Rok temu w wieku 69 lat i po 26 latach zakończyłem pracę w prywatnej firmie. Cały ten czas pracodawca płacił za mnie składki. Jednak wcześniej przez 24 lata mojego życia byłem żołnierzem zawodowym. Z armii zostałem zwolniony z powodu stanu zdrowia związanego z przebiegiem służby wojskowej i zaliczony do III grupy inwalidzkiej. Teraz pozostaje sprawa emerytury. ZUS nie chce mi doliczyć do tej cywilnej wszystkich okresów służby wojskowej. Twierdzi, że do stażu ubezpieczeniowego może dodać tylko służbę zasadniczą. Nie rozumiem, dlaczego urzędnicy nie chcą uwzględnić całego stażu – pisze pan Zbigniew.
Niestety, przepisy dotyczące osób, które wstąpiły do wojska przed 1999 rokiem, nie dają możliwości nie tylko sumowania emerytur, ale także otrzymania dwóch świadczeń z dwóch różnych systemów. Reforma emerytalna z 1999 roku spowodowała zmianę sposobu ustalania wysokości świadczeń. Emerytury obliczane z uwzględnieniem części socjalnej i obowiązującej kwoty bazowej zastąpiły świadczenia ustalane na podstawie kapitału zgromadzonego na koncie emerytalnym w ZUS i dalszego trwania życia. Wtedy też wprowadzono rewolucyjną zasadę, że za mundurowych mają być płacone składki przez resorty siłowe.
Sytuacja się zmieniła po blisko czterech latach. Ustawa z 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw spowodowała ponowne objęcie zaopatrzeniowym systemem emerytalnym wszystkich żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych bez względu na datę wstąpienia do służby. Oznaczało to zniesienie obowiązku ubezpieczenia społecznego tych żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy do 30 września 2003 r. byli objęci powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten dotyczył osób, które nie pozostawały w służbie 1 stycznia 1999 r., czyli w dniu wejścia w życie reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Przy czym wyjście z powszechnego systemu ubezpieczeniowego nie zlikwidowało ważnego przywileju dla tej grupy, jakim było prawo do świadczenia z każdego systemu.
Nasz czytelnik nie zalicza się jednak do tych żołnierzy, więc jego sytuacja wygląda inaczej. Z okresu aktywności zawodowej można wnosić, że rozpoczął służbę w 1966 roku. Po jej zakończeniu podjął pracę w cywilnej firmie, opłacając obowiązkowe składki emerytalne do ZUS. Ponieważ osiągnął wiek emerytalny po 2009 roku, może skorzystać z bardziej korzystnych rozwiązań, niż to miało miejsce wcześniej (osoba, która otrzymała pełną emeryturę wojskową w wysokości 75 proc. podstawy wymiaru, nie mogła jej podwyższać, jeśli opłacała składki na emeryturę z ZUS. Tym samym emerytowany żołnierz nie miał prawa do wyboru świadczenia cywilnego zamiast wojskowego). Żołnierz, który po przejściu na emeryturę mundurową przepracował 25 lat poza wojskiem, może wybrać bardziej korzystne dla siebie świadczenie emerytalne.
Kwestię zbiegu prawa do dwóch świadczeń w przypadku mundurowych regulują dwie ustawy. Zgodnie z art. 7 ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w takiej sytuacji wypłaca się to wyższe lub też wybrane przez zainteresowanego. Takie samo jest brzmienie art. 95 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przy czym ustawa emerytalna jednoznacznie wskazuje, że taki wybór jest możliwy w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy. Zainteresowany musi więc mieć prawo do emerytury cywilnej i wojskowej, aby dokonać wyboru. Najczęściej o rodzaju pobieranego świadczenia decyduje wysokość wypłaty.
Czasami jednak ważniejszy jest prestiż emerytury mundurowej. Emerytowani żołnierze mają bowiem prawo do świadczeń socjalnych, wsparcia przy zakupie artykułów sanitarnych oraz wsparcia przy otrzymaniu pomocy do uzyskania mieszkania.
Podstawa prawna
Art. 95 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.). Art. 7 ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 2015 r. poz. 900 ze zm.).
OPINIA EKSPERTA
Radosław Milczarski z centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych / Dziennik Gazeta Prawna
Przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS umożliwia ustalenie prawa do emerytury na zasadach określonych w ustawie osobom, które wstąpiły do służby przed 2 stycznia 1999 r. i mają ustalone prawo do emerytury z tytułu służby pod warunkiem, że legitymują się okresami zatrudnienia (ubezpieczenia) wymaganymi do przyznania emerytury z tej ustawy. W myśl art. 5 ust. 2a ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury z FUS oraz obliczaniu jej wysokości nie uwzględnia się okresów służby albo okresów równorzędnych lub okresów zastępczych form tej służby, jeżeli zostały one zaliczone do ustalenia prawa i wysokości świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych. W tym przypadku czytelnik ma ustalone prawo do emerytury z tytułu przebytych okresów służby wojskowej, zatem brak jest podstaw prawnych do zaliczenia okresów służby do emerytury z FUS. Przy zbiegu prawa do emerytury z FUS z prawem do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Zasada ta nie dotyczy osób, które wstąpiły do służby po 1 stycznia 1999 r. Osoby te mogą nabyć prawo do emerytury z FUS, z tytułu okresów ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz do emerytury wojskowej – z tytułu okresów służby, jeżeli spełnią warunki określone w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym – właściwej dla danego rodzaju służby.