Jeśli państwowa jednostka organizacyjna nie spełnia świadczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym, sąd powinien ukarać ją grzywną. Nie może być jednak mowy o nadaniu klauzuli wykonalności. Wynika tak z postanowienia Sądu Najwyższego z 21 stycznia.
Sąd okręgowy oddalił wniosek P. Ś. o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi z 2006 r. w sprawie z powództwa M.B. o wydanie nieruchomości przez Skarb Państwa. W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawca będący współwłaścicielem nieruchomości nie wykazał, że jest następcą prawnym M.B., a więc nie udowodnił, że jest wierzycielem.
P.Ś. wniósł zażalenie. Sąd apelacyjny miał wątpliwość, czy wnioskodawca ma prawo do złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Przecież – jak rozważa sąd apelacyjny w pytaniu prawnym do SN – art. 782 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, że klauzulę nadaje sąd na wniosek wierzyciela. A nie jest oczywiste, że to uprawnienie przysługuje także współwłaścicielowi, który nie uczestniczył w procesie i nie został objęty tytułem egzekucyjnym. W pytaniu wskazano argumentację za obydwoma wariantami. Za niemożnością nadania klauzuli są dwa argumenty. Przepisy nie wskazują wprost takiej możliwości w stosunku do współuczestnika jednolitego (współwłaściciela), zaś w doktrynie uwypukla się, że przypadki nadania klauzuli wykonalności na rzecz innego podmiotu niż ten, który jest w treści tytułu egzekucyjnego, mają charakter wyjątkowy i nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Argumentacja przeciwna opiera się na tym, że wyrok w sprawie wszczętej przez jednego współwłaściciela o wydanie rzeczy stanowiącej przedmiot współwłasności korzysta z powagi rzeczy osądzonej w stosunku do pozostałych. Dlaczego więc nie uznać analogicznie w odniesieniu do art. 782 par. 1 k.p.c.?
Sąd pytający nie wziął jednak pod uwagę trzeciej możliwości. I to ona przesądziła o tym, że na pytanie nie można odpowiedzieć. Odpowiedź SN musi bowiem być istotna dla rozstrzygnięcia danej sprawy. A w tym przypadku rozstrzygnięcie może być tylko jedno. Otóż jeśli pozwaną jest państwowa jednostka organizacyjna nadanie klauzuli wykonalności w sprawie o wydanie nieruchomości jest niemożliwe. Artykuł 1060 k.p.c. należy czytać w sposób wąski. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnikiem jest Skarb Państwa, wierzyciel – wskazując na tytuł egzekucyjny – wzywa do spełnienia świadczenia bezpośrednio państwową jednostkę organizacyjną, z której działalnością wiąże się to świadczenie. Jednostka ta jest zaś obowiązana spełnić niezwłocznie świadczenie stwierdzone tytułem egzekucyjnym. – Jeżeli tego nie robi, środkiem przymusu może być grzywna nałożona przez sąd. Ale nie klauzula wykonalności – wyjaśnił SN.
