Pracownikowi odchodzącemu na emeryturę przysługuje kilka uprawnień, w tym zakaz zwalniania jeszcze przed skorzystaniem ze świadczenia. Jakie są prawa pracownika przechodzącego na emeryturę, dowiesz się tutaj>> Emerytowi przysługuje też część świadczeń pracowniczych.
Ekwiwalent za urlop dla emeryta
Jeżeli pracownik przechodzi na emeryturę w trakcie roku kalendarzowego i to wtedy ma miejsce rozwiązanie stosunku pracy, zatrudniony otrzyma urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego w danym roku u pracodawcy. Czy pracownik może zrzec się urlopu wypoczynkowego i ekwiwalentu>>
Natomiast w przypadku, gdy pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu do czasu rozwiązania stosunku pracy, pracodawca musi albo udzielić mu pozostałych dni wolnych, albo wypłacić mu ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany wypoczynek. Jak obliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy 2016>>
Odprawa emerytalna
Odchodząca na emeryturę osoba może też liczyć na odprawę emerytalną, czyli jednorazowe, powszechne świadczenie pieniężne. Przysługuje ona każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, niezależnie od innych odpraw i bez względu na długość okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.
Wysokość odprawy emerytalno-rentowej odpowiada jednomiesięcznemu wynagrodzeniu. Jak dokładnie wylicza się wysokość odprawy emerytalnej, przeczytasz tutaj>> Niektóre grupy zawodowe - jak nauczyciele, urzędnicy państwowi czy pracownicy samorządowi - mogą otrzymać odprawy na jeszcze korzystniejszych warunkach.
Pracodawca, który nie wypłaci odprawy pracownikowi spełniającemu wszystkie wymagane warunki, naraża się karę grzywny. Pracodawca łamie prawa pracownika. Kiedy grozi mu tylko grzywna, a kiedy więzienie?>>
Bez zasiłku chorobowego dla emeryta
A co z zasiłkiem chorobowym dla emeryta, dorabiającego sobie dodatkowo na etacie? Zasadniczo zasiłek chorobowy przysługuje osobie, która stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego - a pracujący emeryt jest ubezpieczony, ponieważ pracodawca ma za taką osobę obowiązek odprowadzania składek do ZUS.
Jednak istotą wypłaty zasiłku chorobowego jest rekompensata dochodów utraconych wskutek choroby i zabezpieczenie chorej osoby przed przed utratą środków finansowych do życia. Tymczasem, jak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 17 czerwca 2014 r. (sygn. akt P 6/12), w przypadku emerytów do właśnie wypłata emeryty ma na celu zapewnienie godziwej egzystencji, mimo utraty zdolności do pracy zarobkowej lub zmniejszenia dochodów z pracy.
Renta i zakaz zwalniania: 5 praw przysługujących choremu pracownikowi>>
Przy czym, jak zdecydował TK, nie ma znaczenia czy emeryt dalej pobiera świadczenie, czy zostało ono zawieszone - liczy się potencjalna możliwość pobierania emerytury.
TK potwierdził również, że zasiłku chorobowego nie otrzyma emeryt, który stracił pracę - świadczenie przysługuje co prawda pracownikowi także po ustaniu tytułu ubezpieczenia, ale dotyczy to wyłącznie osób, u których niezdolność do pracy powstała w okresie trwania ubezpieczenia lub w ciągu 14 dni po ustaniu stosunku zatrudnienia i miała charakter długotrwały (minimum 30 dni). Szczegóły wyroku znajdziesz tutaj>>
Jakie dostaniesz świadczenie emerytalne
Poza podstawowym świadczeniem, które można otrzymać po skończeniu 67 lat, część pracowników może skorzystać z wcześniejszego świadczenia.
Wcześniejsze emerytury przysługują wprawdzie coraz mniejszej liczbie osób komu dokładnie, przeczytasz tutaj>>, ale zastąpiły je emerytury pomostowe. O ile emerytury wcześniejsze jeszcze przysługują urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, to o pomostówki mogą ubiegać się osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które:
- ukończyły co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna),
- posiadają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
- udowodniły okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat ( Kto dokładnie wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dowiesz się tutaj>>).
Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mogą starać się również o emeryturę częściową, jeśli:
- osiągnęły wiek co najmniej 62 lata dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
- posiadają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn.
Natomiast osoby, które straciły pracę z winy pracodawcy - między innymi z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy - mogą starać się o świadczenie przedemerytalne.
Ile można dorobić do świadczenia przedemerytalnego?
Jednym z podstawowych warunków otrzymania świadczenia przedemerytalnego przez te osoby jest nabycie uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych i pobieranie go przez 6 miesięcy (180 dni). W tym czasie dana osoba nie może bez uzasadnionej przyczyny odmówić przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Ponadto bezrobotny musi ukończyć minimalnie 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni) i wykazać się przynajmniej 20-letnim (dla kobiet) i 25-letnim (dla mężczyzn) stażem pracy.
Świadczenie przedemerytalne może też otrzymać przedsiębiorca - szczegółów dowiesz się tutaj>>