W wielu gminach, twierdzą kontrolerzy NIK, stawka dotacji jest wyliczana błędnie i to najczęściej na niekorzyść przedszkola. Wykazała to kontrola sześciu placówek w województwie pomorskim, ale zdaniem Stowarzyszenia Przedszkoli Niepublicznych to nagminna praktyka w całej Polsce.
Zasada jest teoretycznie prosta: dziecko w placówce prywatnej dostaje 75 proc. tego, co idzie za przedszkolakiem w systemie publicznym. Sęk w tym, że samorządy wyliczają tę stawkę w tajemniczy sposób, który – jak wyszło na jaw podczas kontroli – nie zawsze jest przejrzysty.
Jak na nowych zasadach można założyć przedszkole za środki UE

Zobacz również
Żeby naliczyć stawkę, gmina najpierw wylicza, ile wydają przedszkola publiczne na dzieci, jednak często aby zaoszczędzić – z tych wydatków wyłącza np. koszty żywności i funkcjonowania kuchni. Jak skrupulatnie wyliczyła NIK, właśnie z tych powodów doszło do zaniżania od 21 do 44 proc. kwot, które szły na przedszkolaków w placówkach prywatnych. W sumie samorządom udało się zaoszczędzić 5,5 mln zł tylko w sześciu kontrolowanych przedszkolach. Inny przykład oszczędności to przekazywanie pieniędzy na planowaną, a nie faktyczną liczbę podopiecznych, która najczęściej jest wyższa od pierwotnej. To przykład tylko z kilku przedszkoli, ale walka o prawidłowe dotacje toczy się w całej Polsce, a często kończy się w sądzie. Tak było w Szepietowie – tam gmina nie dawała pieniędzy na dzieci dwuipółletnie, choć zgodnie z prawem to wiek, od którego oficjalnie może się rozpocząć edukacja przedszkolna.
Dopiero wyrok sądu wojewódzkiego w Białymstoku zmusił gminę, by zaczęła prawidłowo naliczać dotację. – Odzyskaliśmy pieniądze i już teraz mamy finansowanie także za najmłodszych – mówi Sebastian Zaręba z przedszkola Kubuś Puchatek. Wiek dziecka, od którego jest naliczana dotacja, jest punktem zapalnym w wielu gminach. Są jednak pozytywne przykłady – niektóre samorządy dotują także te dzieci poniżej 2,5 roku życia. Tak było w Kościerzynie – burmistrz uzasadniał, że to jedyna placówka w mieście, która prowadzi usługi dla tej grupy dzieci.
Przedszkola niepubliczne walczą nie tylko o przejrzyste zasady naliczania, ale także o to, by dotacja była 100-procentowa. Jak tłumaczą, zdarza się, że w gminie są tylko prywatne placówki. A gminie nie opłaca się zakładać przedszkola, bo wtedy musiałaby za każde dziecko płacić więcej.
Jednak wszystko wskazuje, że walka ta jest przegrana, najprawdopodobniej od stycznia przyszłego roku dotacja będzie i tak niższa – tym razem po równo dla wszystkich prywatnych przedszkoli. Zgodnie z projektem Ministerstwa Finansów stawka podstawowa będzie pomniejszona m.in. o opłaty za wyżywienie czy dodatkowe opłaty rodziców za pobyt dziecka w przedszkolu.