Sama praca w szkole to za mało, żeby korzystać z przywilejów emerytalnych. Ważny jest staż ubezpieczeniowy, a także liczba lat spędzonych przy tablicy i nauczaniu dzieci
Czy do stażu można doliczyć inną pracę
Mój ojciec pracuje jako nauczyciel w szkole podstawowej. W sumie jego staż w szkole wynosi 14 lat. Wcześniej przez 13 lat pracował jako spawacz na budowie, ale stan zdrowia nie pozwolił mu na kontynuowanie zatrudnienia w tym zawodzie. Jego koledzy nauczyciele starają się o wcześniejsze emerytury na podstawie Karty nauczyciela lub występują o świadczenia kompensacyjne. Urzędnicy ZUS twierdzą, że będzie musiał pracować do 67. roku życia, bowiem nie ma prawa do wcześniejszej emerytury. Czy to prawda, że takich staży się nie sumuje?
TAK
Osoba ubiegająca się o emeryturę z racji pracy w szczególnych warunkach musi udokumentować 15-letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Jednak przepisy nie pozwalają na sumowanie okresów pracy w szczególnym charakterze jako nauczyciel z inną pracą wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Obowiązuje bowiem zasada, że urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogli wcześniej zakończyć aktywność zawodową, jeśli spełnili wszystkie wymagania określone w ustawie emerytalnej. A to oznaczało, że o wcześniejszą emeryturę może ubiegać się osoba, która osiągnęła obniżony wiek emerytalny określony dla tej konkretnej pracy, legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym w przypadku mężczyzn 25 lat oraz udokumentuje okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze wymaganym w dotychczasowych przepisach odpowiednio do rodzaju wykonywanej pracy. Dodatkowo takie osoby nie mogły przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego albo musiały złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku tego funduszu na dochody budżetu państwa, za pośrednictwem ZUS. Ale to nie koniec problemów. Nie tylko warunki stażowe musiały być spełnione do 1 stycznia 1999 r., ale wprowadzono też ograniczenia dotyczące sumowania różnych rodzajów prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Z rozporządzenia wynika, że przy ustalaniu prawa do emerytury sumuje się okresy prac wykonywanych w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, w tym również okresy pracy górniczej oraz zatrudnienia na kolei, a także pracy lub służby. W grupie prac, które można sumować, są te wykonywane w samolotach, w morskich portach handlowych oraz przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, w hutnictwie, funkcjonariuszy pożarnictwa, policji i żołnierzy zawodowych. Wykluczono jednak możliwość zaliczenia do pracy w warunkach wymienionych w wykazie A okresów wykonywania pracy nauczycieli. Tym samym ojciec naszej czytelniczki nie ma prawa do wcześniejszej emerytury, bowiem obu staży nie można dodać.
Podstawa prawna
Art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Par. 4–10 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.).
Czy każda umowa o pracę ma znaczenie
Nauczycielka języka rosyjskiego miała poważne problemy ze znalezieniem szkoły zainteresowanej nauką tego języka. Dopiero w tym roku udało się jej znaleźć pracę w szkole na jedną trzecią etatu. Czy ten okres zostanie doliczony do stażu pracy przy tablicy przy ustalaniu prawa do świadczenia kompensacyjnego?
NIE
Warunkiem nabycia prawa do świadczenia kompensacyjnego jest posiadanie co najmniej 20-letniego okresu pracy nauczycielskiej wykonywanej w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego czasu zajęć. Przy ustalaniu tego stażu nie jest więc możliwe uwzględnienie okresów pracy nauczycielskiej wykonywanej na mniejszy ułamek. Okresy takie mogą być natomiast uwzględnione przy ustalaniu 30-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Jednocześnie nauczyciel pragnący ustalić możliwy termin przejścia na emeryturę musi zwrócić uwagę, że do ogólnego stażu składkowego uprawniającego do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej nie są doliczane okresy niezdolności do pracy, za które zostało wypłacone wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne. Tak samo zostanie potraktowany urlop dla poratowania zdrowia, urlop szkoleniowy i przebywanie na urlopie na dalsze kształcenie się. Nie zwiększy stażu ubezpieczeniowego także pozostawanie w stanie nieczynnym. Przy ustalaniu 20-letniego stażu pracy nauczycielskiej nie uwzględnia się też okresów urlopu wychowawczego oraz urlopu bezpłatnego.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. nr 97, poz. 800 ze zm.).
Czy można stracić wcześniejszą emeryturę
Nauczyciel urodzony w IV kwartale 1949 r. był zatrudniony w szczególnych warunkach i zajmował się trudną młodzieżą. Z dokumentów złożonych do ZUS wynika, że do 31 grudnia 2008 roku udało mu się udowodnić dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Nie przeszedł jednak na emeryturę przed osiągnięciem 65 lat. Czy teraz otrzyma emeryturę na zasadach ogólnych jak wszyscy zatrudnieni?
TAK
Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 roku zachowali prawo do wcześniejszej emerytury bez względu na wiek, pod warunkiem spełnienia warunków stażowych do 31 grudnia 2008 r. W praktyce to oznacza, że zainteresowany tego dnia musiał mieć na koncie co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej. Natomiast osoby zatrudnione w szkolnictwie specjalnym, w zakładach poprawczych lub w schroniskach dla nieletnich zachowały prawo do wcześniejszej emerytury, pod warunkiem że do końca 2008 roku udowodniły dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze właśnie w szkolnictwie specjalnym. Problemem jest natomiast data przejścia na emeryturę. Zainteresowani pragnący mieć ustalone świadczenia na dotychczasowych zasadach musieli bowiem złożyć wniosek o przyznanie emerytury przed osiągnięciem powszedniego wieku emerytalnego właściwego dla danej osoby ze względu na datę urodzenia. Rówieśnicy naszego czytelnika musieli pracować do czasu osiągnięcia 65 lat i 8 miesięcy. Skoro jednak zainteresowany nie złożył wniosku przed ukończeniem tego wieku, obecnie ZUS ustali mu emeryturę na ogólnych zasadach i będzie to świadczenie liczone na zasadach kapitałowych.
Podstawa prawna
Art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.).
Art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
Czy sklepikarz ma prawo do emerytury nauczycielskiej
Przed 2008 rokiem byłem zatrudniony przez dziewięć lat w poprawczaku jako wychowawca. Musiałem jednak zrezygnować z pracy. Od dziesięciu lat prowadzę sklepik szkolny w wiejskim gimnazjum. Ostatnio dowiedziałem się, że nauczyciele pracujący w poprawczakach mają prawo do emerytury pomostowej. Czy mnie ono również obejmuje?
NIE
Warunkiem ubiegania się o emeryturę pomostową jest posiadanie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Gdyby ten wymóg został spełniony, czytelnik mógłby ubiegać się o wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej. Prawo do emerytury pomostowej uzyskały osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., mężczyźni, którzy ukończyli 60 lat, mając udowodnione co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oraz posiadali co najmniej 25 lat składkowych i nieskładkowych. Dodatkowo powinni zacząć wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w ustawie o emeryturach pomostowych lub w starych przepisach przed 1 stycznia 1999 roku. Innymi słowy takie uprawnienia miał zatrudniony przy pracach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.). Emeryturę pomostową może uzyskać również osoba, która po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w nowych wykazach takich prac, o ile spełniła wszystkie wymagania stażowe oraz wiekowe. I właśnie z tego powodu czytelnik nie może się ubiegać o takie świadczenie, bowiem 1 stycznia 2009 r. nie miał wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Prowadzenie sklepiku w szkole nie wpływa na prawo do emerytury pomostowej.
Podstawa prawna
Art. 4, art. 49 ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 ze zm.).
Czy nowy wychowawca będzie pracować do 67 lat
Absolwent psychologii rozpoczął w ubiegłym roku pracę w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Jego koledzy pracujący w tym miejscu od 1999 roku mają prawo do przejścia na emeryturę pomostową. Młody nauczyciel sprawdził, że jego pracodawca opłaca składki za niego na Fundusz Emerytur Pomostowych. Czy mimo to ze względu na datę rozpoczęcia pracy nie będzie miał prawa do emerytury pomostowej?
TAK
Prawo do emerytury pomostowej mają tylko osoby, które rozpoczęły pracę zawodową na stanowiskach uprawniających obecnie do emerytur pomostowych przed 1 stycznia 1999 r. Nie ma przy tym znaczenia, czy płatnik odprowadza z tego tytułu składki na Fundusz Emerytur Pomostowych.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 ze zm.).
