W ubiegłym tygodniu w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 1852). Oznacza to, że nowe przepisy przyjęte uprzednio przez Sejm i Senat i podpisane przez prezydenta zyskały także notyfikację ze strony Komisji Europejskiej.

Choć system zwrotnych opłat za butelki szklane do pojemności 1,5 l, metalowe puszki o pojemności do 1 l i plastikowe butelki nie większe niż 3 l zacznie obowiązywać dopiero od stycznia 2025 r., to producenci opakowań oraz sklepy wielkopowierzchniowe już dziś muszą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu.

W pierwszej kolejności należy wyznaczyć operatorów systemu kaucyjnego, tzn. specjalne podmioty, które będą odpowiedzialne za pośredniczenie pomiędzy producentami a sklepami. W odróżnieniu od innych krajów europejskich w Polsce zdecydowano się na model zakładający funkcjonowanie wielu operatorów, to znaczy, że konieczne będzie także zawarcie umów pomiędzy poszczególnymi podmiotami. Dodatkowo sklepy o powierzchni powyżej 200 mkw. zostały objęte obowiązkiem rejestracji, to samo dotyczy producentów opakowań. Punkty handlowe mniejsze niż 200 mkw. będą mogły dołączyć do systemu dobrowolnie.

Dużym wyzwaniem może być stworzenie odpowiedniej infrastruktury technicznej wykorzystywanej do zwrotu butelek i puszek w sklepach. Eksperci wskazują, że istnieją dwa podstawowe warianty: zbiórka automatyczna albo manualna.

– Mniejsze sklepy z mniejszą liczbą zwrotów będą przyjmować kwalifikujące się pojemniki manualnie, dlatego inwestycja jest minimalna, tj. niewielki pojemnik zbiorczy i worki. Z kolei większe placówki mogą zdecydować się na zakup sprzętu dostosowanego do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości powierzchniowych. W zależności od wybranego recyklomatu może on zbierać od 1000 do 3000 opakowań na godzinę – mówi Konrad Robak, country manager w TOMRA Collection Polska.

Jak wynika z danych TOMRA, część sieci handlowych jeszcze przed uchwaleniem regulacji dotyczących systemu kaucyjnego uruchomiła programy pilotażowe i zaczęła gromadzić opakowania za pomocą np. butelkomatów. Nie oznacza to jednak, że nie brakuje obaw co do sprostania wymogom dotyczących zbiórek. Zgodnie z wytycznymi UE już w 2025 r. producenci butelek PET będą musieli osiągnąć poziom 77 proc. odzyskanego recyklatu.

– W praktyce widzimy, że proces dojrzewania systemu kaucyjnego może trwać od 2 do 3 lat po oficjalnym starcie. To okres, w którym procesy oraz aspekty związane z działaniem systemu są dopracowywane – wyjaśnia Anna Sapota, wiceprezes ds. public affairs dla Europy Północno-Wschodniej w grupie TOMRA. ©℗