Sąd miejsca zamieszkania osoby ubezpieczonej, która pracowała w innym państwie (m.in. należącym do UE), rozpozna jego odwołanie od decyzji ZUS. To znacznie ułatwi mu załatwienie sprawy, bo jeśli mieszka na przykład w Gdańsku, to nie będzie musiał jechać na rozprawę aż do sądu szczecińskiego, w którego okręgu znajduje się oddział ZUS, który wydał decyzję.
Tak wynika z uchwały, jaką podjął Sąd Najwyższy w sprawie ubezpieczonego, który mieszkał w Gdańsku, i do tamtejszego ZUS złożył wniosek o przyznanie mu emerytury z uwzględnieniem stażu pracy w Norwegii. Gdańsk przesłał wniosek do Szczecina, bo z zarządzenia prezesa ZUS wynika, iż sprawy o emeryturę osób, które pracowały m.in. w Norwegii, są rozpoznawane przez oddział szczeciński. Ta jednostka nie przyznała emerytury zainteresowanemu. Ten odwołał się od decyzji ZUS. Sprawa trafiła do sądu szczecińskiego.
Sędziowie powzięli wątpliwość, kto powinien rozpoznawać odwołanie: sąd szczeciński (czyli oni), czy też sąd gdański. Zadali pytanie prawne Sądowi Najwyższemu: czy w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego o przyznaniu (odmowie przyznania) prawa do świadczenia emerytalnego lub rentowego – z uwzględnieniem postanowień rozporządzeń wspólnotowych – właściwy miejscowo jest sąd miejsca siedziby organu rentowego (art. 461 par. 22 k.p.c.), czy sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania odwołujący się od decyzji organu (art. 461 par. 1 k.p.c.).
Wątpliwość sądu szczecińskiego wzięła się stąd, że w sprawach, w których nie można określić właściwości sądu, jak również w których ubezpieczony zamieszkały w Polsce otrzymuje świadczenie z ZUS, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę organ rentowy.
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, z której wynika, że właściwy jest sąd miejsca zamieszkania ubezpieczonego. O takim rozstrzygnięciu przesądza literalna treść art. 461 par. 2 k.p.c.
Zdaniem Zbigniewa Hajna, sędziego sprawozdawcy SN, w omawianym przypadku nie ma żadnych przesłanek za odejściem od literalnego brzmienia art. 461 par. 2 k.p.c. Określa on, który sąd jest właściwy w sytuacji, kiedy ubezpieczony już otrzymuje świadczenie z ZUS, a przecież zainteresowany w podjętej sprawie dopiero starał się o świadczenie.
Co prawda prezes ZUS swoim zarządzeniem określił właściwość zakładu do rozpoznawania spraw o przyznanie emerytury osobom, które pracowały w państwach unijnych. Jego zarządzenie nie dotyczy jednak właściwości sądów.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sąd Najwyższego z 13 lipca 2012 roku, sygn. akt III UZP 2/12.