Była żona ma prawo do renty rodzinnej, jeśli zmarły mąż do dnia swojej śmierci udzielał jej dobrowolnie wsparcia finansowego.
W 1976 r. zainteresowana wzięła ślub. W 2002 r. małżonkowie zgodnie uznali, że ich związek nie ma dalszej przyszłości. To stało się podstawą do zawarcia ugody, na podstawie której mąż wypłacał swojej żonie 200 zł każdego miesiąca. W 2009 r. sąd orzekł rozwód bez orzekania o winie.
– W czasie rozwodu małżonkowie nie występowali o ustalenie zasad wypłacania alimentów, bowiem były małżonek bez wezwania każdego miesiąca płacił ustaloną wcześniej kwotę – wyjaśnia Maria Supeł, radca prawny reprezentująca skarżącą.
Sprawa się skomplikowała po śmierci byłego męża. Zainteresowana złożyła do ZUS wniosek o przyznanie renty rodzinnej na podstawie art. 70 ust. 3 ustawy 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.). Zgodnie z nim prawo do takiego świadczenia ma małżonka rozwiedziona lub wdowa, która nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej. Przy czym zainteresowana w dniu śmierci męża musiała mieć prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. ZUS po zbadaniu sprawy odmówił prawa do renty.
– Zainteresowana po rozwodzie nie zawarła nowej ugody z mężem – zauważyła Jolanta Lesisz, radca prawny reprezentująca ZUS. – Natomiast środki przekazywane byłej żonie mogły być przeznaczane na utrzymanie mieszkania, bowiem byli małżonkowie mieszkali pod jednym dachem.
Rozwódka odwołała się do sądu. Zarówno sąd I, jak i II instancji przyznał rację ZUS. Zainteresowana złożyła kasację do Sądu Najwyższego, który uchylił zaskarżony wyrok, kierując sprawę do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem sędziów przy ocenie tej sprawy należy uwzględnić wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2014 r. (sygn. akt SK 61/13). Zgodnie z nim ustawodawca nie powinien przymuszać stron do występowania na drogę sądową. Jeśli były małżonek płacił żonie alimenty na podstawie wcześniejszego porozumienia, dalsze wypłacanie środków można uznać za kontynuację łożenia na rodzinę. Tym samym zainteresowana ma prawo do świadczenia z ZUS.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2014 r. sygn. akt III UK 54/14.