Subskrybuj nas na Youtube
PROBLEM: Dyrektorzy szkół i organy prowadzące będą mieli twardy orzech do zgryzienia. Na kwiecień przypada bowiem termin na opracowanie arkusza organizacyjnego szkoły, który ma decydujące znaczenie, m.in. jeśli chodzi o zatrudnienie nauczycieli w chwili rozpoczęcia wygaszania gimnazjów. Ewentualne zwolnienia zgodnie z przepisami muszą zaś nastąpić już w maju. Sęk w tym, że nie wiadomo, jakie przepisy powinny być w tym zakresie stosowane i jak planować nowy rok szkolny. Ministerstwo Edukacji Narodowej proponuje już teraz stosować regulacje, które wejdą w życie dopiero we wrześniu. Eksperci twierdzą, że taka wykładnia jest niekonstytucyjna. Wiele wskazuje jednak na to, że mimo poważnych wątpliwości prawnych samorządy będą działać tak, jak chce resort. Aby naprawić błąd, trzeba by zmienić ustawę. Ale na to nie ma już czasu.
Arkusz organizacji szkoły na dany rok szkolny określa m.in. liczbę pracowników placówki, oddziałów poszczególnych klas, uczniów w poszczególnych oddziałach i tygodniowy wymiar godzin zajęć obowiązkowych i dodatkowych. Przepisy powinny wyraźnie określać terminy opracowywania, opiniowania i zatwierdzania tego dokumentu. Tak jednak nie jest w przypadku arkusza na nowy rok szkolny 2017/2018, który powinien być przygotowywany już teraz. Dlaczego?
Po pierwsze, Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowując w ekspresowym tempie reformę oświaty, zapomniało o uregulowaniu harmonogramu ustalania arkusza na rok szkolny 2017/2018 w przepisach, które mają za zadanie wdrożenie reformy, czyli w ustawie z 16 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60; dalej: przepisy wprowadzające).
Po drugie, regulacje dotyczące przygotowywania arkuszy znalazły się wprawdzie w podstawowej ustawie regulującej nowy ustrój szkolny, tj. w ustawie z 16 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59; dalej: prawo oświatowe), ale... wchodzą one w życie dopiero 1 września 2017 r. Wraz z nią zacznie też obowiązywać rozporządzenie wydane na podstawie art. 111 ustawy, który to przepis ustala kompetencję dla ministra edukacji narodowej do wydania aktu wykonawczego regulującego m.in. harmonogram ustalania arkuszy organizacyjnych. Z przyczyn oczywistych – z uwagi na datę wejścia w życie ustawy – rozporządzenie to nie może zacząć obowiązywać wcześniej niż przepis zawierający delegację ustawową do jego wydania. Nowy akt wykonawczy, czyli rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, 17 marca 2017 r. został podpisany przez Annę Zalewską, minister edukacji narodowej (dalej: rozporządzenie z 17 marca 2017 r.). Akt ten opublikowano w Dzienniku Ustaw 27 marca 2017 r. pod poz. 649. Do końca sierpnia nie będzie on jednak obowiązującym prawem.
Według jakiej procedury należy więc obecnie postępować? Dyrektorzy szkół i samorządy mogą czuć się zagubieni. Tym bardziej że ze strony https://reformaedukacji.men.gov.pl zniknął dotychczasowy harmonogram ustalania arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2017/2018. Był on opracowany na podstawie par. 23 projektu rozporządzenia z 17 marca 2017 r., który ostatecznie się w nim jednak nie znalazł. Nowe wskazówki postępowania na stronie MEN się jednak nie znalazły. [ramka 1]
Prawo nie może działać wstecz...
Paragraf 23 projektu rozporządzenia z 17 marca 2017 r. określał zasady uzgadniania projektu arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2017/2018. Niektóre czynności w tym zakresie były przewidziane już na kwiecień 2017 r. I właśnie z uwagi na to, że rozporządzenie wchodzi w życie 1 września 2017 r., był on powszechnie krytykowany. MEN długo odrzucało zarzuty wobec tego przepisu, tłumacząc, że art. 307 ust. 2 prawa oświatowego umożliwia podjęcie jeszcze w bieżącym roku szkolnym działań dotyczących roku szkolnego 2017/2018 i następnych lat szkolnych w oparciu o nowe przepisy oświatowe. Ostatecznie jednak przepis ten został wykreślony z rozporządzenia.
Zdaniem dr. hab. Mateusza Pilicha, autora komentarza do ustawy o systemie oświaty, słusznie rozporządzenie z 17 marca 2017 r. nie zawiera przepisów dotyczących arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018. W jego ocenie w państwie prawnym (art. 2 konstytucji) przepis zasadniczo nie powinien działać wstecz, a tak niewątpliwie byłoby, gdyby MEN, wydając rozporządzenie, uregulowało sytuację prawną adresatów rozporządzenia przed jego wejściem w życie.
– Zresztą rozporządzenie w tym zakresie nie mogłoby określać również wcześniejszej daty swojego wejścia w życie, nie jest bowiem dopuszczalne – z uwagi na zasadę nieretroakcji, czyli zakaz działania prawa wstecz, a także hierarchiczną podległość rozporządzenia ustawie – wydanie go z mocą obowiązującą wcześniejszą niż data wejścia w życie delegacji do wydania aktu. Byłoby to działanie, które nie zostało podjęte na podstawie „upoważnienia zawartego w ustawie” w rozumieniu art. 92 ust. 1 konstytucji. Dobrze więc, że taki przepis nie znalazł się w rozporządzeniu – uważa Mateusz Pilich.
Eksperci są zgodni co do tego, że uregulowanie harmonogramu uzgadniania arkusza na rok 2017/2018 w rozporządzeniu wykonawczym do art. 111 prawa oświatowego nie może być uzasadnione art. 307 przepisów wprowadzających. W myśl tej regulacji czynności podejmowane na rok szkolny 2017/2018 i następne lata szkolne, dotyczące m.in. organizowania i prowadzenia kształcenia w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty oraz realizowania zadań oświatowych w tych latach szkolnych, są podejmowane zgodnie z przepisami prawa oświatowego oraz ustaw: z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm.) i z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1934 ze zm.) – w nowym brzmieniu oraz wydanymi na podstawie tych ustaw, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Zdaniem Mateusza Pilicha art. 307 przepisów wprowadzających nie zmienia oceny, że harmonogram uzgadniania projektu arkusza na rok szkolny 2017/208 nie może być ustalony w rozporządzeniu, które wejdzie w życie 1 września 2017 r.
Wtóruje mu dr Patryk Kuzior, ekspert z zakresu prawa oświatowego, który uważa, że przepisu tego nie można stosować w taki sposób, by podejmować działania podważające fundamenty systemu prawa. - Przyjęcie odmiennego stanowiska jest równoznaczne z zagrożeniem bezpieczeństwa prawnego, gdyż niejasny art. 307 ust. 2 przepisów wprowadzających przesądzałby de facto o tym, że adresaci norm prawnych musieliby je odczytywać z regulacji, które wyraźnie wskazują, iż będą obowiązywać dopiero w przyszłości – przekonuje.
...chyba że tak zarządzi resort
Mimo że ostatecznie rozporządzenie z 17 marca 2017 r. nie zawiera kontrowersyjnego par. 23, MEN obstaje przy tym, że do arkusza organizacyjnego należy stosować regulacje tego aktu. Według stanowiska, które otrzymaliśmy od resortu: „Rozporządzenie MEN z 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli dotyczy też arkusza na rok szkolny 2017/2018, również w kontekście opiniowania. W par. 17 tego rozporządzenia wskazano terminy opiniowania arkusza i dotyczą one również roku szkolnego 2017/2018”.
Na przedstawionej opinii eksperci nie pozostawiają suchej nitki.
– Ze stanowiskiem MEN absolutnie nie mogę się zgodzić – stwierdza Mateusz Pilich. I dodaje, że ministerstwo pomija oczywisty fakt, że obecnie w systemie prawnym nie ma normy, na którą się powołuje. – Nie można wymagać od adresatów norm prawnych, aby wyprzedzali prawodawcę i dostosowywali się w biegu do przepisów, które wprawdzie za chwilę będą opublikowane, ale jednak nie weszły jeszcze w życie i nie wejdą przed 1 września. Obawiam się, że stanowisko ministerstwa jest nie do obrony w świetle – jednak ciągle obowiązującej – konstytucji – dodaje.
Podobnego zdania jest Aleksandra Błaszczyńska, radca prawny z Kancelarii Chałas i Wspólnicy. Jej zdaniem problematyczna jest kwestia zastosowania par. 17 rozporządzenia z 17 marca 2017 r.
– Artykuł ten dotyczy przygotowania roku szkolnego w kontekście opracowania najważniejszego dokumentu organizacyjnego szkoły oraz przedszkola, jakim jest arkusz organizacji. Z uwagi na swój przygotowawczy względem danego roku szkolnego charakter procedura dotycząca tworzenia i opiniowania arkusza organizacji powinna być przeprowadzona w kwietniu – maju roku kalendarzowego, w którym rozpoczyna się dany rok szkolny – wyjaśnia prawniczka. I dodaje, że zgodnie ze stanowiskiem MEN opiniowanie arkusza przez organizacje związkowe oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny, a następnie zatwierdzenie tego dokumentu przez organ prowadzący miałoby się odbyć na podstawie przepisów, które jeszcze nie weszły w życie.
– Sytuacja taka jest prawnie niedopuszczalna – podkreśla mec. Błaszczyńska. Zauważa przy tym, że podmioty uczestniczące w procedurze działają w sferze prawa publicznego, na gruncie którego obowiązuje zasada, że co nie jest prawnie dozwolone, jest zakazane. - Ujęta tak zasada legalizmu powoduje, że nie jest możliwe „grzecznościowe” wykonanie procedury związanej z arkuszami organizacji, prowadziłoby to bowiem samo w sobie do złamania prawa. Jest to zatem bardzo poważna wada prawna przygotowanej reformy – konkluduje.
Rozporządzenie z 2001 roku
Wobec powyższych wątpliwości eksperci radzą, by dyrektorzy szkół i organy prowadzące w zakresie trybu uzgadniania arkusza organizacyjnego stosowali dotychczasowe regulacje. Zdaniem Mateusza Pilicha, skoro w art. 307 przepisów wprowadzających jest mowa m.in. o przepisach „ustawy zmienianej w art. 15” (tzn. ustawy o systemie oświaty), to przyjmując prokonstytucyjną wykładnię tego przepisu, należy uznać, że arkusze na przyszły rok szkolny przygotowuje się i uzgadnia jeszcze na podstawie rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz. 624 ze zm.; dalej: rozporządzenie z 21 maja 2001 r.). [ramki 2 i 3]
Co ważne, ustalenie, że w roku szkolnym 2017/2018 należy stosować regulacje rozporządzenia z 21 maja 2001 r., też nie jest bez wad.
– Od 1 września 2017 r., tj. od dnia wejścia w życie rozporządzenia z 17 marca 2017 r., przygotowany na podstawie poprzednich przepisów arkusz organizacji byłby niezgodny z prawem. Abstrahując już od tego, że nie przystawałby w ogóle do organizacji oświaty po reformie – zauważa Aleksandra Błaszczyńska. Jej zdaniem podejmowanie takich działań, mimo obowiązku prawnego, jest zatem pozbawione racjonalności i celu. - 1 września 2017 r. wraz z wejściem w życie nowego rozporządzenia organy szkoły musiałyby natychmiast sporządzić nowy arkusz organizacji – tłumaczy mecenas. I dodaje, że arkusz ten z konieczności musiałby być niezgodny z prawem z uwagi na brak przeprowadzenia pełnej procedury albo jego wprowadzenie byłoby znacznie opóźnione z uwagi na konieczność zaopiniowania i zatwierdzenia przez organ prowadzący.
Każdy wybór dotyczący procedury uzgadniania arkusza organizacyjnego jest więc obarczony wadami. Jak zauważa Patryk Kuzior, nic nie stało na przeszkodzie, by ustawodawca, uchwalając przepisy wprowadzające, przesądził o wcześniejszym wejściu w życie art. 110 i 111 prawa oświatowego. - Nawet jeśli nie zrobił tego na skutek błędu, to drogą do ewentualnej naprawy przepisów jest procedura ustawowa, a nie interpretacja przez organy stosujące prawo – dodaje prawnik.
Wydaje się, że w świetle przedstawionych opinii ekspertów niezbędna jest pilna nowelizacja przepisów wprowadzających. Bez tego każde łatanie luki prawnej będzie obarczone zarzutem działania niezgodnego z prawem.
Pączkujące problemy
Wybór właściwego sposobu postępowania ma też kolejne konsekwencje praktyczne. Trzeba wziąć bowiem pod uwagę, że arkusz organizacyjny ma zasadnicze znaczenie w procedurze związanej z redukcją zatrudnienia, a tym samym zastosowanie niewłaściwych przepisów może odbić się dyrektorom i samorządom czkawką w przypadku zakwestionowania zwolnień przed sądem. [ramka 4]
Zagwozdkę będą miały też organy prowadzące. W praktyce na dany rok szkolny samorząd wydaje wytyczne w sprawie arkusza organizacyjnego, przyjmując w nim m.in. standardy zatrudnienia w podległych placówkach. Dookreśla także tryb i terminy jego uzgadniania. Przyjęcie odpowiedniej podstawy prawnej dla wytycznych stoi więc obecnie pod znakiem zapytania.
RAMKA 1. Ministerstwo potwierdza zwolnienia bez konsultacji związkowych
O wątpliwościach związanych z procedurą dokonywania zwolnień nauczycieli oraz o możliwych problemach dyrektorów przy przygotowywaniu nowego roku szkolnego z uwagi na niejednoznaczne przepisy o arkuszach organizacyjnych pisaliśmy w ostatnim numerze Tygodnika Gazeta Prawna.
Analizowaliśmy wówczas m.in. art. 225 przepisów wprowadzających, który przewiduje, że nauczyciela gimnazjum prowadzonego przez jednostkę samorządu terytorialnego, zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony, którego dalsze zatrudnienie w gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018 lub 2018/2019 nie jest możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, przenosi się w stan nieczynny z 1 września odpowiednio 2017 r. lub 2018 r. albo rozwiązuje się z nim stosunek pracy, jeżeli nauczyciel nie wyrazi zgody na przeniesienie w stan nieczynny.
PYTANIE DPG: Czy przed przeniesieniem w stan nieczynny lub zwolnieniem nauczycieli w związku z wygaszaniem gimnazjów dyrektor szkoły powinien dokonać konsultacji tej decyzji ze związkami zawodowymi (art. 38 kodeksu pracy)? W którym momencie powinno to nastąpić?
ODPOWIEDŹ MEN Z 23 MARCA 2017 R.: Przepis zawarty w art. 225 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe nie przewiduje konieczności konsultacji ze związkami zawodowymi zamiaru przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny bądź rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy w trybie tego przepisu.
RAMKA 2. Kiedy stare przepisy przestają obowiązywać
Rozstrzygnięcia wymaga również to, czy rozporządzenie z 21 maja 2001 r. ciągle jeszcze pozostaje w mocy. Jak zauważa Aleksandra Błaszczyńska, zasada ogólna stanowi, że akt wykonawczy obowiązuje tak długo, jak długo nie wejdzie w życie zmiana przepisu ustawy upoważniającego do jego wydania – w takim przypadku rozporządzenie jest „uznane za uchylone” (choćby żaden przepis nie dokonywał takiego uchylenia wprost). Rozporządzenie obowiązuje nadal na gruncie nowej ustawy, jeśli nie jest z nią sprzeczne, a ponadto przepisy przejściowe wprost przewidują przedłużenie obowiązywania dotychczasowego rozporządzenia do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych. I dodaje, że art. 368 przepisów wprowadzających (który wszedł w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy) wskazuje, iż dotychczasowe przepisy wykonawcze dotyczące ramowych statutów placówek publicznych zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych.
– Wykładnia tego przepisu przejściowego może jednak nastręczać problemów – zauważa prawniczka. - Interpretując go a contrario, można dojść do dwojakich wniosków. Pierwszy to taki, że wszystkie niewymienione w nim przepisy wykonawcze tracą swą moc z datą wejścia w życie przepisu przejściowego. Drugi sposób rozumienia, jak się wydaje, bardziej prawidłowy, jest taki, że na zasadach ogólnych dotychczasowe przepisy wykonawcze obowiązują do czasu wejścia w życie zmiany przepisu upoważniającego do ich wydania (do 31 sierpnia 2017 r.), a niektóre z nich, wymienione w art. 368, mogą obowiązywać po tej dacie, do czasu wydania nowych przepisów je zastępujących – wyjaśnia.
– W takim przypadku rozporządzenie MEN z 21 maja 2001 r. obowiązywałoby nadal w całości do 31 sierpnia 2017 r. Dotyczyłoby to zatem również zapisów o arkuszu organizacji, a co za tym idzie, obowiązku jego sporządzenia i zatwierdzenia na dotychczasowych zasadach – podsumowuje Aleksandra Błaszczyńska.
RAMKA 3. Różnice w regulacjach
Dotychczasowe i nowe regulacje rozporządzeń dotyczących arkusza organizacyjnego znacznie różnią się w zakresie terminarza uzgodnień tego dokumentu. Rozporządzenie z 17 marca 2017 r. przewiduje m.in. obowiązek opiniowania projektu arkusza z zakładowymi organizacjami związkowymi i kuratorem oświaty. Takiego wymogu zaś nie przewiduje natomiast rozporządzenie z 21 maja 2001 r.
To ostatnie zostało wydane na podstawie ustawy o systemie oświaty. Procedura opracowywania arkusza organizacyjnego została określona w załączniku nr 2 do tego rozporządzenia. Zgodnie z jego par. 10 ust. 1 szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji szkoły opracowany przez dyrektora szkoły, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania – do 30 kwietnia każdego roku. Arkusz organizacji szkoły zatwierdza organ prowadzący szkołę do 30 maja danego roku.
Sytuacja ta się zmieni 1 września 2017 r. Tego dnia bowiem wchodzi w życie art. 110 prawa oświatowego, zgodnie z którym arkusz organizacji szkoły opracowuje dyrektor (uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 3 tej ustawy) po zasięgnięciu opinii reprezentatywnych organizacji związkowych (ust. 2). Arkusz organizacji szkoły zatwierdza organ prowadzący po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny (ust. 3). Na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły dyrektor, z uwzględnieniem zasad ochrony zdrowia i higieny pracy, ustala tygodniowy rozkład zajęć określający organizację zajęć edukacyjnych (ust. 4).
Dodatkowo należy zauważyć, że w myśl art. 323 przepisów wprowadzających w przypadku szkoły, do której 1 września – odpowiednio – 2017 r., 2018 r. albo 2019 r. zostanie włączone gimnazjum, arkusz organizacji szkoły odpowiednio na dany rok szkolny opracowuje dyrektor tej szkoły we współpracy z dyrektorem dotychczasowego gimnazjum.
RAMKA 4. Arkusz organizacyjny decyduje o zwolnieniu nauczyciela
Znaczenie arkusza organizacyjnego było przedmiotem wielu orzeczeń Sądu Najwyższego. W wyroku z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt III PK 51/14) SN wskazał, że jest on podstawowym dokumentem organizacyjnym szkoły, w którym dyrektor określa szczegółową organizację nauczania w danym roku szkolnym z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania. Zamieszcza się w nim m.in.: liczbę pracowników szkoły, w tym zajmujących stanowiska kierownicze, i ogólną liczbę godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę. W wyroku z 4 października 2013 r. (sygn. akt I PK 85/13) SN wskazał, że opracowując arkusz organizacyjny, dyrektor uwzględnia zasady i wytyczne organu prowadzącego w danym roku szkolnym. Z kolei w szkolnym planie nauczania muszą być ujęte wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne, a także zajęcia z religii, etyki, wychowania do życia w rodzinie i dodatkowe zajęcia edukacyjne, które zapewniają pełną realizację podstawy programowej. Dyrektor uwzględnia analizy dotyczące naboru do szkoły i liczby oddziałów klas oraz dane na temat tygodniowej liczby godzin pracy dydaktyczno-wychowawczej. Konieczne jest też uwzględnienie danych dotyczących etatów pracowników administracji i obsługi oraz stosowanie przepisów aktów prawnych związanych z organizacją kształcenia. Arkusz organizacyjny jest więc istotnym dokumentem urzędowym (którego treść reguluje prawo oświatowe) wyznaczającym sposób funkcjonowania szkoły w danym roku szkolnym.
W wyroku z 6 marca 2013 r. (sygn. akt I PK 221/13) SN stwierdził wprost, że arkusz organizacyjny jest dokumentem sporządzanym na podstawie planu nauczania, z którego wprost wynika liczba godzin do przydzielenia zatrudnionym w szkole nauczycielom. Dlatego ma on podstawowe znaczenie nie tylko dla organizacji zajęć w szkole, lecz także liczby zatrudnionych nauczycieli. To właśnie z arkusza wynika, czy nastąpiła zmiana planu nauczania, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty nauczyciela, a więc taka, której skutkiem jest niemożność zatrudniania określonych nauczycieli w pełnym wymiarze zajęć. Decydujące znaczenie ma zatem formalna zmiana planu nauczania (wynikająca z porównania arkuszy organizacyjnych za poprzedni i dany rok), bo z niej wynika liczba godzin finansowanych przez organ prowadzący szkołę, które można rozdzielić między zatrudnionych w szkole nauczycieli. Dlatego sądy pracy szczegółowo analizują arkusz pod względem zasadności wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela (por. np. wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 15 grudnia 2016 r., sygn. akt IV Pa 39/16).
OPINIA EKSPERTA
/>
Rozporządzenie na gruncie konstytucji ma charakter aktu prawnego wykonawczego – nie ma bytu samodzielnego, lecz służy wykonaniu ustawy i jest wydawane na podstawie zawartego w niej upoważnienia. Uprawnienie do wydania rozporządzenia po ogłoszeniu aktu prawnego upoważniającego do jego wydania, a przed wejściem w życie tego aktu, wynika wprost z rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 283). Warunkiem jego wydania jest jednak to, aby termin wejścia w życie rozporządzenia był nie wcześniejszy niż dzień wejścia w życie ustawy upoważniającej do jego wydania. Jako że konstytucja wskazuje, iż musi istnieć upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia, zaistniała w praktyce wątpliwość co do konstytucyjności wskazanego wyżej przepisu Zasad techniki prawodawczej. W wyroku z 3 listopada 2006 r. (sygn. akt K 31/06) Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednak, że wydanie aktu wykonawczego w okresie po ogłoszeniu ustawy, a jeszcze przed jej wejściem w życie, nie wiąże się już z niebezpieczeństwem niejasności systemu prawa ani hipotetycznym przekroczeniem granic upoważnienia. Rozporządzenie z 17 marca 2017 r. wchodzi w życie 1 września 2017 r., a więc w tym samym dniu, co przepis upoważniający art. 111 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Wymóg w zakresie daty wejścia w życie przepisu upoważniającego i rozporządzenia jest zatem spełniony. ⒸⓅ
OPINIA EKSPERTA
/>
Jednoznaczne stanowisko MEN nie pozostawia wątpliwości co do oczekiwanej przez resort metodologii opracowywania przez samorządy arkuszy organizacyjnych placówek oświatowych na rok szkolny 2017/2018. Sposób ich uzgadniania, określony w nowym rozporządzeniu z 17 marca 2017 r., w sposób zasadniczy różni się od zasad określonych w rozporządzeniu w tej samej sprawie z 2001 r. Tym samym nie jest możliwy dowolny wybór jednego z dwóch tych aktów prawnych przy planowaniu organizacji kształcenia na rok szkolny 2017/2018.
Dotychczasowe informacje medialne oraz przekaz osób prowadzących szkolenia dla samorządowców z zakresu wdrażania reformy oświatowej od dawna sugerują, że arkusze organizacyjne placówek oświatowych na rok szkolny 2017/2018 powinny być opiniowane w sposób określany przez nowe rozporządzenie MEN stosowane w związku z art. 307 przepisów wprowadzających. I sądzę, że ten sposób interpretacji przepisów oświatowych będzie powszechnie stosowany przez organy prowadzące.
Inną kwestą jest to, że w sytuacji wdrażania tak poważnych, fundamentalnych zmian w ustroju szkolnym nie powinno być miejsca na jakiekolwiek wątpliwości interpretacyjne osób zobowiązanych do stosowania nowego prawa. Zwłaszcza że ekspresowy tryb wprowadzania zmian nie pozostawia czasu na prowadzenie pogłębionych analiz prawnych nowych przepisów. Kluczowe kwestie – a taką jest sposób przygotowywania i opiniowania arkuszy organizacyjnych na kolejny rok szkolny – powinny być zapisane jasno, w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości.
