Niektóre gminy, wspierając osoby z trójką i więcej dzieci na wychowaniu, chcą przyznawać im uprawnienia do zniżek za odbiór odpadów. Ale popełniają błędy, uchwalając takie przywileje
Na nieprawidłowości w tym zakresie zwraca uwagę Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) w Warszawie. 8 lipca 2014 r. jej kolegium (uchwała nr 18.218.2014) postanowiło unieważnić uchwałę przyjętą przez radę miejską w Pruszkowie. Wprowadziła ona ulgę w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla rodzin posiadających Pruszkowską kartę dużej rodziny. Jej wysokość wynosiła 30 proc. obowiązującej stawki i dotyczyła śmieci zbieranych oraz odbieranych w sposób selektywny.
Ścisła interpretacja
Zdaniem RIO rada miasta wprowadzając w ten sposób ulgę, naruszyła art. 6k ust. 4 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.). Zgodnie z nim radni określając warunki opłat mogą różnicować ich stawki, wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości, którzy spełniają wyznaczone przez nich kryteria, lub szczegółowo określać zasady ustalania tych opłat. W ocenie kolegium izby zawarty w uchwale zapis wykracza poza zakres upoważnienia wynikającego ze wspomnianego wyżej art. 6k ust. 4, bo z jego treści nie wynikają uprawnienia dla organów stanowiących gmin do wprowadzania ulg w opłatach za śmieci. Stanowi on natomiast podstawę do ustalenia dopłaty, jej kryteriów oraz wysokości. RIO podkreśliła też, że żaden inny obowiązujący przepis prawa nie daje kompetencji radzie gminy do podjęcia takiej uchwały. Ponadto kolegium izby przypomniało, że zgodnie z zasadą demokratycznego państwa prawnego organy władzy publicznej muszą działać w granicach i na podstawie prawa. To oznacza, że normy kompetencyjne powinny być interpretowane w sposób ścisły, literalny, a nie rozszerzająco.
Ośrodek pomocy nie odda
Stanowiska organów nadzoru pokazują też, że samorządom sprawia problemy prawidłowe wprowadzanie dopłat do ponoszonych przez rodziny wielodzietne kosztów gospodarowania odpadami. Świadczy o tym kolejna uchwała podjęta przez kolegium RIO w Warszawie 8 lipca 2014 r. (nr 18.222.2014). Orzekła ona o nieważności uchwały radnych gminy Poświętne, którzy postanowili wprowadzić dopłaty dla rodzin z minimum trójką dzieci na wychowaniu. Dodatkowo zapisali w niej, że jej kwota będzie zwracana rodzinom raz na kwartał przez gminny ośrodek pomocy społecznej na koniec ostatniego jego miesiąca. RIO uznała, że uregulowanie odnośnie sposobu zwracania dopłaty również narusza art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zarówno ten przepis, jak i żaden inny pochodzący z tego aktu prawnego, nie upoważniają organu stanowiącego do określania tej kwestii oraz wskazywania podmiotu wypłacającego dopłatę.
RIO podkreśliła, że mając na uwadze to, że wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi należnej od właścicieli nieruchomości powinna wynikać ze składanej przez nich deklaracji w sprawie dopłaty, to należy przyjąć, że właśnie w niej należy wskazywać i uwzględniać ustanowione dopłaty.
To oznacza, że radni gminy wprowadzając taką formę wsparcia, muszą jednocześnie określić taki wzór deklaracji w sprawie opłaty za wywóz śmieci, w której właściciel nieruchomości będzie wykazywał wysokość przysługującej jemu dopłaty i pomniejszał o tę kwotę naliczoną w niej należność za odpady.
Dla rodzin wielodzietnych
Coraz więcej samorządów decyduje się na prowadzenie własnych programów wspierania rodzin z minimum trójką dzieci na wychowaniu. Wydawane im karty pozwalają potem korzystać z różnego rodzaju ulg i zniżek. Ich zakres jest zróżnicowany i uzależniony do decyzji każdej gminy, powiatu lub samorządu województwa. Do tych najczęściej spotykanych należą:
● bezpłatne lub ulgowe przejazdy lokalną komunikacją;
● zniżki na bilety do samorządowych jednostek, np. domów kultury, teatrów, kin, muzeów, ośrodków sportowych;
● ulgi w opłatach za dzieci przebywające w żłobkach lub przedszkolach;
● pierwszeństwo przy rekrutacji do placówek opiekuńczych;
● dopłaty do opłat za śmieci.
