnych profesjach będą mogły korzystać ze świadczenia. Zdaniem rządzących to rozwiązanie miało zwiększyć atrakcyjność wspomnianych zawodów.

Na mocy przepisów, które wejdą w życie 1 stycznia 2024 roku,, z wcześniejszego świadczenia będą mogły skorzystać osoby, które po raz pierwszy podjęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 1 stycznia 1999 roku.

Jak informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, przyszli emeryci nie będą musieli udowadniać, że wykonywali pracę w szczególnych warunkach przed 31 grudnia 1998 roku. Osoby ubiegające się o emeryturę pomostową mogły rozpocząć wykonywanie takiej pracy dopiero po 31 grudnia 2008 roku.

„Dzięki zmianie przepisów prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki pracowników zatrudnionych przy pracach z ustawy o emeryturach pomostowych bez ryzyka, że nie nabędą prawa do wcześniejszego świadczenia tylko dlatego, że nie pracowały w określonych warunkach przed 1 stycznia 1999 r. Aby mieć prawo do emerytury pomostowej, w dalszym ciągu trzeba spełniać łącznie pozostałe warunki przyznania tego świadczenia” – informował ZUS.

Emerytury pomostowe – komu przysługują?

Według ustawy emerytury pomostowe przysługują osobom, które wykonywały lub wykonują pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub o szczególnym charakterze. Chodzi o te profesje, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować jego trwałe uszkodzenie. Prace o szczególnym charakterze to takie, które wymagają wyjątkowej sprawności psychofizycznej.

Do zawodów, które spełniają te wymagania, zaliczają się między innymi:

• prace wykonywane bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogaceniu,
• prace pod ziemią bezpośrednio przy drążeniu tuneli w górnictwie,
• prace przy obsłudze wielkich pieców,
• prace przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła,
• prace przy obsłudze agregatów,
• prace przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych,
• prace nurka lub kesoniarza,
• prace rybaków morskich,
• prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór,
• prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową,
• prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym,
• prace pilotów statków powietrznych,
• prace kontrolerów ruchu lotniczego,
• prace kierowców autobusów i pojazdów uprzywilejowanych,
• prace członków zespołów ratownictwa medycznego,
• prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych,
• prace operatorów żurawii,
• prace nauczycieli, wychowawców zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, socjoterapii, szkolno-wychowawczych.

Ponadto, aby otrzymać emeryturę pomostową, należy wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat. Należy również osiągnąć wiek co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn.

Staż ubezpieczeniowy musi wynosić co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Jakie dokumenty złożyć, aby otrzymać emeryturę pomostową?

Jak informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, prawo do emerytury pomostowej oraz jej wysokość zostanie ustalona po otrzymaniu wniosku. Można go złożyć w placówce zakładu, za pośrednictwem płatnika składek, przez internet lub pocztą.

Do wniosku o emeryturę należy dołączyć:

• zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze,
• orzeczenie o niezdolności, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej,
• dokumenty do ustalenia kapitału początkowego,
• dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy.

Wysokość emerytury pomostowej

Według ZUS-u liczba osób, które będą mogły przejść na emeryturę pomostową po uchyleniu wygasającego charakteru, wyniesie w 2024 roku 7,3 tys., w 2029 roku – 4,0 tys., a w 2033 roku – 4,8 tys.

Od dnia 1 marca 2023 r. kwota najniższej emerytury pomostowej oraz kwota najniższego nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, analogicznie jak w latach poprzednich, jest równa kwocie najniższej emerytury i wynosi obecnie 1 588,44 zł.

W marcu 2023 roku emerytury pomostowe pobierało 39,9 tys. osób, w porównaniu z analogicznym okresem 2022 roku liczba ta wzrosła o 3,4 proc. – czytamy w opracowaniu zakładu.

W strukturze wysokości emerytur pomostowych najwyższy odsetek – 17,3 proc. stanowiły osoby pobierające świadczenia w przedziale wysokości od 3 500,01 zł do 4 000,00 zł. Świadczenia w wysokości powyżej 4000 zł pobiera łącznie 55,3 proc. osób.