Wśród najważniejszych reform znajduje się wprowadzenie systemu kaucyjnego na opakowania wielokrotnego użytku oraz rozszerzenie zakresu segregacji śmieci, które mają na celu zwiększenie poziomu recyklingu i ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska. Zmiany te wynikają m.in. z wymogów unijnych i dążenia do bardziej zrównoważonego zarządzania odpadami na poziomie lokalnym i krajowym.

Od 2026 roku nowe obowiązki w segregacji odpadów dotkną bezpośrednio każdego mieszkańca. Oznacza to konieczność dostosowania codziennych nawyków dotyczących wyrzucania śmieci, a także zwiększenie świadomości na temat nowych zasad zwrotu opakowań i odpowiedzialności producentów za ich dalsze przetwarzanie. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jakie zmiany wchodzą w życie, na co zwracać uwagę i jak najlepiej przygotować się do nowych obowiązków, aby proces segregacji był prostszy i bardziej efektywny.

Selektywna zbiórka odpadów — najważniejsze zmiany prawne od 2025 r.

Od początku 2025 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy dotyczące selektywnej zbiórki odpadów budowlanych i rozbiórkowych (BiR). Firmy wykonujące prace budowlane muszą teraz segregować odpady na co najmniej sześć frakcji lub przekazywać je do specjalistycznego sortowania, co ma na celu zwiększenie odzysku surowców i ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska. Dodatkowo, wszyscy przedsiębiorcy generujący odpady niebezpieczne muszą je ewidencjonować w systemie BDO (Baza Danych Odpadowych), a roczne opłaty za wpis zostały znacząco podniesione, co ma zmobilizować do bardziej odpowiedzialnego gospodarowania odpadami.

Kolejną ważną zmianą jest wprowadzenie obowiązkowej selektywnej zbiórki tekstyliów na poziomie gmin. Od 2025 roku odpady tekstylne nie mogą być wyrzucane razem z odpadami zmieszanymi, lecz muszą trafiać do osobnych pojemników lub punktów zbiórki. Celem tych zmian jest zmniejszenie ilości odpadów tekstylnych trafiających na wysypiska oraz promowanie ich ponownego wykorzystania i recyklingu. Te nowe regulacje wymagają od mieszkańców większej uwagi podczas segregacji, ale też dają szansę na bardziej ekologiczne zarządzanie odpadami w ich najbliższym otoczeniu.

Segregacja odpadów — jakie zmiany planowane są na 2026 rok i co czeka mieszkańców?

Jedną z najważniejszych nowości, które wejdą w życie od 2026 roku, będzie system kaucyjny na opakowania wielokrotnego użytku, zwany ROP (Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta). System ten obejmie m.in. butelki PET, puszki aluminiowe oraz szklane opakowania wielokrotnego użytku. Każde takie opakowanie będzie objęte kaucją, którą konsument zapłaci przy zakupie, a następnie będzie mógł odzyskać, zwracając puste opakowanie do specjalnych punktów lub automatów zwrotnych. Celem jest ograniczenie liczby odpadów plastikowych i szklanych, a także zwiększenie ich recyklingu i ponownego wykorzystania.

Drugą kluczową zmianą jest rozszerzenie odpowiedzialności producentów opakowań, którzy od 2026 roku będą musieli ponosić koszty związane z gospodarowaniem tymi odpadami. W praktyce oznacza to, że opłaty opakowaniowe przekazywane przez firmy staną się źródłem finansowania systemu zbiórki, transportu i przetwarzania odpadów opakowaniowych. Dla mieszkańców oznacza to konieczność dostosowania się do nowych zasad segregacji i aktywne uczestnictwo w zwrocie opakowań, co może wpłynąć na ich codzienne nawyki związane z gospodarowaniem odpadami.

Zadania samorządów. Jak przygotować mieszkańców do segregacji odpadów?

Samorządy mają kluczową rolę w przygotowaniu mieszkańców do nadchodzących zmian w segregacji odpadów. Jednym z ich zadań jest rozbudowa i dostosowanie infrastruktury. Przede wszystkim chodzi o wprowadzenie większej liczby punktów selektywnej zbiórki, PSZOK-ów (Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych) oraz automatów zwrotnych na opakowania objęte systemem kaucyjnym. Dzięki temu mieszkańcy będą mieli łatwy dostęp do miejsc, w których mogą prawidłowo oddać odpady i odzyskać kaucję, co ułatwi wdrożenie nowych zasad i zmniejszy ryzyko pomyłek w segregacji.